Kiến nghị tháo gỡ vướng mắc công bố phù hợp quy định ATTP đối với sản phẩm sản xuất để tiêu dùng nội địa

Ngày 5/12/2016, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 103/NQ-CP thông qua nội dung miễn kiểm tra nhà nước và công bố phù  hợp an toàn thực phẩm (ATTP) với các nguyên-vật liệu, phụ gia, bao bì NK để sản xuất hàng XK, đã tháo gỡ khó khăn và hỗ trợ rất nhiều cho các DN thủy sản nâng cao được năng lực cạnh tranh với các nước trong khu vực trong  bối cảnh hiện nay.

Tuy nhiên, đối với các sản phẩm sản xuất để tiêu dùng tại thị trường nội địa, quá trình thực thi Luật ATTP và Nghị định 38/2012/NĐ-CP trong 6 năm qua, song hành với chương trình “Người Việt ưu tiên dùng hàng Việt” của Nhà nước, cho thấy những bất cập vướng mắc ngày càng gia tăng liên quan đến quy định và thủ tục hành chính về công bố phù hợp quy định ATTP.

Trên tinh thần của Nghị quyết 19/2016 và Nghị quyết 19/2017/NQ-CP của Chính phủ  về cải thiện môi trường kinh doanh, tháo gỡ khó khăn cho DN, ngày 22/2/2017, Hiệp hội Chế biến và XK Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã gửi Bộ Y tế công văn số 26/2017/CV-VASEP báo cáo thực trạng và kiến nghị việc tháo gỡ các vướng mắc trong công bố phù hợp quy định ATTP cho sản phẩm sản xuất để tiêu dùng nội địa.

Trong đó, công văn đề cập đến 3 nội dung:

Về thời gian làm hồ sơ công bố phù hợp quy định ATTP

Theo Khoản 1, Điều 5, Chương II Thông tư số 19/2012/TT-BYTngày 9/11/2012  về trình tự, hồ sơ công bố phù hợp quy định ATTP, nếu tính cả ngày thứ Bảy và Chủ nhật (chưa tính ngày lễ), thời gian trả kết quả là khoảng 3 tuần. Nếu hồ sơ hợp lệ thì tính từ khi kiểm nghiệm đến khi nhận được Giấy Xác nhận Công bố Phù hợp ATTP, DN phải chờ ít nhất 1 tháng mới được bán hàng ra thịtrường. Thời gian 1 tháng này là rất lâu trong bối cảnh kinh doanh cạnh tranh như hiện nay, dẫn đến nhiều khi các đối  tác không thể chờ đợi được nên đã chuyển sang mua hàng của nhà cung cấp khác, gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của DN.

Theo quy định trên, thời gian công bố hồ sơ mất 1 tháng, trong khi thời gian đợi Sở Y tế các tỉnh thành xét duyệt và cấp Giấy Xác nhận mất đến 21 ngày. Nhưng thực tế hiện nay, thời gian để DN làm thủ tục cấp Giấy Xác nhận không chỉ là 1 tháng như qui định trên, mà thông thường còn mất gấp đôi hoặc thậm chí nhiều hơn thời gian quy định. Nguyên nhân là do sau khi đã chờ đợi đến 21 ngày, trong rất nhiều trường hợp DN lại nhận được thông báo là hồ sơ không đạt, yêu cầu DN lên Chi cục nhận  lại hồ sơ và văn bản Thông báo không đạt để về sửa lại hồ sơ. DN lại tiếp tục nộp hồ sơ và được tính lại từ đầu là 15 ngày làm  việc.

Hiện nay, quy định của Bộ Y tế về thời gian cấp Giấy Xác nhận là 15 ngày làm việc, trong khi hiện tại thời gian để các cơ quan quản lý Nhà nước của Bộ NNPTNT cấp các giấy Chứng nhận chỉ là 1 - 3 ngày làm việc (ví dụ theo Thông tư 48/2013/TT-BNNPTNT, thời gian để Cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản (NAFIQAD) cấp Giấy Chứng nhận ATTP là 3 ngày làm việc, cấp Chứng thư cho lô hàng XK là 1 ngày làm việc; Theo Thông tư 26/2016/TT-BNNPTNT, thời gian để các cơ quan Kiểm dịch Động vật cấp Giấy Chứng  nhận chứng nhận kiểm dịch là 2 ngày làm việc).

Vì vậy, VASEP kiến nghị Bộ Y tế chủ trì đề xuất Chính phủ sửa đổi quy định về thời gian cấp Giấy Xác nhận chỉ nên là 3 ngày làm việc (tương đương với thời gian để kiểm tra hồ sơ, cấp các giấy chứng nhận).

