(vasep.com.vn) Ghana đã thông qua luật thủy sản mới nhằm ngăn chặn tình trạng đánh bắt cá bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Trong số các quy định mới, chính phủ Ghana đã mở rộng vùng cấm đánh bắt cá ven biển (IEZ) của nước này từ 6 lên 12 hải lý tính từ bờ.
Các tàu công nghiệp và tàu quy mô lớn bị cấm đánh bắt trong vùng IEZ của nước này, nhưng tàu lưới kéo từ Trung Quốc và các tàu đánh cá nước ngoài khác thường xuyên xâm phạm vùng biển dành cho ngư dân thủ công của Ghana.
Hoạt động đánh bắt IUU gây thiệt hại ước tính từ 14,4 triệu đến 23,7 triệu USD/năm cho Ghana. Được Tổng thống John Mahama ký thành luật vào ngày 19/8/2025, đạo luật này nhằm mục đích khôi phục nguồn lợi cá nổi ngoài khơi - chẳng hạn như cá cơm, cá mòi và cá thu - vốn đang trên bờ vực tuyệt chủng - đồng thời kích thích nền kinh tế biển xanh và duy trì sinh kế cho hơn 200.000 ngư dân thủ công và 500.000 nhà chế biến và thương nhân cá.
Giải quyết "Thẻ Vàng"
Luật mới cũng được kỳ vọng sẽ giúp Ghana thoát khỏi cảnh báo "thẻ vàng" của Liên minh châu Âu (EU) đã kéo dài 5 năm về hoạt động đánh bắt IUU và khắc phục những điểm yếu trong việc giám sát và thực thi.
Xuất khẩu cá ngừ đóng góp gần 400 triệu USD/năm cho nền kinh tế Ghana. Việc dỡ bỏ cảnh báo của EU sẽ khôi phục hoàn toàn quyền tiếp cận thị trường và chứng minh sự công nhận quốc tế đối với việc quản lý nghề cá được cải thiện.
Các nhà phân tích ca ngợi luật mới của Ghana
Cách tiếp cận của Ghana có thể ảnh hưởng đến các quốc gia Tây Phi khác đang phải đối mặt với những thách thức tương tự với các cảnh báo thương mại của EU về hoạt động đánh bắt cá. Các chuyên gia cho rằng sự phối hợp trong khu vực có thể là cần thiết để giải quyết các vấn đề đánh bắt cá xuyên biên giới và hoạt động di chuyển của tàu công nghiệp
Tổ chức Công lý Môi trường (EJF) cho biết các hệ thống giám sát và cơ cấu hình phạt nặng nề sẽ quyết định liệu luật này có thực sự có thể tái thiết ngành thủy sản của Ghana hay không. Luật mới này đánh dấu một bước ngoặt đối với ngành thủy sản và cộng đồng ven biển của Ghana. Thông qua việc này, Ghana gửi đi một tín hiệu rõ ràng về sự lãnh đạo, tầm nhìn và cam kết đối với hàng triệu người đang sống dựa vào một đại dương trong lành
Các tàu vi phạm
Các tàu đánh cá Trung Quốc đã cướp bóc vùng biển Ghana trong nhiều thập kỷ, khiến một số loài gần như tuyệt chủng và đẩy giá lên cao. Theo Chỉ số Rủi ro Đánh bắt IUU, Trung Quốc là quốc gia vi phạm đánh bắt cá bất hợp pháp nghiêm trọng nhất thế giới. Vào tháng 4, Ủy ban Thủy sản Ghana và Bộ Thủy sản và Nuôi trồng Thủy sản đã đình chỉ giấy phép đánh bắt của bốn tàu đánh cá Trung Quốc vì đánh bắt cá trong các khu vực hạn chế; khai thác cá con; đổ cá không mong muốn; và saiko, tức là vận chuyển cá trái phép trên biển.
Các tàu Trung Quốc này đều treo cờ Ghana nhưng thuộc sở hữu của ba công ty Trung Quốc. Các tàu đánh cá Trung Quốc khét tiếng với việc sử dụng hành vi này, được gọi là "cờ hiệu", trong đó họ lạm dụng các quy định địa phương để gắn cờ một tàu cá do nước ngoài sở hữu và vận hành vào sổ đăng ký của châu Phi để đánh bắt cá trong vùng biển địa phương. Việc gắn cờ hiệu là một dấu hiệu phổ biến cho thấy các tàu này tham gia vào hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp. Theo EJF, các tập đoàn Trung Quốc sở hữu ít nhất 90% số tàu đánh cá công nghiệp đang hoạt động tại Ghana.
Đánh bắt cá IUU thường liên quan đến các tội phạm hàng hải khác, bao gồm buôn người, buôn lậu ma túy và cướp biển.
Đầu năm nay, Ghana đã đình chỉ giấy phép đánh bắt cá của bốn tàu Trung Quốc. Các tàu này bị cáo buộc vi phạm "saiko" - tức là chuyển tải trái phép trên biển, cùng nhiều vi phạm khác. Bốn tàu này bao gồm Meng Xin 10, Florence 2, Long Xiang 607 và Long Xiang 608. Lệnh cấm đánh bắt cá sẽ có hiệu lực trong một năm.