(vasep.com.vn) Đầu năm nay, Ủy ban Nghề cá chung Địa Trung Hải (GFCM) đã thiết lập và đưa vào thực thi khu vực hạn chế khai thác thủy sản (FRA) thứ 11 tại Địa Trung Hải, chính thức cấm hoạt động kéo lưới đáy tại một phần eo biển Otranto, nằm giữa Italy và Albania, trong thời gian dài hạn.
Trước đó, vào năm 2005, GFCM đã tiên phong thành lập FRA biển sâu đầu tiên, cấm khai thác đáy và nạo vét ở độ sâu trên 1.000 mét ngoài khơi Italy, Cyprus và Ai Cập nhằm bảo vệ các hệ sinh thái biển sâu còn ít được nghiên cứu. Kể từ đó, thêm 10 FRA khác đã được thiết lập để bảo vệ các sinh cảnh quan trọng như khu vực sinh sản, ươm giống và các hệ sinh thái đáy biển nhạy cảm.
FRA mới tại eo biển Otranto thuộc Nam Adriatic được xây dựng nhằm bảo vệ các loài giáp xác thương mại quan trọng và hệ sinh thái biển dễ bị tổn thương, đặc biệt là rạn san hô mềm biển sâu Isidella elongata. Khác với các khu bảo tồn biển (MPA) phổ biến tại châu Âu, FRA tập trung mạnh vào bảo tồn nghiêm ngặt thông qua việc hạn chế hoặc cấm hoàn toàn một số hoạt động khai thác.
Theo GFCM, FRA là các khu vực địa lý xác định, nơi các hoạt động đánh bắt bị hạn chế tạm thời hoặc vĩnh viễn nhằm phục hồi nguồn lợi và bảo vệ hệ sinh thái biển. Hai mục tiêu chính của FRA là bảo vệ các sinh cảnh nhạy cảm và nâng cao năng suất nguồn lợi thông qua bảo vệ nơi cư trú thiết yếu.
Một lợi thế của FRA là quy trình triển khai tương đối đơn giản và nhanh gọn so với MPA. Các đề xuất FRA có thể do nhiều bên liên quan đưa ra, được thẩm định kỹ thuật và tham vấn quốc gia trước khi trình GFCM xem xét thông qua. Thực tế cho thấy, về dài hạn, FRA mang lại lợi ích rõ rệt cho ngư dân khi trữ lượng thủy sản phục hồi.
Điển hình là FRA Jabuka/Pomo Pit tại biển Adriatic, được áp dụng từ năm 2017 và trở thành vĩnh viễn vào năm 2021. Nhờ biện pháp này, sinh khối cá tuyết châu Âu và tôm hùm Na Uy đã cải thiện rõ rệt, giúp ngư dân tăng sản lượng, bắt được cá lớn hơn và nâng cao thu nhập. Đây được xem là minh chứng cho hiệu quả “đôi bên cùng có lợi” giữa bảo tồn và khai thác bền vững.