Vướng mắc về quy định yêu cầu các lô hàng thủy sản xuất khẩu phải có giấy chứng nhận kiểm dịch

Từ tháng 1/2018 đến nay, Hiệp hội đã nhận được phản ánh của một số DN hội viên liên quan đến bất cập do quy định yêu cầu các lô hàng thủy sản XK phải có Giấy chứng nhận kiểm dịch mới được thông quan. Theo đó, hiện nay Cơ quan Hải quan tại sân bay Tân Sơn nhất đã và đang yêu cầu các lô hàng thủy sản khi XK qua Cảng sân bay Tân Sơn Nhất phải có giấy Chứng nhận kiểm dịch mới được thông quan xuất khẩu.

Trước đây, Giấy chứng nhận kiểm dịch này theo Quyết định 3408/QĐ-BNN-QLCL ngày 20/12/2010 của Bộ NNPTNT sẽ do Cục NAFIQAD cấp. Theo khoản 2, Điều 53, Luật Thú y 2015 thì:

“2. Động vật, sản phẩm động vật thủy sản có trong Danh mục động vật, sản phẩm động vật thủy sản thuộc diện phải kiểm dịch trước khi XK theo yêu cầu của nước nhập khẩu, của chủ hàng và trước khi nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, chuyển cửa khẩu, kho ngoại quan, quá cảnh lãnh thổ Việt Nam phải được kiểm dịch.”

Theo quy định này, các lô hàng thủy sản XK cần có Giấy chứng nhận kiểm dịch kèm theo nếu nước nhập khẩu hoặc chủ hàng có yêu cầu bắt buộc, còn với các nước không có yêu cầu bắt buộc và chủ hàng không yêu cầu thì các lô hàng thủy sản XK không nhất thiết phải có giấy này mới được phép thông quan. Như vậy, chỉ có hai trường hợp là lô hàng thủy sản XK phải có Giấy chứng nhận kiểm dịch kèm theo, bao gồm:

(1) Trường hợp chủ hàng có yêu cầu: Cơ quan Hải quan có thể căn cứ trên yêu cầu được thể hiện trong các chứng từ kèm theo lô hàng (đơn đặt hàng, hợp đồng,…) để xác nhận chủ hàng có yêu cầu giấy Chứng nhận Kiểm dịch hay không.

(2) Trường hợp nước nhập khẩu yêu cầu Giấy Chứng nhận Kiểm dịch.

Trước đây, Cục NAFIQAD đã ban hành công văn số 442/QLCL-CL1 ngày 20/3/2014 thông báo 7 thị trường có yêu cầu phải cấp giấy Chứng nhận Kiểm dịch. Tuy nhiên, công văn này ban hành dựa trên Pháp lệnh Thú y 2003 và Thông tư 06/2010/TT-BNNPTNT ngày 02/02/2010 của Bộ NN&PTNT quy định trình tự, thủ tục kiểm dịch thủy sản, sản phẩm thủy sản.

Hiện nay, cả hai văn bản này đều đã hết hiệu lực và được thay thế bằng Luật Thú y 2015 và Thông tư 26/2016/TT-BNNPTNT ngày 30/6/2016 của Bộ NNPTNT, đồng thời từ 2014 đến nay, các yêu cầu của các thị trường nhập khẩu cũng đã có nhiều thay đổi. Do đó, công văn 442/QLCL-CL1 hiện nay không còn hiệu lực nữa.

Tuy nhiên, hiện tại Bộ NN&PTNT chưa ban hành văn bản nào quy định thị trường nào yêu cầu bắt buộc các lô hàng thủy sản XK phải có Giấy chứng nhận kiểm dịch kèm theo (trường hợp số 2 nêu trên). Do đó, Cơ quan Hải quan (như Hải quan Sân bay Tân Sơn Nhất) không có căn cứ để xác định đối với thị trường XK nào thì lô hàng bắt buộc phải có Giấy Chứng nhận kiểm dịch kèm theo mới được XK. Điều này không chỉ chưa đúng với quy định hiện hành, mà còn gây lãng phí về thời gian, chi phí, nhân lực… cho cả cơ quan hải quan và các DN do phải thực hiện thêm một thủ tục hành chính phát sinh.

Để thực hiện đúng các quy định hiện hành, giúp DN giảm bớt chi phí và các thủ thục hành chính không đáng có, tạo thuận lợi cho các bên, VASEP đề nghị Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) sớm xem xét giải quyết giúp ngay các bất cập trên và tham mưu lãnh đạo Bộ NNPTNT ban hành văn bản quy định thị trường nào có yêu cầu bắt buộc các lô hàng thủy sản XK phải có Giấy chứng nhận kiểm dịch kèm theo.