(vasep.com.vn) Mới đây, EU đã chính thức thông báo triển khai Chương trình Chương trình Chứng nhận Khai thác điện tử số hóa (CATCH), là công cụ Công nghệ thông tin số hóa đầu quản lý tất cả các thông tin dữ liệu liên quan đến chứng nhận khai thác, việc kiểm tra và xác minh giấy chứng nhận khai thác đối với các sản phẩm thủy sản vào thị trường EU. Đây cũng là một trong những quy định IUU sửa đổi của EU.
THAY ĐỔI GIẤY CHỨNG NHẬN KHAI THÁC, CÁC TÀI LIỆU VÀ THỦ TỤC LIÊN QUAN ĐÃ ĐƯỢC BAN HÀNH BẰNG VIỆC SỬA ĐỔI QUY ĐỊNH IUU
Câu 1. Nội dung của giấy chứng nhận khai thác có thay đổi không và từ khi nào?
Có, việc sửa đổi Quy định IUU đưa ra một số thay đổi đối với mẫu được nêu trong Phụ lục II. Mẫu chứng nhận khai thác mới sẽ cung cấp thông tin chính xác hơn để xác định rõ hơn các hoạt động và sản phẩm đánh bắt trong chuỗi cung ứng. 02 năm sau khi văn bản pháp luật sửa đổi có hiệu lực (tức là ngày 10/1/2026), mẫu mới phải được sử dụng khi cấp giấy chứng nhận khai thác. 02 năm sau đó (tức là ngày 10/1/2028), chỉ mẫu mới mới được chấp nhận.
Những thay đổi áp dụng cho:
• Nhận dạng tàu đánh cá (yêu cầu cung cấp số IMO và nếu không áp dụng được thì số nhận dạng tàu duy nhất khác, nếu có). (Ô 2, ô 6 và ô 7)
• Dụng cụ câu cá phải được chỉ rõ. (Ô 2)
• Các chuyến đi câu cá (ngày đánh bắt phải ghi rõ “từ - đến”). (Ô 3)
• Ô khối lượng cũng đã được sửa đổi để hiểu rõ hơn về số lượng cần khai báo trong từng trường hợp. (Ô 3)
• Tên và chữ ký của thuyền trưởng tàu cá có thể được thay thế bằng tên và chữ ký của người được cấp giấy phép khai thác thủy sản. (Ô 5)
• Ô 7 điền đầy đủ thông tin về hoạt động cập bến/chuyển tải.
• Phần khai báo của nhà NK đã được sửa đổi để đảm bảo thống nhất với thủ tục hải quan NK. (Ô 11)
• Chi tiết vận chuyển cũng đã được sửa đổi để tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc. (Ô 10)
• Đã thêm Ô 13 mới với cơ sở pháp lý để từ chối cấp giấy chứng nhận khai thác
Câu 2. Khi CATCH trở thành bắt buộc đối với các nhà NK EU, họ sẽ tiếp tục nhận được chứng nhận khai thác và các tài liệu liên quan được xác thực nhiều ngày, tuần hoặc thậm chí vài tháng trước đó, sử dụng các mẫu cũ (có hiệu lực trước khi những thay đổi được đưa ra). Làm cách nào các nhà NK có thể sử dụng CATCH nếu họ nhận được các tài liệu này trên giấy sử dụng các mẫu cũ?
Trong khoảng thời gian 02 năm sau khi việc sử dụng CATCH trở thành bắt buộc, hệ thống sẽ cho phép giới thiệu và nộp chứng chỉ khai thác cũng như các tài liệu liên quan bằng cách sử dụng cả mẫu cũ và mẫu mới.
Các tài liệu đã được xác nhận hoặc chứng thực trước khi bắt buộc sử dụng mẫu mới sẽ tiếp tục được chấp nhận nhưng việc nộp của nhà NK lên cơ quan có thẩm quyền ở các Quốc gia Thành viên sẽ được thực hiện thông qua CATCH. Do đó, trong 02 năm này, CATCH sẽ cung cấp khả năng lựa chọn giữa mẫu cũ và mẫu mới. Và việc áp dụng luật mới sẽ không ảnh hưởng đến dòng chảy thương mại của các sản phẩm thủy sản đánh bắt được thực hiện trước khi áp dụng và kèm theo các tài liệu hợp lệ được tạo/ban hành tại thời điểm đó.
Câu 3. Xác nhận chế biến sẽ thay đổi và từ khi nào?
Có, việc sửa đổi Quy định IUU đưa ra một thay đổi quan trọng liên quan đến việc sử dụng xác nhận chế biến (Phụ lục IV) sẽ được áp dụng 02 năm sau khi quy định có hiệu lực.
Để cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc, các xác nhận chế biến sẽ được yêu cầu đối với tất cả các sản phẩm thủy sản chế biến NK vào EU, bất kể quá trình chế biến diễn ra ở đâu (tại Quốc gia treo cờ hoặc ở một nước thứ ba khác). Điều này có nghĩa là các xác nhận chế biến cũng phải được xác nhận trong trường hợp Quốc gia mà tàu treo cờ đã đánh bắt hải sản và quốc gia nơi hoạt động chế biến diễn ra giống nhau.
Ngoài ra, mẫu được nêu trong Phụ lục IV sẽ bao gồm nghĩa vụ áp dụng số tài liệu duy nhất do cơ quan có thẩm quyền xác nhận tuyên bố cung cấp (trong trường hợp sử dụng trực tiếp CATCH, hệ thống có thể tạo trực tiếp số duy nhất đó).
Câu 4. Có bất kỳ thay đổi nào khác đối với chương trình chứng nhận khai thác không?
Có, để bổ sung cho Quy định IUU sửa đổi, EC sẽ sớm giới thiệu một mẫu mới (được gọi là giấy chứng nhận hàng hóa không thay đổi xuất xứ) để đảm bảo việc thực hiện nhất quán, thống nhất và không phân biệt đối xử các quy định tại Điều 14.1. Quy định này sẽ áp dụng cho các lô hàng quá cảnh qua nước thứ 3 nơi sản phẩm không bị thay đổi xuất xứ.
CATCH sẽ cung cấp khả năng hoàn thành và tạo tài liệu đó trực tiếp trong hệ thống mà không cần tạo thêm giấy tờ nếu chính quyền của quốc gia quá cảnh quyết định sử dụng CATCH.