Một xu hướng tích cực và phù hợp trong các năm gần đây là sự gia tăng số lượng & hoạt động đóng góp của các doanh nghiệp SX-XK Surimi và các DN sản xuất, KD-XK bột cá. Đây là một nhóm ngành trong chuỗi kinh tế tuần hoàn của thủy sản, không chỉ tạo công ăn việc làm cho nông, ngư dân và người dân tại các địa phương, mà còn đóng góp đáng kể cho ngành kinh tế thủy sản và chăn nuôi nói chung.
Để có cái nhìn tổng quan về nhóm ngành quan trọng này, đồng thời nhằm mục đích liên kết, hợp tác chặt chẽ trên cơ sở cùng có lợi để phát triển và tổ chức thực hiện các hoạt động đặc thù liên quan đến chế biến-xuất khẩu Surimi và chế biến-KD Bột cá, sáng nay 22/12/2023 Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã tổ chức ”Hội nghị ngành surimi và bột cá - Thành lập câu lạc bộ doanh nghiệp Surimi và bột cá VASEP” tại TP. Hồ Chí Minh.
Tham dự hội nghị có sự tham gia của ông Trần Đình Luân - Cục trưởng Cục Thủy sản; ông Diệp Quốc Trường, Phó chi Cục trưởng Chi cục Thú y vùng 6 - đại diện cho Cục Thú ý; ông Hoàng Lý đại diện cho Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (NAFIQPM); ông Quảng Trọng Thao - PGĐ Sở Nông nghiệp và PTNT Kiên Giang; bà Nguyễn Thị Thu Sắc, Chủ tịch VASEP; ông Trương Đình Hòe – Tổng thư ký VASEP; và hơn 130 đại biểu đến từ các cơ quan ban ngành khác và doanh nghiệp trên cả nước.
Trong 5 năm qua, mỗi năm Việt Nam thu về 300 - 420 triệu USD từ sản phẩm surimi xuất khẩu, bao gồm cả surimi cá biển và surimi cá tra, chiếm 4 - 5% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Còn đối với bột cá, Việt Nam mỗi năm sản xuất 530.000 - 540.000 tấn, trong đó xuất khẩu 200.000 - 280.000 tấn, bao gồm cả bột cá sản xuất từ cá biển và bột cá sản xuất từ phụ phẩm cá tra, kim ngạch xấp xỉ 200 triệu USD. Trong số hàng trăm sản phẩm thủy sản đông lạnh, chế biến, tươi, sống, khô… thì surimi là một phân khúc có dư địa và tiềm năng phát triển vì đặc thù phù hợp của nghề cá trong nước cũng như xu hướng gia tăng tiêu thụ của thị trường thế giới. So với cùng kỳ, các thị trường xuất khẩu chả cá và surimi của Việt Nam ngày càng được mở rộng hơn. Hiện các sản phẩm chả cá và surimi đã xuất được sang hơn 40 thị trường trên thế giới. Tuy nhiên, nỗ lực mở rộng thị trường xuất khẩu vẫn không đủ bù đắp cho lượng sụt giảm tại các thị trường chính.
Nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm là thị trường lạm phát và kinh tế khó khăn còn về lâu dài, ngành sản xuất, xuất khẩu surimi đang và sẽ phát triển mạnh vì được đánh giá là sản phẩm thủy sản phổ biến, được sử dụng như một thành phần quan trọng trong một số món ăn, đặc biệt là trong ẩm thực châu Á. Ngoài ra, người tiêu dùng ưa chuộng surimi vì giá trị dinh dưỡng cao, thời hạn sử dụng phù hợp. Hiện Việt Nam có hơn 100 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu các mặt hàng chả cá và surimi. Theo ý kiến đóng góp của các doanh nghiệp và địa phương, vấn đề lớn nhất của ngành chế biến surimi và bột cá là quy trình bảo quản cá đánh bắt, nước thải môi trường và nguồn nhân công tay nghề cao. Nếu giải quyết được những vấn đề này thì ngành surimi và bột cá sẽ sớm gia nhập vào câu lạc bộ tỉ USD trong tương lai gần.
