(vasep.com.vn) Madagascar gần đây đã công bố báo cáo minh bạch nghề cá đầu tiên, một phần trong nỗ lực mở cửa, dân chủ hóa và cải thiện tính bền vững của ngành thủy sản. Báo cáo này là một bước quan trọng trong quy trình được xác định bởi Sáng kiến Minh bạch Nghề cá (FiTI), một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Seychelles.
FiTI thông báo vào ngày 26/1/2024 rằng Madagascar đã công bố báo cáo về năm tài chính 2022 và chứa thông tin chưa được tiết lộ trước đó vào tháng 12. Madagascar là một trong số ít quốc gia đã đạt được bước này trong quy trình FiTI, Cabo Verde đã công bố báo cáo đầu tiên vào cùng thời điểm đó. Cùng ngày, Mỹ cam kết hỗ trợ giúp Madagascar chống lại nạn đánh bắt bất hợp pháp.
Ngành thủy sản là một trong những ngành quan trọng và sinh lợi nhất ở Madagascar, một quốc đảo có hơn 5.600 km bờ biển và khoảng 1,2 triệu km2 vùng đặc quyền kinh tế. Theo Bộ Thủy sản trích dẫn dữ liệu của Ngân hàng Thế giới (WB), ngành này hàng năm là mang về 750 triệu USD, chiếm 5-7% GDP quốc gia. Hơn 500.000 ngư dân sống dọc theo bờ biển của hòn đảo dựa vào nguồn tài nguyên biển để làm thực phẩm và thu nhập trong khi nuôi sống hàng triệu người.
Sự thiếu minh bạch trong lĩnh vực thủy sản của Madagascar từ lâu đã gây lo ngại, với các báo cáo về việc tàu nước ngoài lạm dụng làm cạn kiệt nguồn lợi thủy sản trong vùng biển của nước này và các thỏa thuận đánh bắt bí mật với các công ty nước ngoài mờ ám.
• Madagascar gần đây đã công bố báo cáo minh bạch nghề cá đầu tiên, một phần trong nỗ lực mở cửa, dân chủ hóa và cải thiện tính bền vững của ngành thủy sản.
• Báo cáo là một bước quan trọng trong quy trình được xác định bởi Sáng kiến Minh bạch Nghề cá (FiTI), một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Seychelles.
• Báo cáo đưa ra các thông tin quan trọng về nghề cá truyền thống, thủ công và công nghiệp, danh sách các luật và quy định quản lý ngành, thỏa thuận quyền sở hữu và thỏa thuận tiếp cận — bao gồm cả thông tin chưa được tiết lộ trước đây.
• Báo cáo cũng đánh giá tính minh bạch của quốc gia dựa trên tính sẵn có và khả năng tiếp cận dữ liệu từ sáu lĩnh vực chuyên đề như được nêu trong Tiêu chuẩn FiTI.
Báo cáo do nhà tư vấn Eric Beantanana soạn thảo cho nhóm các bên liên quan (MSG) của Madagascar, một ủy ban giám sát sự tham gia của đất nước vào quy trình FiTI, cung cấp thông tin về nghề cá truyền thống, thủ công và công nghiệp, danh sách các luật và quy định quản lý ngành, sắp xếp quyền sở hữu và thỏa thuận tiếp cận. Báo cáo cũng đánh giá tính minh bạch của quốc gia dựa trên tính sẵn có và khả năng tiếp cận dữ liệu từ 6 lĩnh vực chuyên đề như được nêu trong Tiêu chuẩn FiTI.
Quan trọng nhất, thông tin chi tiết về các tàu lớn, cả trong nước và nước ngoài, hoạt động trong vùng biển của Madagascar lần đầu tiên được công khai: cách thức hoạt động, quy trình cấp giấy phép, thời hạn của các thỏa thuận mà chúng hoạt động, hạn ngạch, sản lượng đánh bắt, thuế đã nộp, và việc Bộ Thủy sản sử dụng số tiền thu được từ các hiệp định.
Báo cáo cũng liệt kê các khuyến nghị để chính phủ Madagascar tiếp tục cải thiện tính minh bạch. Ví dụ, số hóa bất kỳ tài liệu nào liên quan đến luật, quy định và chính sách nghề cá để chúng được công bố rộng rãi và loại bỏ dần các điều khoản bảo mật trong các thỏa thuận đánh cá mà nước này ký với các tổ chức nước ngoài, cùng với các khuyến nghị khác.
Madagascar đã bắt tay vào quá trình FiTI từ ba năm trước.
Madagascar và 05 quốc gia khác – Cabo Verde, Ecuador, Mauritania, São Tomé và Príncipe, và Seychelles – hiện là “các quốc gia ứng cử viên” của FiTI. Mỗi cơ quan đều có một MSG bao gồm các đại diện của chính phủ, xã hội dân sự và khu vực tư nhân để hướng dẫn và báo cáo hàng năm về tiến độ đáp ứng 12 yêu cầu minh bạch của Tiêu chuẩn FiTI. Bằng cách thể hiện sự tiến bộ nhất quán hướng tới tiêu chuẩn đó, cuối cùng họ có thể trở thành các quốc gia “Tuân thủ FiTI”, một trạng thái yêu cầu FiTI phải báo cáo và xác nhận thường xuyên để duy trì.
MSG của Madagascar hiện bao gồm 12 tổ chức và cơ quan.
Báo cáo lưu ý rằng việc Bộ Thủy sản không có cổng thông tin trực tuyến góp phần gây ra sự thiếu minh bạch, nhưng Bộ đã đưa ra một cổng vào tháng 7 năm 2023, sau khoảng thời gian báo cáo đề cập. Hơn nữa, ngay cả trước khi cổng thông tin ra mắt, Bộ đã chia sẻ thông tin trên các nền tảng truyền thông xã hội, một yếu tố mà báo cáo đã tính đến.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Thủy sản Madagascar thừa nhận rằng việc phổ biến thông tin vẫn là một thách thức, đặc biệt đối với ngư dân quy mô nhỏ, những người cần thông tin chính xác và hỗ trợ kỹ thuật để cải thiện sinh kế của họ. Việc thiếu khả năng truy cập Internet ở khu vực nông thôn, kết hợp với tỷ lệ mù chữ cao trên toàn quốc, khiến nhiều người không thể tiếp cận các tài nguyên này.
Việc chuẩn bị báo cáo FiTI và thành lập trang web của Bộ là một trong những thành tựu quản trị quan trọng nhất trong năm qua. Các bước tiếp theo của Madagascar bao gồm hoàn thiện và công bố báo cáo FiTI thứ hai cho năm 2023, đồng thời đảm bảo nguồn tài chính từ FiTI để thực hiện các dự án minh bạch bổ sung.
Trong chuyến thăm Antananarivo vào tháng 1, Calvin Foster, chỉ huy hạm đội Hải quân Mỹ bao trùm châu Phi, đã thảo luận với Bộ trưởng Bộ Thủy sản Madagascar về cách 2 nước có thể hợp tác nhằm giảm hoạt động đánh bắt bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) ở vùng biển Madagascar. Bộ trưởng cho biết, mặc dù các chi tiết vẫn chưa được giải quyết, nhưng các khả năng có thể bao gồm việc Hoa Kỳ giúp đào tạo các thanh tra nghề cá hoặc tuần tra vùng biển Malagasy hoặc cung cấp hỗ trợ nhiên liệu.