(vasep.com.vn) Các nhà sản xuất bột cá Mỹ, trong đó có nhà sản xuất bột cá Omega lớn nhất nước Mỹ, chắc chắn sẽ gặp khó khăn sau khi Trung Quốc vừa công bố sẽ áp đặt mức thuế 25% đối với hàng NK từ quốc gia này.
Jean-Francois Mittaine, một nhà phân tích với 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này, cho biết Omega Protein và những công ty khác trong ngành sẽ phải đấu tranh để tìm thị trường mới khi các nhà NK Trung Quốc chuyển sang các nguồn thay thế. Điều này sẽ ảnh hưởng đến nghề cá menhaden Vịnh Mexico và ngành công nghiệp bột cá minh thái Alaska. Điều này ảnh hưởng lớn đến các nhà sản xuất Mỹ.
Vừa qua, Bộ Thương mại Trung Quốc công bố sẽ áp dụng mức thuế bổ sung đối với bột cá NK từ Mỹ là 25% (mã HS 23012010). Thành phần được sử dụng trong thức ăn gia súc và thức ăn cho cá nằm trong số 333 hàng hóa của Mỹ trị giá 16 tỷ đô la thương mại hàng năm.
Mức thuế Trung Quốc đưa ra sẽ có hiệu lực ngay sau khi Hoa Kỳ áp đặt mức thuế đối với cùng một lượng hàng hóa NK từ Trung Quốc vào ngày 23/8.
Enrico Bachis, Giám đốc nghiên cứu thị trường tại Tổ chức Dầu cá, bột cá thế giới (IFFO) cho biết năm 2017, Mỹ sản xuất khoảng 250.000 tấn bột cá. Trong đó, theo Trung tâm thương mại quốc tế (ITC), Mỹ XK 61.248 tấn sang Trung Quốc, trị giá 87 triệu USD. Con số này chiếm tới 38,7% tổng lượng bột cá XK theo khối lượng (xem biểu đồ).
Tuy nhiên, hải quan Trung Quốc báo cáo NK khối lượng bột cá của Mỹ còn cao hơn 102.731 tấn vào năm 2017, trị giá 160 triệu USD.
Điều này có nghĩa là Trung Quốc đã chiếm 24,5% theo số liệu của ITC và chiếm 41,1% theo số liệu của Hải quan Trung Quốc trong tổng sản lượng bột cá của Mỹ trong năm 2017.
Do vậy thuế quan mới mà Trung Quốc áp dụng cho hàng của Mỹ sẽ tạo sự thay đổi lớn.
Các nhà sản xuất bột cá của Mỹ đã thận trọng khi thương mại Mỹ-Trung đang ngày càng nóng lên. Có rất ít hàng hóa vận chuyển từ Mỹ đến Trung Quốc.
Tuy nhiên, vụ khai thác menhaden tại vịnh Mexico (nguồn bột cá lớn nhất của Hoa Kỳ) bắt đầu vào tháng 4 và kéo dài đến tháng 10. Do đó, các công ty có thể đã bắt đầu vận chuyển bột cá vào tháng 6, tháng 7.
Công ty Protein Omega cũng sản xuất bột cá từ vụ menhaden ở Vịnh Meixco, cho biết trong những năm gần đây xu hướng XK sang Trung Quốc ngày càng tăng.
XK bột cá của công ty này sang Trung Quốc đạt trị giá 44,7 triệu USD trong năm 2016; 35,3 triệu USD trong năm 2015; và 35,9 triệu USD trong năm 2014. Tính đến năm 2016, Trung Quốc chiếm 61% lượng XK của Omega Protein sang châu Á theo giá trị. XK sang Trung Quốc chiếm 24% tổng kim ngạch XK theo giá trị.
Omega Protein sản xuất dầu cá và bột cá dùng làm thức ăn chăn nuôi, cũng như sản xuất dầu cá cho con người.
Đánh giá các lựa chọn cho các nhà sản xuất bột cá của Mỹ, đặc biệt là những nhà XK bột cá menhaden, Mittaine cho biết nước này sẽ có những lựa chọn hạn chế so với số lượng họ sản xuất.
