Dự báo giá trị XK các mặt hàng tôm của Việt Nam trong Quý III sẽ đạt khoảng 690 triệu USD, giảm 4% so với cùng kỳ năm ngoái và tăng 19% so với Quý II/2012 (579,2 triệu USD), chiếm 36,9%tổng giá trị XK thủy sản trong Quý (1,84 tỷ USD), đưa tổng giá trị XK tôm 9 tháng năm 2012 lên 1,7 tỷ USD.
XK tôm sú và tôm chân trắng Quý III/2012 sẽ tăng so với Quý II do nhu cầu nhập hàng tăng cao tại nhiều nước để chuẩn bị cho tiêu thụ cuối năm cũng như sức tăng đáng kể của tôm chân trắng sẽ tiếp tục trong thời gian tới. Tôm chân trắng sẽ duy trì mức tăng giá trị trên 30% trong Quý III/2012 so với các tháng của cùng kỳ năm 2011, và sẽ chiếm 35 – 37% tổng giá trị XK tôm của Việt Nam.
Nhiều DN nhận định, nếu trong Quý III và thời gian tới, các chính sách của Nhà nước điều chỉnh hạ lãi suất cho vay và tăng hạn mức tín dụng của ngân hàng nhằm bổ sung nguồn vốn để thu mua tôm nguyên liệu cho chế biến sẽ giúp thúc đẩy hơn nữa hoạt động sản xuất tôm nguyên liệu và chế biến XK. Theo đánh giá, hiện chỉ có khoảng 35% số DN chế biến XK tôm đủ tiềm lực tài chính để duy trì hoạt động sản xuất, các DN còn lại đang trong tình trạng thiếu vốn chung và nếu không được hỗ trợ kịp thời, XK tôm cũng khó có thể “tăng tốc” trong Quý III và cả trong Quý IV tiếp theo.
Nguồn cung nguyên liệu: Trong Quý III/2012, tôm nguyên liệu cho chế biến và XK sẽ bớt căng thẳng hơn do vào vụ thu hoạch tôm ở trong nước, cộng với các nước sản xuất tôm khác cũng vào vụ chính nên sẽ có thêm nguồn cung, đồng thời nhiều DN vẫn còn nguyên liệu NK từ Quý II chuyển sang.
Dự báo NK tôm nguyên liệu để sản xuất XK có thể giảm so với 2 quý vừa qua do giá tôm nguyên liệu trong nước đã giảm xuống mức gần với giá tôm NK. Tháng 7/2012, giá tôm sú cỡ 40 con/kg tại Cà Mau là 115.000 đồng/kg. Giá tôm chân trắng cỡ 100 con/kg chỉ còn 71.000 đồng/kg.
Cạnh tranh và xu hướng giá tôm giảm
Cạnh tranh: XK tôm Việt Nam tiếp tục cạnh tranh mạnh với tôm Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia và Ecuador. Mới đây, Ấn Độ đã nới lỏng quy định hạn chế NK tôm chân trắng bố mẹ. Theo đó, NK tôm chân trắng bố mẹ sẽ không phải qua kiểm dịch virut Baculovirus penaei. Quy định về kiểm dịch tôm chân trắng bố mẹ NK vào Ấn Độ được ban hành từ ngày 15/10/2008. Với việc sửa đổi này, sản xuất tôm chân trắng của Ấn Độ sẽ có nhiều thuận lợi hơn và được đánh giá là nhờ đó sẽ tiếp tục được đẩy mạnh. Theo dự báo của FAO, năm 2012 sản lượng tôm chân trắng của Ấn Độ sẽ tăng 30% so với năm 2011, đạt khoảng 100.000 tấn; sản lượng tôm chân trắng của Indonesia sẽ đạt cao mặc dù mưa nhiều ở một số vùng nuôi tôm của nước này. Tại Trung Mỹ, tình hình nuôi tôm cũng tốt tuy có mưa sớm. Sản lượng tôm của các nước Nam Mỹ tuy không cao nhưng lượng dự trữ còn nhiều do nhu cầu của Châu Âu xuống thấp.
Giá tôm trên thị trường thế giới theo xu hướng giảm:
Quý III/2012, nhu cầu NK tôm của EU sẽ khó được cải thiện do kinh tế chưa thật sự hồi phục. Nguồn cung tôm cho thị trường Mỹ và Nhật Bản sẽ tăng, tạo sức ép lớn lên giá tôm tại 2 thị trường này. Theo điều tra và dự báo của Hiệp hội Thủy sản Nga, giá tôm sú và tôm chân trắng trên thị trường thế giới tiếp tục giảm trong tháng 7 và tháng 8. Cụ thể, giá tôm chân trắng HLSO xuất xứ Trung Quốc cỡ 26/30 sẽ giảm từ 9,60 USD/kg xuống còn khoảng 8 USD/kg. Giá tôm chân trắng Thái Lan sẽ dao động từ mức 6,90 – 8,60 USD/kg tùy cỡ.
Đối với tôm sú, giá tôm HOSO nguyên liệu của Bangladesh dự kiến được chào bán từ 8,90 – 11,30 USD/kg tùy cỡ. Tôm HLSO cùng xuất xứ dự kiến sẽ giảm còn 10,10 – 16,50 USD/kg. Tôm HLSO của Ấn Độ cũng sẽ giảm còn 8,60 – 16 USD/kg.
Cho dù tôm Việt Nam có chất lượng và có nhiều phân khúc sản phẩm, thị trường tốt, được nhiều nhà NK quan tâm, cũng như năng lực thị trường của DN tôm Việt Nam đã được khẳng định, nhưng những diễn biến trên đang và sẽ tác động không tốt đến hoạt động XK và gây áp lực lớn đối với các DN tôm Việt Nam trong Quý III và thời gian tới.