Vẫn tranh cãi quyết liệt việc TP.HCM thu phí cảng biển vào 'thời điểm nhạy cảm'

Sở GTVT TP.HCM vừa gửi UBND TP phản hồi về kiến nghị của các doanh nghiệp liên quan đến phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn TP.HCM.

Doanh nghiệp chịu hệ lụy lớn

Theo Sở GTVT TP.HCM, ngày 4.4, Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) đã có Công văn số gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính báo cáo một số bất cập, tác động tiêu cực đến hoạt động của doanh nghiệp từ việc thu phí sử hạ tầng cảng biển tại TP.HCM.

Trong đó, Ban IV nêu: Sau giai đoạn ngắn trì hoãn vì ảnh hưởng của đợt dịch bùng phát lần thứ 4, UBND TP.HCM đã quy định chi tiết về đối tượng và mức thu phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực của khẩu cảng biển trên địa bàn thành phố và áp dụng thu phí kể từ 1.4.

Với khối lượng hàng xuất khẩu, nhập khẩu đi qua các cảng biển trên địa bàn TP.HCM như hiện nay, số lượng doanh nghiệp chịu ảnh hưởng và hệ lụy từ quyết định này là đặc biệt lớn.

Sau quyết định này của UBND TP.HCM, hàng loạt doanh nghiệp, hiệp hội, bao gồm cả khối doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước đã gửi phản ánh, kiến nghị tới UBND TP và các tỉnh giáp ranh, đồng thời gửi lên các cấp để phản ánh các vấn đề bất cập.

Theo đó, các doanh nghiệp cho rằng mức thu phí sử dụng hạ tầng cảng biển tại TP.HCM là cao và thời điểm thu phí không phù hợp làm tăng thêm gánh nặng, giảm tính cạnh tranh và khả năng phục hồi của doanh nghiệp sau đại dịch.

Bên cạnh đó, thành phố thu phí không đúng đối tượng với hàng hóa vận tải bằng đường thủy nội địa và hàng trung chuyển, quá cảnh, tạm nhập tái xuất, qua đó cản trở sự phát triển vận tải đường thủy nội địa, làm mất nguồn thu từ hàng trung chuyển, quá cảnh, tạm nhập tái xuất và không đúng với quy định tại điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Ngoài ra, mức thu chênh lệch giữa việc mở tờ khai thông quan tại TP.HCM và mở tờ khai tại các tỉnh lân cận cũng là vấn đề cần giải quyết vì bài toán chi phí, doanh nghiệp có xu hướng đổ dồn về TP.HCM để mở tờ khai, gây ách tắc, quá tải trong khâu thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu tại các cảng của thành phố.

Căn cứ các phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp, hiệp hội, thông qua trao đổi với các chuyên gia kinh tế và chuyên gia trong lĩnh vực thương mại, Ban IV đánh giá các bất cập nêu trên đã và đang tạo ra hệ lụy không nhỏ, vừa ảnh hưởng tới hoạt động trực tiếp của các doanh nghiệp, vừa tác động tiêu cực tới một số mục tiêu của nền kinh tế.

"TP.HCM đang làm gia tăng một gánh nặng chi phí mới cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu giữa bối cảnh chi phí logistics đã tăng quá cao trong thời gian qua là thể hiện sự "ngược dòng" với chủ trương của Chính phủ về thu hút đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi, phát triển sau đại dịch" - Ban IV khẳng định.

Đối với ý kiến của Ban IV về những bất cập liên quan quy định thu phí hạ tầng cảng biển của UBND TP.HCM, Sở GTVT TP.HCM nêu rõ: Năm 2019, khi xây dựng dự thảo Đề án thu phí, Sở dự kiến thời gian thu phí là 1.1.2021.

Tuy nhiên, trước tình hình diễn biến của đại dịch Covid nên UBND TP đề xuất thời gian thu phí lùi lại tới 1.7.2021. Sau đó, tiếp tục trình HĐND TP 2 lần điều chỉnh thời gian thu phí cảng biển.

Như vậy, việc triển khai thực hiện thu phí này, TP.HCM đã thực hiện chậm hơn nhiều so với một số địa phương khác đã triển khai từ trước như: Hải Phòng, Quảng Ninh, Lào Cai, Lạng Sơn...

Đồng thời, thời gian triển khai thu phí áp dụng từ 1.4.2022 là đã lùi thời gian so với dự kiến ban đầu. Việc thành phố chưa thu phí trong 9 tháng đã làm hụt khoản thu dự kiến 2.205 tỉ đồng. Đây được xem như là một khoản hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp xuất nhập khẩu để đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu “kép” vừa quyết liệt phòng, chống dịch bệnh Covid-19, vừa phát triển kinh tế - xã hội và hỗ trợ khó khăn cho doanh nghiệp.

Trong khi đó, Hải Phòng đã thu loại phí này từ năm 2016 tới nay và việc thu này đã góp phần cho việc lưu thông hàng hóa xuất nhập khẩu ngày càng tốt hơn, giảm các chi phí có liên quan (vận tải, lưu kho, nhân công ...) và thời gian vận chuyển do không còn tình trạng ùn tắc giao thông.

"Do đó, việc chưa thu phí trong thời gian qua đã giảm chi phí cho doanh nghiệp trong 6 năm (từ 2017 - thời điểm Luật phí và lệ phí có hiệu lực từ - đến 2022), không phải tăng một gánh nặng chi phí mới cho doanh nghiệp" - lãnh đạo Sở GTVT TP.HCM khẳng định.

Về việc quy định mức thu phí chênh lệch giữa việc mở tờ khai tại TP.HCM và ngoài TP.HCM, Sở GTVT lý giải: Mức phí được xây dựng tính đến yếu tố đảm bảo trật tự an toàn giao thông. Cụ thể, theo thống kê trong tổng số hàng qua cảng hiện nay thì chỉ có 40% là hàng hóa làm thủ tục thông quan tại TP.HCM, 55% hàng hóa làm thủ tục thông quan tại các địa phương ngoài thành phố, 5% là hàng tạm nhập tái xuất, gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, hàng chuyển khẩu.

Như vậy, 60% hàng hóa không làm thủ tục thông quan tại thành phố nhưng lại đi vào và sử dụng kết cấu hạ tầng và dịch vụ tiện ích của thành phố đã gây áp lực rất lớn lên kết cấu hạ tầng giao thông, dẫn đến tình trạng ùn tắc, tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường tại các khu vực xung quanh các cảng.

Trên thực tế các doanh nghiệp mở tờ khai tại TP.HCM đã đóng góp cho ngân sách thành phố, giải quyết lao động và góp phần đảm bảo an sinh xã hội tại thành phố. Do đó, đối tượng này trả mức phí thấp hơn các doanh nghiệp mở tờ khai ngoài thành phố nhằm đảm bảo tính công bằng.

Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng hóa có thể lựa chọn cảng biển TP.HCM hoặc cảng biển khác để vận chuyển hàng hóa, nhằm hạn chế phần nào phương tiện vận chuyển hàng hóa vào thành phố, hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông trên địa bàn thành phố.

"Từ những cơ sở trên, mức Phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn TP.HCM được ban hành là phù hợp với Luật phí và lệ phí" - văn bản của Sở GTVT TP.HCM nêu rõ.

Phương Linh

(Theo thanhnien.vn)