Sự thay đổi này đã nâng thặng dư thương mại thủy sản của Trung Quốc lên 1,3 tỷ USD, so với 0,2 tỷ USD năm 2023. Việc thặng dư tăng lên một phần do tình trạng giảm phát trong nước tác động đến doanh số bán hàng và giá cả hải sản nuôi, làm tăng khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu.
Sự chuyển dịch trong chế biến và xuất khẩu
Các nhà máy Trung Quốc đã mở rộng sản xuất các loài như cá ngừ và mực để chế biến và tái xuất khẩu. Fan Xubin, Giám đốc điều hành của Seabridge Marketing, cho biết: "Các nhà máy tại Trung Quốc vẫn có năng lực chế biến đáng kể, nhưng hiện họ đang tập trung vào các sản phẩm như mực ống, mực nang và cá ngừ để duy trì hoạt động."
Mặc dù giá trị xuất khẩu mực giảm từ mức kỷ lục 4,5 tỷ USD năm 2022 xuống còn 3,02 tỷ USD, nhưng mực đông lạnh vẫn là mặt hàng xuất khẩu thủy sản hàng đầu của Trung Quốc vào năm 2024, với khối lượng tăng 9% lên 540.000 tấn. Mặt hàng xuất khẩu lớn thứ hai là cá chế biến sẵn, chủ yếu là phi lê cá rô phi, với khối lượng và giá trị tăng lần lượt 10% và 19%, đạt 1,58 tỷ USD. Riêng phi lê cá rô phi đạt kim ngạch 1,01 tỷ USD với 305.000 tấn xuất khẩu, nhờ nhu cầu mạnh mẽ từ thị trường phương Tây.
Phân khúc cao cấp phục hồi
Dù tổng nhập khẩu suy yếu, phân khúc cao cấp vẫn duy trì đà tăng trưởng. Nhập khẩu cua sống tăng 13% về giá trị lên 1,85 tỷ USD, dù giá đơn vị giảm 3% xuống còn 17,12 USD/kg. Tương tự, giá trị nhập khẩu tôm hùm đá tăng 39% lên 875 triệu USD, dù giá trung bình giảm 25% xuống còn 44,53 USD/kg.
Fan nhận định: "Người tiêu dùng có thu nhập cao vẫn có sức mua." Trung Quốc đã nhập khẩu 35.000 tấn cua sống từ Nga, trị giá 1,14 tỷ USD, tăng 17% về cả giá trị và khối lượng. Nhập khẩu tôm hùm từ Việt Nam cũng tăng đáng kể, bao gồm cả tôm hùm đá Úc được trung chuyển qua nước này.
Thị trường tôm và cá hồi
Nhập khẩu tôm đông lạnh - mặt hàng nhập khẩu lớn nhất của Trung Quốc - giảm 7% về khối lượng và 15% về giá trị xuống còn 4,55 tỷ USD, do nhu cầu yếu và tồn kho cao. Tôm nước lạnh giảm 5% về khối lượng và 22% về giá trị đơn vị.
Ngược lại, nhập khẩu cá hồi Đại Tây Dương tươi tăng 14% về khối lượng lên 92.000 tấn nhưng giảm 1% về tổng giá trị, do các nhà nhập khẩu tận dụng giá thấp để kích thích tiêu dùng. "Khi giá giảm, người mua chuyển sang cá hồi tươi," Fan cho biết.
Thách thức đối với ngành cá thịt trắng
Các nhà chế biến cá minh thái đối mặt với khó khăn khi giá giảm mạnh. Nhập khẩu cá minh thái đông lạnh giảm 10% về khối lượng và 21% về giá trị xuống còn 545 triệu USD. Xuất khẩu cũng giảm 19% về giá trị đơn vị dù khối lượng tăng 2% lên 194.000 tấn. Fan nhận định: "Hầu hết phi lê cá minh thái chế biến tại Trung Quốc gặp khó khăn trong việc tìm kiếm người mua quốc tế do có nguồn gốc từ Nga."
Ngược lại, nhập khẩu cá tuyết tăng 16% về khối lượng và 17% về giá trị lên 621 triệu USD, do các nhà chế biến tìm kiếm nguồn thay thế sau lệnh hạn chế của Mỹ đối với sản phẩm có nguồn gốc từ Nga.
Rủi ro và biến động thị trường
Thương mại thủy sản của Trung Quốc có thể tiếp tục biến động nếu Mỹ áp thuế 25% đối với hải sản từ Canada, điều này có thể chuyển hướng lượng lớn hàng hóa sang Trung Quốc. Ngoài ra, đội tàu đánh bắt biển sâu của Trung Quốc đối mặt với hạn chế, buộc các nhà chế biến phải tìm nguồn cung thay thế.
Thực tế, nhập khẩu cá ngừ vằn tươi tăng mạnh nhất trong tất cả các loại, tăng 383% về khối lượng và 528% về giá trị lên 186 triệu USD, phản ánh sự thay đổi chiến lược của ngành chế biến thủy sản.
Hiệp hội Chế biến và Tiếp thị Thủy sản Trung Quốc (CAPPMA) cho biết: "Trong nửa cuối năm, nhờ nhu cầu thị trường quốc tế phục hồi và giá vận chuyển giảm, xuất khẩu một số mặt hàng thủy sản đã bắt đầu tăng trở lại. Tuy nhiên, triển vọng xuất khẩu vẫn không chắc chắn do nhu cầu quốc tế yếu, căng thẳng thương mại, chi phí sản xuất tăng và giá hàng hóa giảm."
| Top 20 sản phẩm thủy sản NK của Trung Quốc năm 2024 | |||||||
|
STT |
Sản phẩm |
Giá trị ($m) |
Khối lượng (tấn) |
Giá trị đơn vị trung bình ($/kg) |
Tăng, giảm (GT) |
Tăng, giảm (KL) | Tăng, giảm (Giá TB) |
|
1 |
Tôm nước ấm đông lạnh |
4,554 |
916.025 |
4,97 |
-15% |
-7% |
-8% |
|
2 |
Cua tươi hoặc sống |
1.850 |
108.090 |
17.12 |
13% |
16% |
-3% |
|
3 |
Mực nang và mực ống đông lạnh |
1,156 |
360.970 |
3.20 |
-2% |
-10% |
9% |
|
4 |
Cá hồi Đại Tây Dương tươi |
1.050 |
92.651 |
11.33 |
-1% |
16% |
-14% |
|
5 |
Cá đông lạnh các loại |
1.014 |
504,383 |
2.01 |
1% |
5% |
-3% |
|
6 |
Tôm hùm đá tươi hoặc sống |
875 |
19.653 |
44,53 |
39% |
86% |
-25% |
|
7 |
Tôm hùm Mỹ tươi hoặc sống |
771 |
31.443 |
24,54 |
-2% |
-5% |
3% |
|
8 |
Cá tuyết đông lạnh |
621 |
143.895 |
4.31 |
17% |
16% |
1% |
|
9 |
Cá minh thái Alaska đông lạnh |
545 |
523,691 |
1.04 |
-21% |
-10% |
-12% |
|
10 |
Tôm nước lạnh đông lạnh |
410 |
65.924 |
6.21 |
-25% |
-5% |
-22% |
|
11 |
Cá bơn Greenland đông lạnh |
375 |
58.427 |
6.42 |
-9% |
-11% |
2% |
|
12 |
Cua đông lạnh |
250 |
25.094 |
9,97 |
0% |
-2% |
3% |
|
13 |
Cá hồi Thái Bình Dương đông lạnh |
232 |
80,173 |
2,89 |
-30% |
-47% |
33% |
|
14 |
Động vật thân mềm tươi hoặc sống |
224 |
15.020 |
14,89 |
-1% |
46% |
-32% |
|
15 |
Cá bơn đông lạnh |
188 |
107.045 |
1,76 |
-18% |
-19% |
0% |
|
16 |
Cá ngừ vằn đông lạnh |
186 |
131.428 |
1,42 |
383% |
528% |
-23% |
|
17 |
Các bộ phận cá đông lạnh |
184 |
51.913 |
3,54 |
6% |
1% |
5% |
|
18 |
Cá cơm và cá thu đông lạnh |
178 |
95,138 |
1,87 |
26% |
32% |
-4% |
|
19 |
Cá sống các loại |
166 |
32.352 |
5.13 |
4% |
4% |
0% |
|
20 |
Cá thu đông lạnh |
161 |
71.589 |
2,25 |
55% |
33% |
16% |
|
Nguồn: Hải quan Trung Quốc |
|||||||
(vasep.com.vn) Nga vừa gia hạn thỏa thuận đánh bắt cá với Morocco thêm bốn năm, tiếp tục hợp tác đã kéo dài từ năm 1992. Theo thỏa thuận trước đó ký năm 2020, Nga được phép đưa 10 tàu kéo vào vùng biển Đại Tây Dương của Morocco để khai thác 140.000 tấn cá nhỏ như cá mòi, cá thu và cá cơm trong vòng bốn năm. Đổi lại, Nga trả 7 triệu USD/năm cho Morocco, đồng thời chủ tàu nộp 17,5% giá trị sản lượng đánh bắt cho chính quyền nước này. Thỏa thuận cũ kết thúc vào cuối năm 2024.
(vasep.com.vn) Ngày 29/11/2025, Hiệp hội VASEP đã gửi Công văn số 215/CV-VASEP tới Bộ Nông nghiệp và Môi trường (Bộ NN&MT) và Cục Thủy sản và Kiểm ngư để đóng góp ý kiến đối với dự thảo Thông tư quy định Giấy chứng nhận thủy sản, sản phẩm thủy sản xuất khẩu (XK) vào thị trường Hoa Kỳ (dự thảo). Dựa trên ý kiến tổng hợp từ các doanh nghiệp hội viên, VASEP đã đưa ra những kiến nghị quan trọng, tập trung giải quyết các vướng mắc phát sinh từ cơ chế cấp Giấy chứng nhận (COA) mới của Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA).
(vasep.com.vn) Thị trường cá tuyết và cá haddock đang chịu tác động mạnh từ các yếu tố địa chính trị, gồm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga và sự thay đổi trong chính sách thuế của Trung Quốc. Những diễn biến này khiến nguồn cung cá thịt trắng toàn cầu trở nên bất ổn, gia tăng rủi ro cho các nhà xuất khẩu của Na Uy.
Bất chấp căng thẳng thương mại leo thang với Hoa Kỳ, ngành tôm Ấn Độ vẫn ghi nhận đà tăng trưởng mạnh trong năm tài chính 2026, theo Economic Times. Dữ liệu từ CareEdge Ratings cho thấy trong năm tháng đầu năm tài chính, xuất khẩu tôm của Ấn Độ tăng 18% về giá trị, lên 2,43 tỷ USD, và tăng 11% về khối lượng, đạt 348.000 tấn.
(vasep.com.vn) Từ ngày 8 đến 12/12/2025, Ủy ban Thủy sản Nga – Na Uy sẽ tiến hành vòng đàm phán quan trọng trong bối cảnh hoạt động khai thác cá tuyết tại Biển Barents đang chịu tác động lớn từ các biện pháp trừng phạt và căng thẳng chính trị. EU và Na Uy trước đó đã áp lệnh hạn chế đối với hai doanh nghiệp Nga là Norebo và Murman Seafood, làm gián đoạn truyền thống hợp tác và chia sẻ ngư trường giữa hai nước.
(vasep.com.vn) Dự án xây dựng một nhà máy sản xuất thức ăn thủy sản đang được triển khai tại vùng Saratov, đánh dấu bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển ngành nuôi trồng thủy sản của khu vực. Công trình đặt tại quận Balashovsky, với tổng vốn đầu tư 1,5 tỷ ruble và dự kiến hoàn thành vào năm 2026.
(vasep.com.vn) Chính phủ Brazil dự kiến sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc liệu cá rô phi có bị xếp vào danh mục loài ngoại lai xâm lấn hay không vào năm 2026. Trước đó, vào tháng 10/2025, Ủy ban Đa dạng Sinh học Quốc gia (Conabio), trực thuộc Bộ Môi trường, đã đưa cá rô phi vào Danh sách chính thức các loài ngoại lai xâm lấn. Việc phân loại này chưa đồng nghĩa với lệnh cấm nuôi, nhưng đã làm dấy lên tranh luận trong ngành, khi cơ quan môi trường cảnh báo rằng cá rô phi đang xuất hiện ở nhiều con sông ngoài vùng nuôi, có nguy cơ gây mất cân bằng sinh thái.
(vasep.com.vn) Giá ghẹ xanh (blue swimming crab – BSC) và ghẹ đỏ (red swimming crab – RSC) trên thị trường Mỹ vẫn duy trì ở mức kỷ lục, dù ngành nhập khẩu vừa nhận được “phao cứu sinh” tạm thời từ Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) đối với lệnh cấm nhập khẩu liên quan đến Đạo luật Bảo vệ Động vật Có vú Biển (MMPA).
(vasep.com.vn) Trong 9 tháng đầu năm 2025, ngành tôm Ấn Độ trải qua một trong những giai đoạn nhiều biến động nhất của thập kỷ. Sản lượng xuất khẩu tăng nhẹ nhưng phân hóa mạnh theo từng tháng, giá trị xuất khẩu tăng cao hơn sản lượng, trong khi cấu trúc thị trường chuyển dịch nhanh chóng dưới tác động của cú sốc thuế quan tại Mỹ.
(vasep.com.vn) Bộ Sản xuất Peru (PRODUCE) đã đặt ra tổng sản lượng đánh bắt được (TAC) đối với cá cơm (Engraulis ringens) và cá cơm trắng (Anchoa nasus) ở vùng biển miền trung bắc Peru là 1,63 triệu tấn cho mùa đánh bắt thứ hai vào năm 2025.
VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội
Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO
Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu
Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông
Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn
Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh
Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn
VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn
