(vasep.com.vn) Giá surimi cá minh thái của Nga cho vụ A 2024 đã giảm 20% so với vụ trước, đe dọa khả năng tồn tại của ngành surimi nhiệt đới ở châu Á.
Giá surimi cá minh thái Nga giảm cũng làm giảm giá surimi loại trung bình và cao cấp từ bang Alaska của Mỹ, trong khi ngày càng có lo ngại rằng Nhật Bản, thị trường surimi lớn nhất thế giới cuối cùng có thể mất nguồn cung.
Giá chào surimi cá minh thái của các nhà sản xuất Nga cho mùa vụ 2024 đã giảm xuống còn 2,50 USD/kg đối với loại A (cường độ gel từ 800 trở lên) và xuống còn 2,10 USD/kg đối với loại KA (cường độ gel từ 600 đến 800), giảm lần lượt là 0,40 USD/kg và 0,50 USD/kg so với vụ B năm 2023.
Một nhà sản xuất Nga và một nhà sản xuất surimi thành phẩm có trụ sở tại Thái Lan đã thống nhất mức 2,25 USD/kg cho loại A cho một số lô hàng thông qua đàm phán tại Triển lãm Thủy sản Toàn cầu Barcelona (SEG), giảm thêm 0,25 USD/kg so với mức cơ sở cho mùa A năm 2024.
Sản lượng surimi cá minh thái của Nga đã tăng 40% từ vụ A năm 2023 lên 30.000 tấn vào năm 2024. Tuy nhiên, nhiều nguồn dự đoán rằng sản lượng surimi sẽ tăng thêm lên 40.000 tấn đối với hai nhà sản xuất lớn: Công ty Thủy sản Nga và Gidrostroy. Một nguồn tin khác từ Việt Nam cho biết khách hàng thành phẩm surimi Trung Quốc của ông đã mua surimi cá minh thái Nga với giá 20.000 RMB (gần 2.760 USD)/tấn đối với surimi cường độ gel 600-800, được giao đến nhà máy của họ sau khi thông quan. Điều này sẽ chuyển thành chi phí và cước phí khoảng 2,50 USD/kg (C&F).
Theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc, chỉ ra rằng Trung Quốc NK 4.409 tấn surimi cá minh thái đông lạnh từ Nga trong tháng 3, tăng 225% so với cùng kỳ năm trước. Giá NK trung bình đạt 1,81 USD/kg, giảm 53% so với cùng kỳ hoặc giảm 14% so với tháng trước. Giá surimi cá minh thái từ Mỹ chạm đáy ở mức 2,34 USD/kg trong tháng 12, sau đó tăng lên 2,90 USD/kg trong tháng 1 và tiếp tục lên 3,30 USD/kg trong tháng 2. Không có lô hàng surimi cá minh thái nào từ Mỹ vào Trung Quốc trong tháng 3.
Theo số liệu từ Bộ Tài chính Trung Quốc, giá NK surimi cá minh thái của Nga đạt trung bình 303 JPY/kg (2,50 USD/kg) trong tháng 3, giảm mạnh 47% so với tháng trước. Ngược lại với lô hàng khổng lồ của Nga sang Trung Quốc, Nhật Bản chỉ NK 338 tấn (tăng 45% so với cùng kỳ). Dữ liệu hải quan của Cơ quan Hải quan Hàn Quốc cho thấy giá surimi cá minh thái của Nga sụt giảm, cho thấy Hàn Quốc đã NK 224 tấn (tăng 157% so với cùng kỳ) với mức giá trung bình là 2,00 USD/kg (giảm 45% so với cùng kỳ) trong tháng 2.
Nga tập trung vào thị trường Trung Quốc
Dữ liệu thương mại từ Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc cho thấy các nhà sản xuất Nga tập trung XK surimi cá minh thái sang Trung Quốc trong số ba thị trường Đông Á. Nguồn tin Ấn Độ tại SEG cho biết surimi cá minh thái Nga đã đẩy giá cá minh thái Alaska xuống thấp nên không thể cạnh tranh được với cá minh thái Nga và Alaska. Tại Ấn Độ, mùa đánh bắt cá thường bắt đầu vào tháng 8, cao điểm vào tháng 8-10. Việc thu hoạch giảm dần từ tháng 11 đến tháng 5, với lệnh cấm đánh bắt trong tháng 6 và tháng 7. Tùy theo lượng cung, giá thường bắt đầu ở mức giá thấp hơn và sau đó tăng lên khi mùa vụ trôi qua.
