(vasep.com.vn) Nguồn cung và nhu cầu bột cá và dầu cá toàn cầu đang cân bằng và giá tăng gần đây có thể chững lại do các yếu tố giảm giá ở Trung Quốc, mặc dù phần lớn vẫn phụ thuộc vào vụ đánh bắt cá cơm của Peru.
Sản lượng cá cơm Peru của năm nay đang ở mức cao, sản lượng châu Âu ổn định và vụ khai thác cá menhaden của Mỹ bắt đầu tốt lên. Khối lượng NK của Trung Quốc - nước NK lớn nhất thế giới – tăng mạnh, sau NK đạt mốc gần kỷ lục năm ngoái.
Tại Hội nghị thường niên IFFO tổ chức vừa qua tại Rome, thị trường tương đối lành mạnh có nghĩa là các nhà sản xuất có thể tập trung vào những thứ khác như chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, cách cải thiện nhận thức của công chúng về bột cá trong tương lai.
Ông Eduardo Goycoolea, chủ tịch của IFFO khi phân tích về nguồn cung không ổn định và giá biến động cho biết, cách duy nhất để so sánh biến động giá bột cá là với một chỉ số của các protein khác. Biến động là ít hơn nhiều so với đậu tương từ Brazil, lúa mì hoặc ngô.
Thực tế, trong 6 tháng đến tháng 9/2018, giá trung bình của bột cá siêu nguyên chất của Peru được giao dịch ở Peru trong phạm vi khá hẹp từ 1.430-1.500 USD/tấn, giá CFR, trong khi từ tháng 5, giá chào bán tại cảng Thượng Hải là khoảng 11.800-12.100 CNY/tấn (1.699-1.743 USD/tấn), các khoản thuế và phí lưu kho đã trả.
Giá bán trước cho các sản phẩm bột cá tháng 12 và tháng 1 tăng từ 1.550-1.600 USD/tấn CFR, lên 1.630-1.650 USD/tấn, theo James Frank, Giám đốc công ty thương mại Peru MSICeres, nhưng một nhà NK Trung Quốc cho biết giá hiện tại đang ở mức "quá cao", và cô hy vọng họ sẽ giảm trở lại một lần nữa.
Có thể tính bằng giá USD nhưng tỷ giá hối đoái giữa renminibi và USD là khoảng 7 CNY. Chi phí tại Trung Quốc đã tăng lên và thị trường Trung Quốc hiện nay cho rằng giá hiện tại là không thể chấp nhận được.
Bà cho rằng nếu Peru công bố hạn ngạch 2,2-2,5 triệu tấn, giá sẽ giảm xuống còn 1.500 USD/tấn, giá CFR.
Các nhà máy Peru không nghĩ đây là thời điểm để giảm giá. Giá bột cá và dầu cá chủ yếu phụ thuộc vào hạn ngạch của Peru. Khi vụ khai thác bắt đầu , nó sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường.
Hàng tồn kho
Trong khi đó, các nhà NK Trung Quốc dường như đang dự trữ hàng tồn kho lớn, có thể dẫn đến nhu cầu thấp hơn trong năm 2019 do ngành thủy sản của Trung Quốc giảm mua vào mùa đông khi sản lượng nuôi trồng thấp.
Hàng tồn kho tại Trung Quốc thường giảm vào thời điểm này trong năm, do đó, trong khi hàng tồn kho giảm trong tuần 42 so với cùng kỳ năm ngoái, ở mức 160.000 tấn so với 170.000 tấn, các kho chứa đầy hàng (xem biểu đồ).
Jean Francois Mittaine, nhà phân tích ngành công nghiệp bột cá với hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành cho biết, mức tồn kho hiện tại tại các cơ sở cảng lưu trữ Trung Quốc tăng gần đây lên gấp 1/3 mức trung bình 3 năm qua vào thời điểm này.
Trong tháng 8 và tháng 9/2018, tổng NK bột cá từ Peru đạt 154.000 tấn.
Các yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến nhu cầu, như từ giá thịt lợn đến tỷ lệ nhiễm bệnh dịch tả heo Châu Phi (African Swine Fever), cũng như lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc.
Nhưng có một số lo ngại về các chỉ số vĩ mô gần đây đối với nền kinh tế Trung Quốc và chiến tranh thương mại Trung Quốc-Mỹ, đã làm tăng giá đậu tương ở Trung Quốc, một thành phần thức ăn chăn nuôi chính.
Peru dự kiến vượt qua mốc 5 triệu tấn?
Sản lượng cá cơm chất lượng của Peru thực sự là nhân tố chính trong bức tranh tổng quát về nguồn cung cấp; hơn một nửa lượng NK của Trung Quốc có khả năng đến từ quốc gia này (năm 2017, Peru cung cấp 56% lượng bột cá NK của Trung Quốc), mặc dù lượng NK chính xác không thể xác định vì hải quan Trung Quốc hiện không xuất bản dữ liệu hải quan.
Trong giai đoạn 9 tháng đầu năm 2018, Peru báo cáo sản lượng cá cơm cập bến là 4 triệu tấn, tăng 27,8% so với cùng kỳ năm 2017, theo Frank của MSICeres, tương đương với 930.995 tấn bột cá.
Việc thiết lập hạn ngạch cho mùa đánh bắt cá thứ hai của năm nay là trên 2 triệu tấn có thể thấy sản lượng cá cơm Peru vượt qua 5 triệu tấn vào năm 2018, mức không đạt được kể từ năm 2011. Liệu Peru có đạt được cán mốc 5 triệu tấn hay không, sản lượng cá cơm tăng 65-70% so với năm ngoái hay không còn là một dự đoán.
Ông cho biết thêm vào mùa đánh bắt tháng 11-12 sẽ “rất quan trọng” nếu Peru tránh việc lặp lại năm ngoái, khi ngư dân đánh bắt ít cá trong Q4/2017 mặc dù có hạn ngạch tương đối tốt. Hạn ngạch cho mùa cá cơm thứ hai của Peru sẽ sớm được công bố.
Frank cho biết, về tính cân bằng, sản lượng đạt được trong năm nay tương đối tốt và nếu Peru không khai thác cá cơm nhiều hơn trong năm nay sản lượng sẽ vẫn cao hơn so với bốn năm trước đó (xem biểu đồ).
Nhu cầu tại Châu Âu ổn định
Sản lượng cá cơm của Peru đạt khá trong khi có một thay đổi khác trong hình ảnh nguồn cung toàn cầu, mặc dù bức tranh đã khá lên dần dần trong những năm gần đây; sau khi trở thành nhà NK ròng lớn, EU hiện là nước XK ròng bột cá.
Châu Âu dự kiến XK ròng 40.000 tấn bột cá vào năm 2018, Jon Tarlebo, Giám đốc điều hành của công ty Na Uy Norsildmel, cho biết tại hội nghị IFFO, giảm từ khoảng 50.000 tấn năm ngoái, nhưng thay đổi cán cân khoảng 240.000 tấn so với năm 2012 (xem biểu đồ).
Thật vậy, trong năm 2017, Peru chỉ XK 20.000 tấn bột cá cho toàn EU, ít hơn Đan Mạch XK sang Trung Quốc (23.000 tấn).
Năm nay, các nhà sản xuất bột cá châu Âu đang giảm XK ra thị trường thế giới, theo Tarlebo, "do sự cân bằng cung và cầu tốt hơn". Nếu điều kiện thị trường toàn cầu chuyển sang nhà sản xuất thừa cung, họ "sẽ phải chiến đấu cho thị trường của họ", tuy nhiên, ông cho biết, cần chú ý giá bột cá của Iceland có xu hướng giảm xuống dưới mức bột cá của Peru trong thời gian cung vượt cầu.
Ông hy vọng XK bột cá của EU sẽ tiếp tục giảm vào năm 2019, do hạn ngạch đánh bắt cá Scandinavia thấp hơn.
Dự báo tiêu thụ dầu cá
Trong khi đó, về thương mại dầu cá toàn cầu, Christian Meinich, đối tác của Chr. Holtermann ANS, cho biết tại hội nghị IFFO rằng tiêu thụ dầu cá dự kiến sẽ tăng lên 886.000 tấn vào năm 2019, tăng từ 865.000 tấn ước tính trong năm nay. Giá cả có xu hướng ảnh hưởng từ giá bột cá, mặc dù năm nay giá đã giảm khi các vấn đề pháp lý ở Peru ảnh hưởng đến các nhà sản xuất.
Vào ngày 18/5, Sanipes Pesquera thuộc Peru đã thu hồi giấy phép XK dầu cá cho tiêu dùng, sau khi các kiểm toán viên EU cho biết họ đã phát hiện cả loại cá phù hợp cho tiêu dùng của con người và cá không phù hợp cho tiêu dùng của con người tại cùng một nhà máy.
Giống như một "vụ nổ bom", tin tức này đã làm giá dầu cá giảm từ khoảng 2.000 USD/tấn xuống gần 1.000 USD/tấn, theo Meinich, do sản lượng đánh bắt Peru tốt và "khởi đầu tuyệt vời" cho ngành thủy sản menhaden của Mỹ.
Tình hình rất nghiêm trọng khi ngành công nghiệp tiêu dùng của EU đã cạn kiệt nguyên liệu thô.
Ngành công nghiệp vẫn đang chờ phán quyết cuối cùng của EU, mặc dù tại hội nghị IFFO, ông Paolo Caricato, Phó trưởng phòng thuộc Ban giám đốc an toàn thực phẩm và sức khỏe của Ủy ban châu Âu, đã đưa ra một số hướng giải quyết.
Giá dầu cá đã tăng lên đến gần 1.500 USD/tấn kể từ đó.
Năm tới, sản lượng dự kiến sẽ giảm xuống 905.000 tấn, giảm từ mức 944.000 tấn trong năm nay, mặc dù, điều này phụ thuộc nhiều vào sản lượng khai thác của Peru, Meinich lưu ý.
