(vasep.com.vn) Sản xuất bột cá của Peru - chiếm tới 25% sản lượng toàn thế giới - có thể không hồi phục nhanh chóng như một số người dự đoán. Tuy nhiên, các nhà phân tích và các doanh nghiệp trong ngành vẫn lạc quan về sự phục hồi trong nửa cuối năm 2024.
Theo Bộ sản xuất Peru, tính đến tháng 11/2023, xuất khẩu bột cá và dầu cá của Peru đã giảm lần lượt 39% và 81% về khối lượng, khiến giá cao kỷ lục. Ngành nuôi trồng thủy sản chờ đợi giá bột cá và dầu cá giảm trong khi chủ động mở rộng việc sử dụng thức ăn có chứa nhiều thành phần thay thế hơn.
Peru dự kiến vụ cá cơm tiếp theo bắt đầu sớm nhất vào tháng 5. Theo giám đốc nghiên cứu thị trường của Tổ chức Thành phần Hàng hải (IFFO), Enrico Bachis, mốc thời gian này mà chính phủ Peru sẽ thiết lập có thể sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung bột cá từ mùa đánh bắt sắp tới cho đến tháng 6 hoặc tháng 7.
Theo Cơ quan Thời tiết Mỹ, La Nina có 55% khả năng phát triển vào tháng 6-8. Về mặt lịch sử, điều kiện La Nina yếu đã có lợi cho sản xuất cá cơm, mang lại triển vọng tích cực cho ngành, Bachis nhận xét.
Các bên liên quan trong ngành hy vọng sản xuất sẽ phục hồi khi các điều kiện được cải thiện trong suốt cả năm. Việc bắt đầu các chuyến du ngoạn nghiên cứu khoa học, với chuyến hành trình nghiên cứu bắt đầu vào tuần trước ở miền bắc Chile và Peru, báo hiệu mùa đánh cá đang đến gần.
Năm ngoái, Chile được hưởng lợi từ giá bột cá cao do nước này tiếp tục đánh bắt trong thời gian vụ cá cơm đầu tiên ở Peru bị hủy bỏ. Các quốc gia khác như Ấn Độ, Việt Nam và Thái Lan cũng có thể tăng xuất khẩu bột cá sang Trung Quốc để bù đắp cho sự sụt giảm sản lượng của Peru năm ngoái.
James Frank, Giám đốc công ty thương mại MSICeres của Peru kỳ vọng Peru sẽ phục hồi và phục hồi thị phần đã mất. Ông cho biết, sau khi bột cá siêu cao cấp của Peru đạt mức cao kỷ lục 2.600 USD/tấn, CIF Trung Quốc, mức giá đã giảm xuống gần mức 2.100-2.200 USD/tấn.
Nhà phân tích người Pháp Jean-Francois Mittaine đã bày tỏ quan điểm thận trọng, nhấn mạnh những rủi ro cố hữu.
Ông cho biết mùa thứ hai của năm 2023 ở miền bắc Peru đã chứng kiến sản lượng dầu cá thấp kỷ lục, cho thấy thời gian phục hồi có thể kéo dài đối với trữ lượng cá cơm cả về quy mô và sản lượng dầu. Mittaine cho rằng sự phục hồi này có thể kéo dài đến tháng 6-tháng 9, vì El Nino - có thể bên cạnh hiện tượng "El Nino Costero" hay hiện tượng El Nino ven biển - vẫn gây ảnh hưởng đến khu vực trong vụ cá cơm đầu tiên vụ mùa năm 2024 của Peru, dự kiến bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 5.
Sản xuất bột cá ở các khu vực khác trên thế giới
Tại Chile, nơi hoạt động đánh bắt cá thường bắt đầu vào tháng 3, ngành đánh bắt cá cũng phải đối mặt với những điều kiện kém trong những tháng tới do hiện tượng El Nino tiếp tục diễn ra, có khả năng sản lượng tăng vào cuối năm.
Theo các nguồn tin, cho đến nay, nghề đánh bắt cá cơm thủ công ở vùng Arica, phía bắc Chile, đã cho thấy kích thước trung bình là 11,5 cm, cho thấy nhiệt độ nước ấm hơn bình thường vẫn ảnh hưởng đến kích cỡ cá cơm. Ở Peru, cá cơm có kích thước dưới 12 cm được coi là cá con. Tuy nhiên, ngành công nghiệp Peru đang gây áp lực buộc chính quyền phải thay đổi kích thước đánh bắt tối thiểu để cho phép đánh bắt cá con dưới 12cm, giống như ở Chile. Trong khi đó, chính phủ Peru vẫn chưa công bố hạn ngạch cho mùa đánh bắt cá ở miền nam Peru.
Mỹ không bắt đầu sản xuất ở Đại Tây Dương trước tháng 5, càng góp phần khiến nguồn cung bột cá trên thị trường bị trì hoãn.
Mặc dù khu vực này phải đối mặt với những thách thức, nhưng châu Âu được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc bù đắp khoảng trống sản xuất trong nửa đầu năm nay. Bachis chỉ ra rằng có khả năng hạn ngạch thấp hơn so với năm trước và lệnh cấm đánh bắt lươn cát ở vùng biển Biển Bắc của Anh sẽ đặt ra những rào cản bổ sung cho ngành này.
Năm ngoái, xuất khẩu bột cá tăng mạnh từ Ấn Độ, quốc gia trở thành nước xuất khẩu bột cá lớn thứ hai vào năm 2023, đã bù đắp một phần cho sự sụt giảm sản lượng của Peru.
Việt Nam cũng chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể trong xuất khẩu bột cá. Trước đây không có quốc gia nào khác có thể thay thế hoàn toàn hoạt động sản xuất của Peru. Tuy nhiên, các thị trường khác đã tăng đáng kể xuất khẩu sang Trung Quốc - nước tiêu dùng quan trọng nhất với nhu cầu trung bình 2 triệu tấn mỗi năm - bao gồm cả Ấn Độ, nơi sản xuất đã "bùng nổ trong 2 năm qua".
Tồn kho của Peru đã tiêu thụ hết
Trong khi đó, các nhà sản xuất Peru đã bán hết hàng tồn kho từ mùa cá cơm thứ hai năm 2023, với những lô cuối cùng còn lại dự kiến sẽ có sau các chuyến hàng tháng Hai. Lễ Tết Nguyên đán của Trung Quốc đã làm chậm lại nhu cầu vào đầu tháng này.
Theo một số nguồn tin trong ngành, giá chào hiện tại ở mức 2.100 USD/tấn đối với loại superprime, 2.000 USD/tấn đối với loại prime, 1.800 USD đối với loại Prime của Thái Lan và 1.700 USD/tấn đối với loại tiêu chuẩn.
Một số ước tính cho thấy cho đến nay chỉ có hơn 60.000 tấn bột cá Peru từ vụ sắp tới đã được giao dịch.