(vasep.com.vn) Một nghiên cứu mới về cá vược châu Âu (European seabass) cho thấy việc tiếp xúc với nhiệt độ cao trong thời gian ngắn – như trong các đợt nắng nóng biển – có thể gây ra những biến đổi sinh học và một phần trong số đó có thể truyền sang thế hệ sau. Công trình được thực hiện bởi các nhà khoa học thuộc Viện Khoa học Biển ICM-CSIC (Tây Ban Nha) và đăng tải trên tạp chí Epigenetics & Chromatin.
Trong thí nghiệm tại cơ sở IFREMER ở Palavas-les-Flots (Pháp), nhóm nghiên cứu phát hiện nhiệt độ cao trong giai đoạn phát triển sớm đã làm thay đổi quá trình methyl hóa DNA ở cá vược – cơ chế điều chỉnh hoạt động gen mà không cần thay đổi trình tự DNA. Dù chỉ một phần nhỏ những biến đổi này được truyền sang đời con, các nhà khoa học cảnh báo chúng vẫn có thể ảnh hưởng tới khả năng thích nghi của cá trước biến động môi trường trong tương lai.
Tác giả chính Núria Sánchez-Baizán cho biết một số dấu ấn biểu sinh do nhiệt độ tạo ra ở cá bố mẹ vẫn tồn tại ở thế hệ con dù chúng chưa từng tiếp xúc với nhiệt. Hiện tượng này cho thấy ngay cả thay đổi môi trường tạm thời, như nắng nóng biển, cũng có thể để lại “dấu ấn di truyền biểu sinh” không phải lúc nào cũng có lợi nếu điều kiện môi trường trở lại bình thường – một hiện tượng được gọi là “bẫy biểu sinh”.
Tác giả cao cấp Francesc Piferrer khẳng định đây là lần đầu tiên cơ chế nhiệt độ tác động lên hệ biểu sinh của động vật có xương sống biển và khả năng di truyền của các biến đổi này được mô tả chi tiết. Theo nhóm nghiên cứu, phát hiện này mang ý nghĩa quan trọng đối với quản lý nghề cá, nuôi trồng thủy sản và bảo tồn, đồng thời cho thấy biểu sinh nên được cân nhắc trong các chiến lược ứng phó với biến đổi khí hậu.