I. Tình hình chung:
Trên thế giới hiện nay có 6 nước nuôi tôm có sản lượng cao là Ecuador, Ấn Độ, Việt Nam, Trung Quốc, Indonesia và Thái Lan. Ecuador, Ấn Độ và Việt Nam là 3 nước có sản lượng tôm cao nhất. Ở đây chỉ trao đổi thông tin, nhận định về các đối thủ lớn này. Bởi sự trỗi dậy của hai quốc gia này sẽ tác động to lớn ngành tôm nước ta.
Về thị trường tiêu thụ tôm chính: Của Ecuador là Trung Quốc, Tây Âu và Hoa Kỳ; của Ấn Độ là Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản; của Việt Nam là Hoa Kỳ, Nhật Bản và Tây Âu. Như vậy về mặt thị trường, có đan xen nhau, khác nhau ở khúc sản phẩm.
Về chủng loại sản phẩm chế biến: Trình độ chế biến của Việt Nam là cao nhất. Ấn Độ mới cải thiện trong 5-7 năm gần đây. Ecuador chú trọng lĩnh vực này chậm hơn, chỉ rõ nét trong vòng 2-3 năm gần đây. Do vậy, giá tôm tiêu thụ trung bình của Việt Nam là cao nhất và Ecuador là thấp nhất.
II. Phân tích vị thế tương quan qua SWOT:
|
|
VIỆT NAM |
ECUADOR |
ẤN ĐỘ |
|
ĐIỂM MẠNH |
Trình độ CB cao. Chuỗi giá trị con tôm cân bằng. Tăng trưởng trung bình. |
Nuôi qui mô trang trại, tỉ lệ thành công cao, farm ASC nhiều. Đang trên đà tăng trưởng cao. |
Trình độ CB khá. Nuôi quy mô trung bình. Đang tăng trưởng khá. |
|
ĐIỂM YẾU |
Nuôi manh mún, nhỏ lẻ, farm ASC ít. Tỉ lệ nuôi thành công thấp, giá thành cao. |
Trình độ CB trung bình. |
Kiểm soát dịch bệnh trung bình, farm ASC ít.
|
|
CƠ HỘI |
Diện tích nuôi nhiều. Chính phủ quan tâm. |
Diện tích nuôi nhiều. Chính phủ quan tâm. |
Diện tích nuôi nhiều. Chính phủ quan tâm. |
|
NGUY CƠ |
Chi phí logistic cao, trừ thị trường Nhật Bản. Lạm phát, tiêu thụ khó.
|
Chi phí logistic cao, trừ thị trường Hoa Kỳ Lạm phát, tiêu thụ khó.
|
Chi phí logistic cao. Lạm phát, tiêu thụ khó.
|
III. Nhận xét diễn tiến và sách lược ứng xử:
1/ Nhận xét diễn tiến:
Ecuador đang có chiến lược gia hóa con giống, quy trình nuôi chuẩn, kiểm soát dịch bệnh qua quy trình nuôi và thủy lợi, hệ số nuôi thành công cao, sản lượng nuôi, nâng cấp chế biến, chuyển hướng thị trường. Ấn Độ cũng khá tương tự nhưng trình độ chế biến có khá hơn Ecuador một bậc.
Việt Nam đang nỗ lực trong công tác gia hóa tôm bố mẹ nhưng kết quả chưa rõ ràng; quy trình nuôi chưa có thống nhất cơ bản cho khu vực hoặc vùng, chấp nhận tùy thuộc chủ hộ nuôi; việc kiểm soát dịch bệnh còn thụ động; nội dung chiến lược phát triển ngành khá toàn diện nhưng đi vào thực tiễn chậm. Mảng sáng là trình độ chế biến và sách lược thị trường khá tốt.
2/ Sách lược ứng xử:
+ Nâng tỉ lệ nuôi thành công nhằm giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh quốc tế:
- Thúc đẩy công tác gia hóa để có tôm bố mẹ chống chịu bệnh, mau lớn.
- Có biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn cơ sở kinh doanh tôm giống.
- Nỗ lực từng bước đầu tư thủy lợi vùng nuôi tôm trọng điểm.
- Kịp thời tổng kết mô hình nuôi, quy trình nuôi từng khu vực.
+ Coi trọng công tác dự báo, quan trắc để giảm rủi ro nuôi với thiên tai, dịch bệnh, thúc đẩy ứng dụng chuyển đổi số trong nuôi tôm:
Tất cả nhằm giảm thiểu rủi ro, tăng tỉ lệ thành công, giảm giá thành.
+ Nâng tỉ lệ ao nuôi đạt chuẩn ASC để có nền tảng nâng tầm tôm Việt:
Ao nuôi nhỏ lẻ thì không thể, chỉ có nuôi mức độ trang trại mới áp dụng thành công và có cơ hội tăng năng suất, giảm thiểu rủi ro, giảm giá thành… Như vậy, cần có chính sách tích tụ đất đai và chính sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực nuôi tôm.
IV. Kết luận:
Các cường quốc tôm đang nỗ lực tăng tốc thông qua chiến lược phát triển từ 5-7 năm qua và đã đạt kết quả ban đầu rất lớn, nhất là Ecuador và Ấn Độ. Đây cũng là đối thủ tôm lớn nhất của ta. Biết người biết mình để hoạch định hướng đi đúng đắn và kịp thời mới duy trì được vị thế của mình. Mọi sự chủ quan và chậm trễ đều có thể phải trả giá đắt.
