1. Sản lượng thủy sản tăng, giá nguyên liệu giảm: Theo thống kê của Tổng Cục Thủy sản, trong quý II/2012, tổng sản lượng thủy sản của cả nước ước đạt gần 1,5 triệu tấn, tăng 39% so với quý I/2012 và tăng 3% so với cùng kỳ năm ngoái. Sản lượng khai thác đạt 667 tấn, tăng 19% so với quý I nhưng giảm nhẹ khoảng 0,1% so với cùng kỳ. Sản lượng nuôi trồng đạt 826 tấn, tăng 61% so với quý I và 5,8% so với cùng kỳ.
2. Nhập khẩu thủy sản tiếp tục tăng mạnh: NK thủy sản của Việt Nam có xu hướng ngày càng gia tăng do nguồn cung trong nước không ổn định, giá nguyên liệu trong nước tăng cao theo chi phí đầu vào. Quý II/2012, Việt Nam NK thủy sản với tổng giá trị 173,4 triệu USD. Sáu tháng đầu năm, Việt Nam NK thủy sản từ 69 nước và lãnh thổ trên thế giới với tổng giá trị gần 331 triệu USD, trong đó bao gồm hàng trả về trên 13 triệu USD.
3. Tăng trưởng XK ngày càng chậm: Quý I/2012, XK thủy sản gặp nhiều khó khăn, nhưng vẫn đạt tăng trưởng 15,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Bước sang Quý II, tốc độ tăng trưởng ngày càng giảm, chỉ còn tăng 6% so với cùng kỳ, đạt 1,567 triệu USD. Trong đó, tháng 6 đạt mức tăng trưởng thấp nhất, 1,3% do sự sụt giảm ở các mặt hàng chính như tôm (giảm -4%), cá tra (- 14,4%), nhuyễn thể (-5,5%).
4. XK thủy sản sang EU giảm do khủng hoảng Châu Âu: Khủng hoảng kinh tế tại Châu Âu được đánh giá là nguyên nhân chính khiến nhu cầu tiêu thụ giảm và XK thủy sản của Việt Nam sang EU cũng liên tục sụt giảm từ đầu năm đến hết Quý II này. Quý I, XK thủy sản sang EU giảm 7,9% so với cùng kỳ, sang quý II tiếp tục giảm sâu hơn (-15,5%). Riêng tháng 6, XK sang thị trường này giảm gần 20%. Trong quý II, EU đã từ vị trí thứ nhất rơi xuống thứ 2 trong các thị trường chính NK thủy sản Việt Nam.
5. XK sang Hàn Quốc và Trung Quốc chững lại: Quý I, XK thủy sản Việt Nam sang Trung Quốc vẫn tăng gần 20% so với cùng kỳ, nhưng sang quý II, XK sang thị trường này giảm 2% so với cùng kỳ. Theo đánh giá của một số DN, tình hình căng thẳng biển Đông ít nhiều cũng ảnh hưởng đến giao dịch nông sản của Trung Quốc và Việt Nam, trong đó có mặt hàng thủy sản.
XK thủy sản sang Hàn Quốc trong quý II/2012 đạt 127,459 triệu USD, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Tốc độ tăng trưởng đi xuống rõ rệt so với 24% trong quý I trước đó. Riêng trong tháng 6, XK sang Hàn Quốc giảm 5,5%. Thị trường này cũng bắt đầu dựng rào cản kỹ thuật đối với thủy sản Việt Nam do xu hướng tăng NK quá nhanh. Ngoài ra, thị trường này cũng đang có xu hướng giảm NK từ các nước khác.
6. XK thủy sản sang Nhật Bản tăng trưởng khả quan, nhưng DN Việt Nam đã & đang mất khả năng cạnh tranh tại thị trường này: Nhu cầu thủy sản của Nhật Bản vẫn cao. Tuy nhiên, tại thị trường này DN Việt Nam phải cạnh tranh gay gắt với các đối thủ khác như Ấn Độ, Thái Lan và Indonesia. Hơn nữa, Việt Nam đang bị áp đặt những rào cản kỹ thuật không công bằng qua việc bị áp kiểm tra Ethoxyquin trong sản phẩm tôm từ giữa tháng 5/2012 với mức MRL quá thấp 0,01ppm, trong khi lại không áp dụng với các nước XK khác như Thái Lan, Ấn Độ…
Quý I, XK thủy sản Việt Nam sang Nhật tăng gần 19%. Sang quý II, với nhu cầu tiêu thụ cao của thị trường và khả năng cung cấp của Việt Nam, XK thủy sản VN sang Nhật tăng đến 36,6%, đạt 283,7 triệu USD. Hai quý đầu năm, mức tăng trung bình 35,5% đạt 512,3 triệu USD.
7. Thiếu vốn - DN khó tiếp cận vốn với lãi suất thấp: Tình trạng thiếu vốn cho sản xuất và chế biến XK diễn ra từ quý I, tuy nhiên, đến quý II đã bộc lộ rõ mức độ ảnh hưởng. DN không có vốn để mua nguyên liệu, xoay vòng sản xuất, kết quả là giá nguyên liệu trong nước, đặc biệt là tôm và cá tra sụt giảm rõ rệt. Trong đó, giá tôm trong quý II giảm khoảng 40%, giá cá tra giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Thiếu vốn để sản xuất, nhiều DN phải điều chỉnh giảm SX và XK, nên doanh số XK trong quý II có xu hướng giảm dần, đặc biệt đối với ngành cá tra.
8. Gánh nặng về chi phí và thủ tục chưa được tháo gỡ cho DN thủy sản: Trong khi vấn đề vốn đang khiến cho DN khó bề xoay sở để duy trì và phát triển sản xuất và XK thì họ vẫn tiếp tục bị đè nặng trên vai những gánh nặng từ chi phí và thủ tục kéo dài từ năm trước và từ quý I, đến nay chưa được tháo gỡ. Trong khi đó, chi phí sản xuất và chế biến trong nước tăng mạnh 15-35% do giá xăng, dầu, điện, giá thức ăn nuôi thủy sản, giá lao động đều tăng đáng kể, khiến cho nhiều DN khó khăn và điều chỉnh giảm SX hoặc gia công cho đơn vị khác.
9. Xu hướng sát nhập các DN thủy sản và tái cơ cấu ngành: Tính đến hết tháng 6/2012, có 582 DN tham gia XK thủy sản, giảm 275 DN so với cùng kỳ năm ngoái (giảm 32%). Trong số các DN năm nay phải ngừng XK có phần lớn là DN thương mại, không có vùng nuôi, không có cơ sở chế biến.
Thực trạng phát triển thiếu quy hoạch của ngành chế biến thủy sản hiện nay cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm trong thời gian qua. Chính vì vậy, nhiều DN cũng như lãnh đạo của ngành cho rằng, đã đến lúc phải tái cơ cấu DN thủy sản vì sự phát triển bền vững của ngành. Số DN giảm mạnh là quá trình sàng lọc và đào thải, sáp nhập là xu thế tích cực trong bối cảnh hiện nay.