(vasep.com.vn) Ngay đầu tháng 9/2022, cộng đồng DN vừa đón nhận tin chính thức từ Nhật Bản thông báo, từ 1/12/2022, sẽ áp dụng giấy chứng nhận, xác nhận theo quy định IUU với 4 loài thuỷ sản XK vào thị trường này, gồm: Mực ống và mực nang, cá Thu đao Thái Bình Dương, Cá Thu mackerel và cá Trích.
Cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm sản và Thuỷ sản (NAFIQAD) đã có Công văn yêu cầu các cơ sở chế biến thuỷ sản XK sang Nhật Bản:
- Nghiên cứu các yêu cầu về khai báo thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản để tổ chức thực hiện kiểm soát trong quá trình thu mua, tiếp nhận, chế biến đối với 04 loài thủy sản đáp ứng quy định IUU.
- Khi có nhu cầu xác nhận cho lô hàng được chế biến từ nguyên liệu nhập khẩu thuộc 04 loài thủy sản trên để xuất khẩu vào Nhật Bản, cần lập đầy đủ hồ sơ đề nghị theo quy định tại Khoản 1 Điều 12 Thông tư 21/2018/TT-BNNPTNT gửi về Trung tâm Chất lượng nông lâm thủy sản vùng trên địa bàn để được thực hiện thẩm định, xác nhận.
- Chủ động liên hệ với nhà nhập khẩu Nhật Bản để cập nhật và thực hiện đầy đủ các quy định, thủ tục có liên quan của Nhật Bản khi xuất khẩu 04 loài thủy sản trên vào thị trường này.
Tháng 9 năm 2022 cũng là tròn 5 năm VASEP phát động Chương trình DN hải sản cam kết chống khai thác IUU với 4 nhóm hành động trọng tâm VASEP và DN hải sản đã thực hiện liên tục và xuyên suốt, bao gồm: cam kết của DN chống khai thác IUU, Góp ý sửa đổi khung pháp lý liên quan đến khai thác thuỷ sản, Truyền thông tới DN và ngư dân về quy định chống khai thác IUU và truyền thông tới quốc tế về nỗ lực của ngành khai thác thuỷ sản Việt Nam; và tích cực hợp tác quốc tế chia sẻ thông tin, đề xuất hỗ trợ khắc phục thẻ vàng IUU.
Điểm nhấn cho việc đồng hành với Chính phủ trong công tác tuyên truyền chống khai thác IUU của VASEP trong 5 năm qua là các ấn phẩm đã được phát hành như: Sách trắng về chống khai thác IUU tại Việt Nam; 3 video clip tuyên truyền đăng tải online và phối hợp đăng tải tuyên truyền với các đài/báo TW/ĐP; 4 tờ rơi in số lượng lớn gửi các Tỉnh để tuyên truyền về các quy định, nội dung chống IUU tới Ngư dân-nậu vựa-doanh nghiệp-cảng cá; Phối hợp với Ngân hàng Thế giới đánh giá tác động kinh tế từ phân tích thương mại của việc không tuân thủ quy định về chống khai thác IUU; Phát hành “sổ tay” và “Vở học sinh” với bìa có hình ảnh & thông điệp “khai thác hải sản bền vững, chống IUU”, gửi tặng cho một số Trường Tiểu học và THCS tại 3 tỉnh Bình Định, Phú yên, Khánh Hòa, nhằm tăng cường công tác tuyên truyền có trọng tâm tới xã hội cùng thế hệ tương lai tại các Tỉnh ven biển.
Tuy nhiên, cho tới nay, sự nỗ lực của cả ngành khai thác thuỷ sản Việt Nam vẫn chưa đủ để EU xem xét tháo gỡ thẻ vàng. Được biết, cuối tháng 10 năm nay, phái đoàn thanh tra EU sẽ sang Việt Nam kiểm tra về việc thực thi quy định IUU và việc khắc phục những khuyến nghị của EC.
Chưa biết kết quả thanh tra và quyết định của EU sắp tới sẽ theo chiều hướng nào. Nhưng ngành xuất khẩu hải sản từ đầu năm tới nay chật vật vì thiếu nguyên liệu cho chế biến, chi phí đầu vào đội lên quá cao, nay lại thêm khó ở thị trường Nhật Bản, cộng thêm với quy định của thị trường Mỹ…
Đối diện với thực tế trên, để XK hải sản khai thác không đình trệ, rất cần gấp sự thay đổi từ cấp địa phương trở lên, sao cho quy trình cấp giấy xác nhận, chứng nhận cho hải sản khai thác phải được đơn giản hóa và ứng dụng số hoá, để DN làm thủ tục không bị ách tắc hoặc bế tắc vì không được xác nhận.