Bài báo tập trung nhiều vào việc hệ thống thực phẩm nói chung có thể linh hoạt hơn như thế nào và các ngành phụ dễ bị ảnh hưởng sẽ thay đổi như thế nào.
Trong bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu sơ lược về ngành công nghiệp chế biến thủy sản và những thách thức mà ngành này phải đối mặt trong tương lai gần, khi tình hình kinh tế và xã hội đang và thay đổi.
Dưới đây là 5 mối quan ngại cấp bách nhất:
1. Thiếu nhân viên và thị trường lao động đang thay đổi
Khi đại dịch COVID-19 lần đầu tiên tấn công lục địa Châu Âu vào tháng 3/2020, rõ ràng là toàn bộ ngành công nghiệp chế biến thực phẩm nói chung sa vào một chặng đường khó khăn.
Việc xét nghiệm hàng loạt, các biện pháp giãn cách xã hội và nhu cầu ngày càng tăng đối với thực phẩm đóng hộp… khiến cho ngành công nghiệp chế biến cá cảm thấy áp lực. Các quy trình thủ công như phân loại cá vốn nổi tiếng là tốn nhiều công sức, đặc biệt là không được sử dụng máy phân loại chuyên dụng. Một số nhà máy mở cửa trở lại nhưng khó có thể hoạt động hết công suất, dù đã cả năm trôi qua.
Đại dịch COVID-19 không chỉ khiến một lượng lớn lao động nhập cư không thể đi làm công việc thời vụ, mà có vẻ còn tạo ra thay đổi sâu sắc, khi các quốc gia châu Âu thoát khỏi tình trạng đóng cửa và bắt đầu nghĩ đến khôi phục kinh tế, chú trọng đến tính bền vững.
Đối với ngành chế biến thủy sản, chắc chắn sẽ có sự tập trung nhiều hơn để giảm phụ thuộc vào con người trong các việc như phân loại cá và chuyển dần sang robot và tự động hóa, đưa các quy trình như hệ thống phân loại cá vào kỷ nguyên số.
2. Máy móc kém hiệu quả và lỗi thời
Cũng như phân loại cá, một số quy trình ở cuối dây chuyền sản xuất, chẳng hạn như đóng gói và xếp sản phẩm, vẫn được thực hiện thủ công ở nhiều nhà máy lạc hậu hơn ở Châu Âu.
Mặc dù vậy, công nghệ đang phát triển với tốc độ nhanh chóng và những nhà máy cũ hơn đó sẽ cần phải theo kịp những tiến bộ công nghệ mới nếu họ muốn duy trì khả năng cạnh tranh: Với mọi thứ từ dây chuyền phân loại con lăn hoàn toàn tự động, cho đến máy móc cực kỳ hiệu quả có thể xử lý lên đến 1.000 pound cá mỗi ngày chỉ với một người điều hành, điều đó cho thấy rõ ràng ngành công nghiệp này đang hướng tới đâu.
3. Tăng chi phí vận hành và trang bị lại
Các hệ thống tự động được mô tả ở trên không hề rẻ và sẽ là một giai đoạn khó khăn đối với nhiều nhà máy chế biến cá, khi họ phải vật lộn để nâng cấp máy móc phân loại và lọc cá đã cũ kỹ, để cạnh tranh với các thị trường lao động giá rẻ ở Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam.
Tuy nhiên, vẫn có chút ánh sáng ở cuối đường hầm: Đối với các doanh nghiệp sẵn sàng tiếp nhận robot và các công nghệ thông minh khác, có thể sẽ có khoản tiết kiệm lớn trong tương lai.
4. Tăng nhu cầu các loài cá nhỏ hơn
Trong những ngày đầu của đại dịch, có rất nhiều người đổ xô mua lượng lớn thực phẩm đóng hộp, vì người tiêu dùng quá lo lắng về mức độ nghiêm trọng của vi rút và vội vàng chuẩn bị cho thời gian cách ly kéo dài.
Trong khi nhiều chuyên gia cảnh báo rằng doanh số bán các loại thực phẩm này đang chững lại, có một số lý do chính đáng cho thấy rằng không chỉ tiêu thụ cá hộp sẽ tiếp tục phổ biến, mà các loại cá bản địa nhỏ hơn của châu Âu như cá cơm, cá thu và cá trích sẽ trở nên phổ biến rộng rãi, khi người tiêu dùng có xu hướng hướng tới các lựa chọn lành mạnh và bền vững hơn.
Sự chuyển dịch đó sẽ ảnh hưởng như thế nào đến ngành chế biến cá? Sẽ đòi hỏi thiết bị chuyên dụng và khác biệt hơn. Các nhà máy chế biến sẽ cần sử dụng các hệ thống phân loại cá và máy phân loại tiên tiến hơn bao giờ hết như dây chuyền phân loại con lăn, để phân loại các loài nhỏ hơn này, cũng như sử dụng máy đóng hộp và đóng hộp tiên tiến để giải quyết nhanh các công đoạn chế biến còn lại.
5. Vấn đề bền vững
Như chúng ta đã đề cập ở trên, chế biến thực phẩm, giống như những ngành khác, sẽ bị kiểm soát chặt chẽ hơn bao giờ hết khi các nền kinh tế mở cửa trở lại sau COVID-19.
Các chính phủ và công chúng nói chung đang suy nghĩ lại về việc họ muốn xã hội vận hành như thế nào, và người tiêu dùng đang thể hiện thái độ bằng việc lựa chọn thực phẩm tốt hơn cho hành tinh. Cách ngành công nghiệp chế biến cá phát triển để thích ứng với những nhu cầu mới này sẽ có được chìa khóa thành công trong tương lai…
(vasep.com.vn) Thị trường cá tuyết và cá haddock đang chịu tác động mạnh từ các yếu tố địa chính trị, gồm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga và sự thay đổi trong chính sách thuế của Trung Quốc. Những diễn biến này khiến nguồn cung cá thịt trắng toàn cầu trở nên bất ổn, gia tăng rủi ro cho các nhà xuất khẩu của Na Uy.
Bất chấp căng thẳng thương mại leo thang với Hoa Kỳ, ngành tôm Ấn Độ vẫn ghi nhận đà tăng trưởng mạnh trong năm tài chính 2026, theo Economic Times. Dữ liệu từ CareEdge Ratings cho thấy trong năm tháng đầu năm tài chính, xuất khẩu tôm của Ấn Độ tăng 18% về giá trị, lên 2,43 tỷ USD, và tăng 11% về khối lượng, đạt 348.000 tấn.
(vasep.com.vn) Từ ngày 8 đến 12/12/2025, Ủy ban Thủy sản Nga – Na Uy sẽ tiến hành vòng đàm phán quan trọng trong bối cảnh hoạt động khai thác cá tuyết tại Biển Barents đang chịu tác động lớn từ các biện pháp trừng phạt và căng thẳng chính trị. EU và Na Uy trước đó đã áp lệnh hạn chế đối với hai doanh nghiệp Nga là Norebo và Murman Seafood, làm gián đoạn truyền thống hợp tác và chia sẻ ngư trường giữa hai nước.
(vasep.com.vn) Dự án xây dựng một nhà máy sản xuất thức ăn thủy sản đang được triển khai tại vùng Saratov, đánh dấu bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển ngành nuôi trồng thủy sản của khu vực. Công trình đặt tại quận Balashovsky, với tổng vốn đầu tư 1,5 tỷ ruble và dự kiến hoàn thành vào năm 2026.
(vasep.com.vn) Chính phủ Brazil dự kiến sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc liệu cá rô phi có bị xếp vào danh mục loài ngoại lai xâm lấn hay không vào năm 2026. Trước đó, vào tháng 10/2025, Ủy ban Đa dạng Sinh học Quốc gia (Conabio), trực thuộc Bộ Môi trường, đã đưa cá rô phi vào Danh sách chính thức các loài ngoại lai xâm lấn. Việc phân loại này chưa đồng nghĩa với lệnh cấm nuôi, nhưng đã làm dấy lên tranh luận trong ngành, khi cơ quan môi trường cảnh báo rằng cá rô phi đang xuất hiện ở nhiều con sông ngoài vùng nuôi, có nguy cơ gây mất cân bằng sinh thái.
(vasep.com.vn) Giá ghẹ xanh (blue swimming crab – BSC) và ghẹ đỏ (red swimming crab – RSC) trên thị trường Mỹ vẫn duy trì ở mức kỷ lục, dù ngành nhập khẩu vừa nhận được “phao cứu sinh” tạm thời từ Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) đối với lệnh cấm nhập khẩu liên quan đến Đạo luật Bảo vệ Động vật Có vú Biển (MMPA).
(vasep.com.vn) Trong 9 tháng đầu năm 2025, ngành tôm Ấn Độ trải qua một trong những giai đoạn nhiều biến động nhất của thập kỷ. Sản lượng xuất khẩu tăng nhẹ nhưng phân hóa mạnh theo từng tháng, giá trị xuất khẩu tăng cao hơn sản lượng, trong khi cấu trúc thị trường chuyển dịch nhanh chóng dưới tác động của cú sốc thuế quan tại Mỹ.
(vasep.com.vn) Bộ Sản xuất Peru (PRODUCE) đã đặt ra tổng sản lượng đánh bắt được (TAC) đối với cá cơm (Engraulis ringens) và cá cơm trắng (Anchoa nasus) ở vùng biển miền trung bắc Peru là 1,63 triệu tấn cho mùa đánh bắt thứ hai vào năm 2025.
(vasep.com.vn) Nhập khẩu cá minh thái đông lạnh của Hàn Quốc trong tháng 10 đạt 6.391 tấn, giảm 61% so với mức 16.488 tấn của cùng kỳ năm 2023. Tính lũy kế 10 tháng đầu năm, Hàn Quốc nhập khẩu 101.521 tấn, thấp hơn 17% so với 121.625 tấn của cùng kỳ năm trước.
Sáng 2/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) chủ trì phiên họp lần thứ 24 của Ban Chỉ đạo, kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển.
VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội
Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO
Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu
Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông
Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn
Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh
Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn
VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn