Thật không may, việc thực hiện lỏng lẻo các Luật thuỷ sản đã tạo điều kiện cho hoạt động đánh bắt IUU (hoạt động đánh bắt bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định) không suy giảm, dẫn đến sự sụt giảm lớn trữ lượng hải sản. Các mối quan tâm về môi trường, chủ yếu tập trung vào việc cứu hệ sinh thái và kiểm soát biến đổi khí hậu, là cơ sở để thay đổi chính sách nhằm ngăn chặn đánh bắt IUU.
Tuy nhiên, cần phải nhìn nhận đánh bắt IUU từ góc độ nhân quyền, đặc biệt là tác động không thể thay đổi của nó đối với cộng đồng nghèo ven biển của các quốc gia bị ảnh hưởng.
Nhắc đến Tây Phi là nhắc tới cướp biển, đặc biệt là ở khu vực vịnh Guinea, nơi đã nhận được nhiều sự quan tâm của các tổ chức hàng hải và Liên hợp quốc (UN).
Trong cuộc họp gần đây của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (UNSC) về an ninh hàng hải, một trong những nhà nghiên cứu hàng hải nổi tiếng Tây Phi, Tiến sĩ Ifesinachi Okafor cho biết việc không tính chi phí nhân công trong hoạt động đánh bắt IUU đã khiến nạn cướp biển được chú ý nhiều hơn việc tước đoạt chi phí nghề cá của các tàu nước ngoài.
Tiến sĩ Okafor cho biết, trong 50 năm qua, Châu Phi đã thiệt hại hơn 200 tỷ USD do các tàu liên kết với nước ngoài để đánh bắt bất hợp pháp. Hoạt động đánh bắt bất hợp pháp diễn ra rộng rãi tới mức chiếm từ 40-60% sản lượng đánh bắt hợp pháp của các nước Tây Phi. Ngược lại, thiệt hại kinh tế do cướp biển trong 20 năm qua không lên tới 20 tỷ USD. Tác động của môi trường cũng không ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của hàng triệu con người. Tuy nhiên hơn 30 nghị quyết của UNSC và tuyên bố của Tổng thống đã được ban hành về nạn cướp biển ở vịnh Aden và Guinea từ năm 2008. Các đối tác nước ngoài đã đầu tư hàng triệu USD để giải quyết nạn cướp biển, đồng thời đầu tư hàng tỷ USD để cho phép tàu đánh cá của họ đánh bắt nguồn lợi hải sản đang bị cạn kiệt ở Châu Phi.
Phát biểu tại cuộc tranh luận, Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken đồng tình rằng cuộc tranh luận về cướp biển cũng giống hoạt động đánh bắt IUU. Ông cho rằng chúng ta phải phối hợp toàn diện và như nhau đối với các mối đe doạ khác như an ninh và an toàn hàng hải. Điều này bao gồm hoạt động đánh bắt IUU, hoạt động làm suy yếu tính bền vững của nguồn lợi hải sản, phá vỡ các biện pháp quản lý và bảo tồn xanh, và vi phạm quyền chủ quyền của các quốc gia ven biển và thường đi đôi với việc sử dụng lao động cưỡng bức và các hoạt động bất hợp pháp khác.
Vào tháng 8, Quỹ Công lý Môi trường (EJF) đã công bố một báo cáo dữ liệu sơ cấp mà tổ chức này đã thu thập được về quyền kinh tế xã hội của cộng đồng ngư dân quy mô nhỏ ở Ghana. Trọng tâm là các tác động của hoạt động đánh bắt IUU đối với quyền con người của các ngư dân đánh bắt thủ công.
Ghana là một trong những nước có tỷ lệ phụ thuộc vào hải sản cao nhất ở Châu Phi, hải sản cung cấp tới 60% lượng protein động vật và mức tiêu thụ hải sản bình quân theo đầu người hàng năm ước tính đạt 28kg. Ngoài ra, nghề cá biển của Ghana cung cấp sinh kế cho khoảng 2,5 đến 3 triệu người dọc theo chuỗi giá trị, chiếm khoảng 10% dân số của nước này.
Mặc dù nghề cá thủ công là trụ cột kinh tế quan trọng tại Ghana, nhưng ngày này đang trong tình trạng nguy cấp với các tác động kinh tế xã hội nghiêm trọng đối với cộng đồng ngư dân quy mô nhỏ. Các ngư dân đánh bắt thủ công của Ghana dựa vào việc đánh bắt cá nổi nhỏ, chủ yếu là cá trích, thường được gọi là “cá của nhân dân” do vai trò quan trọng của chúng đối với an ninh lương thực và sinh kế địa phương.
Một phần nguyên nhân là do các tàu đánh lưới công nghiệp đã làm sản lượng đánh bắt các loài cá nhỏ giảm mạnh. Được thúc đẩy bởi hoạt động buôn bán sinh lời tại địa phương, những người đánh cá đi vào các khu vực bị cấm và sửa đổi bất hợp pháp các ngư cụ của họ để đánh bắt cá trích, loại cá đang có nhu cầu tiêu thụ cao tại địa phương. Một phần lớn sản lượng đánh bắt được dành cho hoạt động buôn bán “saiko” bất hợp pháp, nơi những tàu đánh lưới chuyển hải sản đánh bắt trên biển sang các cano nhỏ chuyên dụng để cập cảng Ghana. Ước tính của EJF về hoạt động thương mại “saiko” trong năm 2017 cho thấy đã có 100.000 tấn hải sản được giao dịch với giá trị khoảng 50 triệu USD. Tỷ lệ hải sản chưa đạt kích cỡ thương mại bị đánh bắt thông qua hoạt động này ước tính là 67% và trong một số trường hợp cực đoan đã lên tới 100%.
Các nhà khoa hoc đã dự đoán ngành đánh bắt cá hồi nhỏ sẽ sụp đổ trong vòng 1 thập kỷ tới, và FAO đang khuyến nghị đóng cửa ngư trường đánh bắt cá trích đang được chia sẻ bởi Bờ Biển Ngà, Ghana, Togo và Benin để cho phép quần thể hải sản hồi phục.
Điều này phải trả giá bằng việc giảm thu nhập và gia tăng đói nghèo tại các công đồng ven biển của Ghana. Theo báo cáo của EJF, khoảng 90% ngư dân và các nhà chế biến tham gia khảo sát cho thấy thu nhập của họ đã giảm trong 5 năm qua. Khoảng 70% trong số này báo cáo rằng ngư cụ của họ bị hư hại bởi các tàu đánh bắt công nghiệp.
Do đó, các ngư dân đã và đang phải ra ngoài khơi xa để tìm nguồn hải sản, vượt ra ngoài phạm vi vùng loại trừ (IEZ) 6 hải lý, nhưng vẫn có những ngày họ không đánh bắt được gì.
Cộng đồng ngư dân ven biển bị thiệt thòi và dễ bị tổn thương này đã thêm vào ma trận của cướp biển vịnh Guines và những cuộc vượt biển thảm khốc tới Châu Âu qua Địa Trung Hải và Bắc Đại Tây Dương.
(vasep.com.vn) Giá cá tuyết và cá haddock Atlantic H&G đông lạnh từ Nga và Na Uy trong tuần 45 của năm 2024 (từ ngày 4 đến 10 tháng 11) đã tăng từ 54% đến 140% so với tuần 52 của năm 2023 (từ ngày 25 đến 31 tháng 12). Đây là tuần sau khi Tổng thống Mỹ Joseph Biden ban hành lệnh hành pháp (EO) 14114 mở rộng lệnh cấm nhập khẩu hải sản từ Nga, bao gồm cả các sản phẩm chế biến tại các quốc gia thứ ba như Trung Quốc.
(vasep.com.vn) Một liên minh các hội đồng cố vấn nghề cá châu Âu đã thông qua đề xuất cấm khai thác biển sâu, với lý do thiếu bằng chứng cho thấy hoạt động này sẽ không gây hại cho sinh vật biển và hệ sinh thái.
Thời gian qua, với việc giải quyết các vấn đề môi trường, ngành thủy sản phải đối mặt với không ít hạn chế và thách thức.
(vasep.com.vn) Tại cuộc họp thường niên của Ủy ban Quản lý Thủy sản Tây và Trung Thái Bình Dương (WCPFC), diễn ra từ ngày 28 tháng 11 đến 3 tháng 12 năm 2024 tại Fiji, các nhà quản lý thủy sản sẽ bàn về việc tăng cường giám sát và áp dụng các biện pháp bảo tồn để duy trì tính bền vững cho ngành thủy sản cá ngừ, ngành có giá trị và sản lượng lớn nhất thế giới. Khu vực Tây và Trung Thái Bình Dương (WCPO) chiếm 51% sản lượng cá ngừ toàn cầu, và WCPFC đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý nguồn lợi thủy sản tại khu vực này.
(vasep.com.vn) Tháng 10, giá trị xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đạt mức cao nhất kể từ đầu năm 2024. Tính luỹ kế 10 tháng đầu năm 2024, giá trị XK cá ngừ tăng 19%, đạt 821 triệu USD. XK cá ngừ sang các thị trường chính hiện đều tăng so với cùng kỳ.
(vasep.com.vn) Các DN XK cá rô phi Trung Quốc khẳng định sẽ quyết tâm bám trụ ở thị trường Mỹ bất chấp mối đe dọa áp thuế 60% từ Chính quyền Trump. Tuy nhiên, điều này có dễ dàng khi ngành này đang chịu áp lực ngày càng lớn do căng thẳng thương mại kéo dài và thuế NK sẽ tác động đến hàng loạt các yếu tố có ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng?
(vasep.com.vn) Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đang kêu gọi các nhà cung cấp tham gia đấu thầu hơn một triệu pound hải sản Thái Bình Dương khai thác tự nhiên cho các chương trình thực phẩm trong nước năm 2025.
(vasep.com.vn) Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, kim ngạch XK cá tra tháng 10/2024 đạt gần 202 triệu USD, tăng 17% so với tháng 10/2023. Lũy kế XK cá tra 10 tháng đầu năm nay sang các thị trường đạt 1,7 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái.
(vasep.com.vn) Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, giá trị xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam tiếp tục tăng trong tháng 10/2024. Nhờ đó, tính đến hết tháng 10/2024 giá trị xuất khẩu tăng 11% so với cùng kỳ, đạt hơn 8,2 tỷ USD. Xuất khẩu các nhóm sản phẩm thuỷ sản của Việt Nam đều tăng so với cùng kỳ, trừ mực và bạch tuộc.
(vasep.com.vn) Chiến thắng của Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ đang tạo nên làn sóng lan rộng trong ngành vận tải container và được coi là một trở ngại tiềm tàng đối với thương mại quốc tế.
VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội
Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO
Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu
Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông
Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn
Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh
Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn
VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn