(vasep.com.vn) Đánh bắt bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) tiếp tục gây ra mối đe dọa đáng kể đối với an ninh hàng hải và hệ sinh thái biển ở Tây Phi, đặc biệt là ở Vịnh Guinea, một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất trên thế giới. Hoạt động này không chỉ gây tổn hại đến đa dạng sinh học đại dương mà còn phá vỡ chuỗi cung ứng toàn cầu, gây nguy hiểm cho an ninh lương thực và làm suy yếu nền kinh tế địa phương.
Tình trạng dễ bị tổn thương của Tây Phi trước hoạt động đánh bắt IUU là do sự kết hợp của các thách thức về kinh tế, chính trị và môi trường. Khi trữ lượng hải sản toàn cầu suy giảm và đội tàu đánh cá tăng lên, nhiều tàu thuyền di chuyển vào vùng biển xa xôi, nơi việc thực thi quy định rất ít hoặc không tồn tại. Với nhu cầu hải sản ngày càng tăng trên toàn cầu, một số nhà khai thác phải dùng đến các hoạt động bất hợp pháp để cắt giảm chi phí, khiến ngư dân hợp pháp gặp bất lợi nghiêm trọng.
Để ứng phó, nhiều nỗ lực của khu vực và quốc gia đang được tiến hành để giải quyết vấn đề đang ngày càng gia tăng này. Ruth Funmilola Hungevu, Cán bộ Thủy sản Chính của Nigeria và là trưởng nhóm của Trung tâm Giám sát Tàu thuyền Lagos, đang đóng vai trò chủ chốt trong việc điều phối các sáng kiến nhằm bảo vệ cả môi trường và sinh kế của ngư dân địa phương.
Hậu quả của hoạt động đánh bắt IUU ở Tây Phi là rất sâu rộng. Hoạt động này đẩy nhanh quá trình cạn kiệt nguồn lợi hải sản, đe dọa đến đa dạng sinh học biển và làm trầm trọng thêm nguy cơ lạm thác. Về mặt kinh tế, hoạt động đánh bắt IUU khiến các quốc gia Tây Phi mất hàng triệu đô la doanh thu hàng năm. Hoạt động này cũng đe dọa đến an ninh lương thực của các cộng đồng đánh bắt cá địa phương, những người có sinh kế phụ thuộc vào các hoạt động đánh bắt bền vững. Hơn nữa, hoạt động đánh bắt IUU thường gây ra thiệt hại về môi trường, bao gồm phá hủy môi trường sống và lãng phí sinh vật biển.
Để chống lại hoạt động đánh bắt IUU, một số sáng kiến đã được đưa ra. Ủy ban Nghề cá vùng Trung Đông Đại Tây Dương (CECAF) và Lực lượng đặc nhiệm Tây Phi đang nỗ lực hướng tới quản lý nghề cá bền vững trên toàn khu vực. Các nhóm này cũng tập trung vào việc ngăn chặn hoạt động buôn bán cá đánh bắt bất hợp pháp. Các chính phủ quốc gia đã ban hành luật nghiêm ngặt hơn để giải quyết hoạt động đánh bắt IUU và đảm bảo những người vi phạm phải chịu trách nhiệm. Trong khi đó, hợp tác quốc tế vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề này trên toàn cầu. Các hệ thống giám sát, kiểm soát và giám sát (MCS) được tăng cường cũng đang được triển khai để phát hiện và ngăn chặn tốt hơn các hoạt động bất hợp pháp trên biển.
Bất chấp những nỗ lực này, vẫn còn một số thách thức. Nhiều quốc gia Tây Phi đang phải vật lộn với nguồn lực hạn chế để thực thi pháp luật, và nạn tham nhũng trong cả chính quyền địa phương và khu vực cản trở tiến trình. Cần có sự hợp tác quốc tế và chia sẻ thông tin nhiều hơn để giải quyết tình trạng đánh bắt cá IUU trên phạm vi toàn cầu. Ngoài ra, việc hỗ trợ nghề cá quy mô nhỏ bền vững sẽ giúp giảm thiểu tình trạng dễ bị tổn thương về kinh tế của các cộng đồng địa phương bị ảnh hưởng bởi các hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp.
Trong khi cuộc chiến chống đánh bắt cá IUU ở Tây Phi vẫn chưa kết thúc, những nỗ lực đang bắt đầu mang lại kết quả và hợp tác khu vực đang mở đường cho các giải pháp lâu dài để bảo vệ các nguồn tài nguyên biển quan trọng của khu vực.