TS. Hồ Quốc Lực - Nguyên Chủ tịch VASEP, Chủ tịch HĐQT FIMEX VN
Theo truyền thống hàng năm của Hiệp hội VASEP, nhằm ghi nhận và vinh danh các doanh nghiệp hội viên có thành tích cao trong xuất khẩu thủy sản tại mỗi Tỉnh, Ban Lãnh đạo Hiệp hội đã thông qua Bản tiêu chí xét chọn các DN thủy sản hội viên có kết quả XK thủy sản xuất sắc trong năm 2025, và tiến hành vinh danh trao kỷ niệm chương tại Lễ mừng Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam vượt 11 tỷ USD vào ngày 17/01/2026 tại KS Sheraton, Tp. Hồ Chí Minh.
(vasep.com.vn) Hệ thống giám sát ngành thủy sản của Cơ quan Liên bang Nga về Thủy sản (Rosrybolovstvo) cho biết tổng sản lượng khai thác của tất cả các đơn vị khai thác trong cả nước đã đạt 4,380,3 nghìn tấn, tiến sát mốc 4,4 triệu tấn cho năm nay. Trong đó, vùng biển Viễn Đông tiếp tục chiếm ưu thế vượt trội với 3,382,3 nghìn tấn.
(vasep.com.vn) Một nghiên cứu quốc tế mới cho thấy dấu chân môi trường của thức ăn thủy sản phụ thuộc nhiều hơn vào nguồn gốc địa lý của nguyên liệu thay vì chỉ đơn thuần vào việc nguyên liệu có phải từ cá hay thực vật. Nghiên cứu sử dụng nuôi cá hồi Đại Tây Dương làm mô hình và so sánh hai loại thức ăn: một loại sử dụng nhiều bột cá và dầu cá, loại còn lại sử dụng thành phần thực vật. Kết quả cho thấy các chỉ số môi trường như phát thải khí nhà kính, suy thoái sinh cảnh, ô nhiễm dinh dưỡng và tiêu thụ nước thay đổi mạnh hơn theo vùng sản xuất nguyên liệu so với thành phần của chính thức ăn.
(vasep.com.vn) Theo số liệu Hải quan Việt Nam, lũy kế từ đầu năm đến hết tháng 11, xuất khẩu tôm đạt 4,3 tỷ USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước, tiếp tục giữ vai trò động lực tăng trưởng chính của toàn ngành thủy sản. Riêng tháng 11, kim ngạch đạt 393 triệu USD, tăng 14%.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, các cơ quan, chủ thể có liên quan trong hệ thống chính trị đều phải phát huy cao độ trách nhiệm, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn phải rà soát, kiểm tra lại các công việc; quyết liệt, kiên quyết tuyên chiến với khai thác IUU, tuyệt đối không hình thức, không đùn đẩy, né tránh trách nhiệm; làm việc nào dứt việc đó.
(vasep.com.vn) Ngành khai thác và chế biến thủy sản Peru dành cho tiêu dùng trực tiếp (DHC) đang củng cố vị thế như một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế, khi tạo ra hơn 74.000 việc làm và hướng tới kim ngạch xuất khẩu cuối năm có thể vượt 2,13 tỷ USD. Thông tin được Bộ trưởng Bộ Sản xuất (PRODUCE) César Quispe Luján công bố trong chuyến làm việc tại vùng Piura, nơi ông nhấn mạnh rằng chỉ tính đến cuối quý III, xuất khẩu của phân ngành này đã vượt 1,5 tỷ USD.
(vasep.com.vn) Xuất khẩu cá ngừ Việt Nam T1–T11/2025 đạt 856 triệu USD, giảm 5% nhưng vẫn phủ tới hơn 110 thị trường. Top 5 thị trường gồm Mỹ, EU, Nga, Canada, Nhật Bản.
(vasep.com.vn) Các chuyên gia thức ăn thủy sản cảnh báo biến đổi khí hậu và các hạn chế quản lý nghề cá có thể làm suy giảm nghiêm trọng nguồn cá tạp dùng sản xuất bột cá và dầu cá – yếu tố thiết yếu trong nuôi các loài thủy sản có giá trị cao. Cảnh báo này được đưa ra trong nghiên cứu mới mang tên “Nguồn cung cá tạp bất ổn và nguy cơ thiếu hụt trong tương lai đối với ngành nuôi thủy sản toàn cầu”.
Phát triển giống tôm nước lợ đang trở thành nhiệm vụ chiến lược của ngành thủy sản trong bối cảnh thị trường thế giới cạnh tranh gay gắt. Việc chủ động nguồn giống chất lượng cao, giảm phụ thuộc nhập khẩu được xem là yếu tố then chốt giúp ngành tôm Việt Nam duy trì vị thế và tiến tới phát triển bền vững.
(vasep.com.vn) Thị trường cá minh thái Nga đang ghi nhận đà tăng giá mạnh, khi giá nguyên liệu H&G đã chạm mức cao nhất trong vòng 10 năm. Trong tuần 48 (24–30/11/2025), giá đạt 1.720 USD/tấn, tăng 10 USD so với tuần trước. Cuối tuần 47, một số giao dịch thậm chí tăng tới 50 USD/tấn so với mức tham chiếu, theo số liệu VASEP tổng hợp từ Synthesis.
VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội
Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO
Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu
Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông
Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn
Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh
Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn
VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn