(vasep.com.vn) Một khối lượng đáng kể cá trích cập cảng Na Uy vào năm 2022 để lấy dầu và bột cá, thay thế cá trích xanh và cá capelin (loại cá mà Na Uy gần như không có hạn ngạch trong năm) làm nguyên liệu thô cho thức ăn thủy sản.
Các phân tích về hoạt động xuất khẩu cá nổi của Na Uy đã chỉ ra rằng các lô hàng phi lê cá trích trong năm không tăng so với năm 2021.
Nhìn vào số liệu thống kê đánh bắt cá của Na Uy từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2022, nhà phân tích cá nổi của Hội đồng Thủy sản Na Uy (NSC), Jan Eirik Johnsen, cho biết sản lượng đánh bắt không thay đổi nhiều so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong năm 2021, Na Uy thu được tổng cộng 584.605 tấn cá trích sinh sản mùa xuân (NSS) từ Biển Bắc và Na Uy. Vào năm 2022, con số này là 596.640 tấn, với sản lượng cá trích NSS giảm khoảng 28.000 tấn nhưng Biển Bắc tăng khoảng 40.000 tấn.
Sự khác biệt lớn giữa hai năm có lẽ là việc sử dụng cá trích. Năm ngoái, trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 11, tổng cộng 32.686 tấn đã được đưa vào sản xuất bột cá và dầu, năm 2022 con số này là 135.009 tấn. Do đó, lượng cá trích xuất khẩu từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2022 là 461.631 tấn, ít hơn 90.288 tấn so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong khi tỷ lệ xuất khẩu dưới dạng phi lê và nguyên con được phân chia gần bằng nhau trong năm 2022 (57:43), tỷ lệ cá trích sẽ xuất khẩu dưới dạng các sản phẩm cá trích, thay vì bột cá và dầu, đang giảm mạnh.
Tại sao có quá nhiều cá trích bị đánh bắt để lấy dầu và bột cá vào năm 2022?
Nhìn vào nhà đấu giá điện tử Norges Sildesalgslag có thể thấy giá mà các nhà sản xuất bột cá và dầu đưa ra cho ngư dân hấp dẫn hơn trong năm nay. Cá trích Biển Bắc được bán với giá 5,63 NOK/kg trong năm nay, tăng so với 5,32 NOK/kg năm ngoái. Cá trích NSS đã được bán với giá 6,8 NOK/kg, cao hơn nhiều so với mức 5,11 NOK/kg của năm ngoái.
Tuy nhiên, các mức giá này vẫn thấp hơn mức giá mà các nhà sản xuất cá trích trả cho tiêu dùng trực tiếp của con người. Giá cá trích Biển Bắc cho mục đích sử dụng này là 7,66 NOK/kg vào năm 2022, tăng so với 7,05 NOK/kg vào năm ngoái, giá cá trích NSS là 7,12 NOK/kg, tăng từ 6,47 NOK/kg vào năm 2021.
Một yếu tố quan trọng khiến nhiều cá trích được sử dụng làm bột cá và dầu có thể là do hạn ngạch của Na Uy đối với cá capelin - thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi - đã giảm xuống gần như bằng không so với cùng kỳ năm ngoái.
Lượng cá capelin đổ bộ tại ngư trường Jan Mayen và vùng biển Iceland đã giảm từ 246.772 tấn năm 2021 xuống còn 84.813 tấn trong năm nay. Hạn ngạch Biển Barents về cơ bản vẫn bằng không.
Cá trích xanh cũng chứng kiến sản lượng khai thác giảm từ 233.520 tấn vào năm 2021 xuống còn 197.982 tấn vào năm 2022. 96% sản lượng đánh bắt trong 2021 dùng sản xuất dầu và bột cá, với giá trung bình là 2,55 NOK/kg. Vào năm 2022 - mặc dù giá trung bình là 2,63 NOK/kg - nhưng chỉ có 77% sản lượng khai thác được sử dụng trong công nghiệp.
Điều này có thể là do nhu cầu từ các công ty nuôi trồng thủy sản của Na Uy đối với thức ăn thủy sản làm từ cá trích xanh đã giảm vào năm 2022, do loài này không còn được cấp chứng chỉ của Hội đồng Quản lý Biển.
Tuy nhiên, không nên đánh giá quá cao tác động của việc đánh bắt cá trích xanh và các loài "cá công nghiệp" nổi khác.Hạn ngạch capelin đã tốt hơn trong năm nay và khá nhiều đã chuyển sang bột cá và dầu. Nhưng một yếu tố quan trọng ở đây là lạm phát nông nghiệp. Giá các nguyên liệu thô khác để làm thức ăn cho cá hồi từ nông nghiệp đã tăng lên rất nhiều, khiến thức ăn từ thủy sản trở nên hấp dẫn hơn.
Thùy Linh