Mỹ đã XK số lượng đáng kể sang châu Âu và có thể tiếp tục làm như vậy. Tuy nhiên, dù là ngành công nghiệp bột cá lớn ở Scandinavia, việc XK sang châu Âu sẽ là một thách thức, khi các nhà sản xuất châu Âu xem xét các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi từ cá hồi là “một thị trường ưu tiên”.
Trong khi đó, các nước Nam Mỹ có thể phải vật lộn để NK lượng bột cá do Mỹ sản xuất. Các nhà sản xuất cũng có những thị trường khác, như Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc.
Đây sẽ là "thách thức đối với các nhà sản xuất Mỹ" vì những thị trường này có tính cạnh tranh cao.
Các mức thuế leo thang này đến vào thời điểm tồi tệ đối với Cooke, một trong những công ty thủy sản lớn nhất của Canada, đã mua lại Omega Protein với giá 500 triệu USD vào tháng 12/2017.
Mittaine cho rằng bột cá Mỹ hiện có giá khoảng 1.200 USD/tấn theo giá C&F.
Đối với bột cá XK sau ngày 23/8 với mức thuế mới, mức giá sẽ là 1.500 USD/tấn giá C&F.
Năm ngoái, sản lượng cập bến của Vịnh Mexico đạt tổng cộng 764 triệu pao, tương đương 346.656 tấn, theo Ủy ban Thủy sản Biển Hoa Kỳ. Trong năm 2017, theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia, hạn ngạch cho cá menhaden Đại Tây Dương được đặt ở mức 200.000 tấn.
Bột cá trắng Alaska
Alaska cũng sẽ phải đối mặt với bức tranh XK ảm đạm tương tự theo chế độ thuế quan mới của Trung Quốc.
Các nhà chế biến Alaska sản xuất khoảng 70.000 tấn bột cá mỗi năm, theo một báo cáo McDowell Group - một công ty tư vấn kinh tế - xuất bản.
Bột cá được sản xuất từ đầu cá, vây, xương và cả ruột cá của cá minh thái và cá hồi. Bột cá từ cá minh thái được gọi là bột cá trắng có thị trường chính là Trung Quốc, cung cấp cho ngươi nuôi lươn.
Theo báo cáo McDowell, tính gắn kết của bột cá minh thái tạo ra một sản phẩm tốt cho cá chình ăn, thêm vào đó nó cũng được sử dụng để nuôi rùa. Trong khi bột cá từ cá hồi phần lớn được sử dụng trong thức ăn vật nuôi phục vụ thị trường nội địa.
Mittaine cho biết bột cá trắng có giá cao hơn 600-700 USD/tấn đối với bột cá siêu mịn của Peru (hiện đang giao dịch ở mức giá khoảng 1.600 USD/tấn giá FOB Peru).
Tuyến đường Việt Nam?
Một tình huống có thể xảy ra là bột cá của Mỹ bị lẫn lộn trong vụ buôn bán bột cá lớn giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Việt Nam là một tuyến đường nằm trong trục trung chuyển hàng hóa vào Trung Quốc, với hàng hóa được vận chuyển qua biên giới đất liền vào miền nam Trung Quốc để trốn thuế hải quan Trung Quốc.
Gần đây, Trung Quốc đã loại bỏ những giao dịch này.
Nhìn chung, ông cho biết tác động của thuế quan Trung Quốc sẽ tương đối hạn chế đối với người dùng Trung Quốc. Theo ITC, NK từ Mỹ chỉ chiếm 6,5% tổng khối lượng NK trong năm 2017. Năm ngoái, Trung Quốc NK 1,57 triệu tấn bột cá (mức cao nhất trong 12 năm qua) với Peru cho đến nay vẫn là nguồn cung lớn nhất, đạt 883.310 tấn.
Trung Quốc có thể tìm nguồn NK thay thế khác như Peru, ở Chile, Việt Nam, Ấn Độ và những nguồn cung khác.