Trong vụ 2023/24, giá itoyori surimi bắt đầu ở mức 2,60 USD/kg đối với loại SSA (cường độ gel từ 1.000 trở lên), ở mức 2,50 USD/kg đối với loại SA (cường độ gel từ 800-1.000) và 2,40 USD/kg đối với AA loại (cường độ gel 600-800), giảm 20% so với đầu vụ trước.
Ấn Độ “không thể sản xuất” itoyori surimi
Hiệp hội các nhà sản xuất cá minh thái Alaska chính hãng (GAPP) cho biết sản lượng surimi nhiệt đới ở Ấn Độ đạt mức cao kỷ lục ở mức 121.843 tấn trong năm dương lịch 2023. Tính theo loài, sản lượng surimi itoyori giảm 27% so với cùng kỳ xuống còn 15.193 tấn, trong khi surimi được sản xuất của Ribbonfish (tachiuo) giảm nhẹ 2% xuống 39.258 tấn.
Sự gia tăng sản lượng surimi làm từ cá eso, cá hồng mắt to (kintokidai) và cá Himeji rõ ràng đã bù đắp cho sự sụt giảm sản lượng surimi itoyori. Số liệu GAPP khẳng định Ấn Độ chưa thể sản xuất surimi cao cấp, đặc biệt là từ itoyori, thay vào đó chuyển sang sản xuất surimi cấp thấp từ tachiou và kintokidai. Giá bán itoyori surimi của Ấn Độ ở mức 2,25 USD/kg- 2,80 USD cước vận chuyển trên tàu (FOB) vào tháng 3, tùy thuộc vào loại, so với $1,60-$1,90/kg đối với tachiuo surimi và $1,85 đối với eso surimi.
Tác động nghiêm trọng đến các nhà sản xuất Việt Nam
Giá surimi cá minh thái Nga giảm đã tác động nghiêm trọng đến các nhà sản xuất surimi nhiệt đới Việt Nam, vì Việt Nam phụ thuộc nhiều hơn vào nhiều thị trường Trung Quốc. Một nhà sản xuất surimi Việt Nam tại SEG cho biết hiện giảm xuống còn 2,45 USD/kg, C&F tới các cảng lớn ở châu Á cho các sản phẩm có cường độ gel 500-700, so với 2,75 USD/kg-2,85 USD/kg vào năm 2023. “Điều này là do sự cạnh tranh gay gắt hơn với cá minh thái Nga và Alaska. Giá của họ cũng làm tăng thêm sự cạnh tranh với các đối thủ surimi nhiệt đới khác như Ấn Độ, Malaysia, Thái Lan và Indonesia”. Báo cáo của GAPP cho thấy ước tính sản lượng surimi của Việt Nam giảm 21% so với cùng kỳ xuống còn 155.203 tấn vào năm 2023. Trong tổng sản lượng itoyori surimi giảm 32% xuống còn 35.203 tấn, với mức tăng 17 % giảm so với cùng kỳ đối với eso và giảm 32% đối với surimi cá đù. Trong khi đó, NK thịt cá đông lạnh của Trung Quốc (mã hàng 03049900), không bao gồm surimi cá minh thái, từ Việt Nam chứng kiến giá trung bình hàng tháng giảm mạnh, từ 2,90 USD/kg vào tháng 1/2023 xuống còn 1,84 USD/kg vào tháng 2/2024. Bất chấp việc Nhật Bản NK itoyori surimi của Việt Nam giảm 69% so với cùng kỳ xuống còn 386 tấn trong tháng 3, giá trung bình không đổi ở mức 386 JPY/kg. NK surimi đông lạnh khác của Hàn Quốc từ Việt Nam tăng nhẹ 3% lên 2.758 tấn trong tháng 2, với giá trung bình ở mức 1,76 USD/kg, so với 1,92 USD/kg so với cùng tháng năm trước.
Thời gian khó khăn vẫn tiếp tục
Các nguồn tin từ Ấn Độ và Việt Nam cho biết: Thị trường đầy thách thức dự kiến sẽ tiếp tục diễn ra đối với các nhà sản xuất surimi châu Á trong suốt năm 2024. Nga có thể sẽ đặt giá thấp cho mùa B [2024], bởi họ có thể kiếm được lợi nhuận vẫn ở mức 2,50 USD/kg”. Ông dự đoán, các nhà sản xuất surimi cá minh thái của Nga có thể sẽ thiết lập mức giá 3,25 USD/kg- 3,50 USD/kg cho surimi cường độ gel từ 900 trở lên cho mùa A năm 2025.
Nhật Bản ấn định giá surimi Alaska
Trong khi đó, các nhà sản xuất cá minh thái Alaska và người mua Nhật Bản đã quyết định gần đúng giá surimi cho mùa vụ 2024. Giá của các loại surimi cấp thấp, chẳng hạn như RA và KA, đã chứng kiến mức tăng 30 JPY/kg-70 JPY/kg vào mùa B năm 2023. Các nguồn tin cho biết phạm vi tăng giá rộng hơn đi kèm với thời điểm ký hợp đồng, sự khác biệt của mức giá cơ sở năm 2023 để so sánh. Một số nhà đóng gói ở Alaska đưa ra các hợp đồng trọn gói gồm surimi chưa bán được từ mùa B 2023 và surimi tươi từ mùa A 2024.
Ngoài nhu cầu yếu đi của người tiêu dùng Nhật Bản, đồng yên mất giá so với đồng đô la đã làm giảm thu nhập của các nhà sản xuất Alaska. Một nhà cung cấp surimi Alaska khác cho biết giá surimi trung bình cao như loại A tăng khoảng 25 JPY/kg-35 JPY/kg. Ông cho biết thêm, giá surimi cao cấp không đổi tính theo đồng đô la ở mức khoảng 3,20 USD/kg đối với loại FA và khoảng 3,35 USD/kg đối với loại SA. Giá surimi cấp thấp tăng mạnh hơn là do sản lượng surimi nhiệt đới ở châu Á giảm. Surimi Nga đang bị suy thoái cạnh tranh với surimi cấp trung bình của Alaska về giá cả, trong khi surimi cao cấp theo truyền thống có thị trường hạn chế đối với ita-kamaboko cao cấp.
'Nhật Bản có thể mất nguồn cung'
Các nhà sản xuất Alaska sẽ tiếp tục sản xuất nhiều sản phẩm phi lê rút xương và các sản phẩm bỏ ruột thay vì surimi cho mùa B 2024 sắp tới. Một người mua surimi Nhật Bản cảnh báo tại SEG: “Chúng tôi hiện đang thấy lượng tồn kho surimi dồi dào ở mức kỷ lục trên 50.000 tấn [đối với cá minh thái và surimi nhiệt đới kết hợp] ở Nhật Bản, nhưng tình hình cung cầu có thể thay đổi đáng kể vào cuối năm 2024”. “Trong ngắn hạn, Nga đã ép giá cá minh thái Alaska xuống thấp. Nhưng đồng thời, nó đã dẫn đến sản lượng surimi nhiệt đới ở châu Á và surimi cá minh thái ở Mỹ giảm đi. Vì Nga không để mắt tới việc tiếp thị surimi cá minh thái với số lượng lớn vào Nhật Bản nên người Nhật có thể mất nguồn cung cấp surimi. Trong khi đó, XK surimi cá minh thái của Mỹ giảm 20% so với cùng kỳ xuống còn 15.040 tấn trong tháng 2. Với dự đoán hàng tồn kho chưa bán được từ mùa B 2023 chiếm ưu thế trong lô hàng tháng 2, giá trung bình đạt 2,31 USD/kg, so với 2,93 USD/kg vào tháng 2/2023. Trong tổng số, Mỹ đã vận chuyển 3.988 tấn (giảm 55% so với cùng kỳ năm ngoái) trực tiếp đến Nhật Bản, với 6.673 tấn khác đến Hàn Quốc (tăng 3%), bao gồm cả hàng hóa chuyển đến kho ngoại quan ở Busan, Hàn Quốc để trung chuyển sang Nhật Bản, Trung Quốc và các thị trường châu Á khác. Giá trung bình là 2,44 USD/kg ở Nhật Bản và 2,31 USD/kg ở Hàn Quốc, so với mức lần lượt là 2,55 USD/kg và 3,27 USD/kg vào tháng 2/2023. Ngược lại, XK sang thị trường châu Âu lại tăng mạnh trong tháng. XK đến Lithuania và Hà Lan đã tăng từ 180 tấn và 983 tấn vào tháng 2/2023 lên lần lượt 2.240 tấn và 1.232 tấn, nhấn mạnh rằng các nhà sản xuất Alaska tránh giao hàng cho thị trường yếu kém của Nhật Bản.