Ký FTA với Liên minh Kinh tế Á-Âu: Ngành nào lợi nhất?

Truyền thông  những ngày qua tràn ngập thông tin và hình ảnh chuyến công du của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đến Kazakhtan để ký hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á-Âu sau hai năm đàm phán.

Trải thảm đỏ cho xuất khẩu

Khi tham gia hiệp định này, Việt Nam sẽ được ưu đãi xuất khẩu các mặt hàng thế mạnh như nông sản, dệt may, thủy sản, da giày, đồ gỗ. Trong đó, thuế xuất khẩu thủy sản sẽ được giảm ngay về 0% từ mức 5,63% hiện nay ngay sau khi FTA với Liên minh Kinh tế Á-Âu có hiệu lực.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, khi ký hiệp định thương mại tự do (FTA) với Liên minh Kinh tế Á-Âu, Việt Nam có nhiều thuận lợi vì các nước thuộc liên minh này đều đã có quan hệ thương mại với Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Trần Tuấn Anh, ngành có lợi thế nhất khi tham gia hiệp định này bao gồm thủy sản, dệt may, và da giày. Thủy sản và chế biến giảm thuế 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực. Ngành da giày cũng hưởng thuế suất 0%. Dệt may có 1 số nhóm hàng cũng giảm thuế 0%, còn 1 số khác thì sẽ giảm theo lộ trình 3, 5, 10 năm.

Về tổng thể, các bên tham gia hiệp định dự kiến sẽ dành cho nhau mức mở cửa thị trường hàng hóa chiếm vào khoảng 90% số dòng thuế, tương đương vào khoảng trên 90% kim ngạch thương mại song phương.

Phía Liên minh Á-Âu cam kết áp dụng mức thuế suất 0% cho tất cả các mặt hàng thủy sản của Việt Nam ngay khi hiệp định có hiệu lực. Về phần mình, phía Việt Nam cũng đồng ý mở cửa thị trường có lộ trình cho Liên minh này đối với một số sản phẩm chăn nuôi, hàng công nghiệp gồm máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải... Theo Vụ thị trường Châu Âu, Bộ Công Thương, các mặt hàng này nhìn chung đều không cạnh tranh với hàng hóa Việt Nam, mà ngược lại còn góp phần làm đa dạng hóa thêm thị trường tiêu dùng trong nước.

Theo đánh giá, sau khi hiệp định có hiệu lực, kim ngạch xuất nhập khẩu hai bên sẽ đạt 10 – 12 tỷ USD vào năm 2020, gần gấp 3 lần so với năm 2014 (đạt khoảng 4 tỷ USD). Theo ước tính của Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Liên minh này sẽ tăng khoảng 18 – 20% hàng năm.

Theo Hiệp hội Dệt May Việt Nam (Vitas), từ đầu năm 2015 đến nay, số lượng các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào ngành dệt may Việt Nam vẫn đang gia tăng, nhằm đón đầu các Hiệp định thương mại tự do như TPP, FTA Việt Nam – EU, FTA Việt Nam – Hàn Quốc… mà ngành dệt may Việt Nam được nhận định sẽ được hưởng lợi nhiều nhất.

Cùng với ngành dệt may, da giầy là một trong những ngành được dự báo là đón nhận được nhiều lợi thế khi các FTA có hiệu lực. Theo khảo sát của Tổng cục Thống kê, có 55,7% doanh nghiệp ngành da giầy có đơn hàng xuất khẩu tăng trong quý II năm 2015.

Chông gai phía trước

Tuy nhiên, Thứ trưởng Trần Tuấn Anh cũng bày tỏ lo ngại cho ngành thép Việt Nam sau khi tham gia FTA với các nước Liên minh Á-ÂU. Ông cho rằng, ngành thép VN sẽ chịu thách thức lớn và có nguy cơ bị lép vế do phải cạnh tranh với các cường quốc thép lớn nhất nhì thế giới, điển hình là Nga.

Vì thế, Thứ trưởng nhấn mạnh, Việt Nam chấp nhận mở cửa một phần. Trong quá trình đàm phán, Bộ Công Thương đã cân nhắc lợi ích tối đa cho ngành thép trong nước, và có những biện pháp bảo hộ về hàng rào thuế quan trong thời gian tới.

Tuy nhiên, về lâu dài, trong công cuộc hội nhập toàn cầu ngành thép buộc phải tự thân vận động. “Mặc dù có dư địa hỗ trợ ngành này trong giai đoạn đầu nhưng về lâu dài, tự bản thân doanh nghiệp thép phải năng lực sản xuất, cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài. Đã hội nhập thì chúng ta phải chơi theo luật quốc tế", Thứ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.

Liên minh Kinh tế Á Âu (do Nga dẫn đầu) bao gồm Liên bang Nga, CH Belarus, CH Kazakhstan, CH Armenia và CH Kyrgyzstan, với dân số hơn 175  triệu người, tổng giá trị sản phẩm quốc nội (GDP) 2.500 tỷ USD. Liên minh này thành lập nhằm đa dạng hóa sản phẩm thế mạnh của mỗi nước. Với Việt Nam, mặt hàng chủ lực là nông-lâm-thủy sản, dệt may, da giày, trong khi đó Nga và Belarus mạnh về sản phẩm cơ khí chế tạo./.