Về công tác thực thi:

Việc thực hiện của các cán bộ được giao trách nhiệm thực thi cũng tạo ra thêm các tổn thất về thời gian không đáng có cho DN. Để không mất thêm thời gian 21 ngày nữa, một số DN có nhờ kiểm tra viên xem lại hồ sơ nhưng các cán bộ này từ chối vì lý do không có thời gian dù chỉ mất 5-10 phút, trong khi nếu hồ sơ chưa đạt yêu cầu thì DN phải đợi thêm một số tuần nữa, mất đi rất nhiều cơ hội kinh doanh. Thực tế có DN đã từng đăng ký 1 bộ hồ sơ, nếu tính từ ngày nộp lần đầu đến ngày hẹn trả hồ sơ lần 2 mất khoảng 1 tháng rưỡi (45 ngày) nhưng DN vẫn chưa biết kết quả là có được cấp Giấy Xác nhận hay không. Trong các điểm cần điềuchỉnh, bổ sung hồ sơ có những nội dung DN làm giống như các bộ hồ sơ trước đã được duyệt nhưng bộ hồ sơ sau nhân viên khác kiểm tra hồ sơ thì lại có lỗi.

Từ thực tế trên, VASEP kiến nghị Bộ Y tế có văn bản hướng dẫn để các Chi cục An  toàn Vệ sinh Thực  phẩm các Tỉnh thành khi tiếp nhận hồ sơ có thể kiểm tra sơ bộ hồ sơ và hướng dẫn ngay cho DN nếu phát hiện có thiếu sót nào trong hồ sơ nhằm giúp DN giảm thiểu các sai sót trong hồ sơ khi nộp, tiếp kiệm được thời gian chờ đợi, lưu kho và gia tăng cơ hội kinh doanh cho DN.

Về việc thực hiện gia hạn hồ sơ công bố:

Theo khoản 1, 2, 3, 4 Điều 8 Chương II Nghị định 38 và theo khoản 1 Điều 9 chương II Thông tư 19:  Nếu hồ sơ công bố hết hạn và sản phẩm không thay đổi về quy trình sản xuất thì DN tiến hành gia hạn lại hồ sơ (định kỳ 5 năm đối với các DN đã có hệ thống quản lý chất lượng theo HACCP, ISO 22000 hoặc tương đương).

Tuy nhiên, hiện nay việc thực hiện tại các Chi cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm lại khác nhau. Chi cục thuộc Sở Y tế Tp. HCM không chấp nhận việc gia hạn hồ sơ và yêu cầu DN tiến hành công bố lại hồ sơ như một mặt hàng chưa được công bố. Trong khi đó, hiện nay Chi Cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm tỉnh Bình Thuận lại cho phép gia hạn theo đúng quy định pháp luật chứ không bắt buộc làm thủ tục công bố mới.

Việc yêu cầu công bố mới đối với các sản phẩm gia hạn lại gây khó khăn lớn cho DN vì sẽ lại mất 21 ngày như đã nêu ở trên, trong khi thời gian quy định  cho việc gia hạn lại chỉ 7 ngày làm việc  (Khoản 4 Điều 8 Chương II Nghị định 38). Về ghi nhãn hàng hóa, DN khi đã có Giấy Xác nhận công bố phù hợp ATTP thì sẽ tiến hành in hàng loạt bao bì để sản xuất. Nếu thay đổi lại bộ hồ sơ công bố thì số của Giấy Xác nhận do Chi Cục cấp là số mới nên nhãn phải thay đổi. Do đó, DN phải bỏ nhãn cũ, in lại nhãn mới, tốn  kém  thêm chi phí và mất  thêm thời gian. Ngoài ra, DN còn  phải giải quyết  thêm nhiều vấn đề liên quan đến hàng tồn kho (đã đóng bao bì từ trước) và sản phẩm đang bán trên thị trường chưa tiêu thụ  hết. 

Liên quan đến việc thực hiện gia hạn hồ sơ công bố, VASEP kiến nghị Bộ Y tế có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn chính thức về vấn đề này đến các Chi cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm các Tỉnh thành để thống nhất cho phép gia hạn lại hồ sơ khi hồ sơ hết hạn;  Bộ Y tế chủ trì để đề xuất Chính phủ sửa đổi quy định để giảm thời gian trả kết quả gia hạn hồ sơ công bố chỉ còn trong vòng 3 ngày làm việc (tương đương với thời gian cấp mới Giấy chứng nhận của các cơ quan quản lý Nhà nước thuộc  Bộ  NNPTNT hiện nay).