Quy mô sản lượng và biến động
Trong thập kỷ qua, sản lượng bột cá và dầu cá toàn cầu duy trì ổn định về xu hướng, song có sự biến động đáng kể từng năm. Nguyên nhân chính xuất phát từ sản lượng cá nổi nhỏ như cá cơm Peru (anchoveta), cá trích, cá mòi, cá capelin hay cá menhaden – vốn là nguồn nguyên liệu chủ lực. Đặc biệt, nguồn cung từ Peru có thể dao động mạnh từ 3 đến 7 triệu tấn cá cơm mỗi năm, tạo ra những biến động giá mang tính chu kỳ cho toàn thị trường.
Peru là nhà sản xuất lớn nhất, chiếm khoảng 20% sản lượng bột cá toàn cầu và 10–15% sản lượng dầu cá. Sự thay đổi trong các mùa vụ tại Peru gần như ngay lập tức tác động tới giá và nguồn cung thế giới. Chile giữ vị trí thứ hai, với mức độ ổn định cao hơn, thường đóng vai trò “đệm” khi Peru gặp khó khăn.
Tại Bắc Âu (Na Uy, Iceland, Đan Mạch), sản lượng tương đối ổn định và phần lớn có chứng nhận MSC, giúp củng cố hình ảnh bền vững. Trong khi đó, châu Á với Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam, dù có sản lượng đáng kể (khoảng 1,1 triệu tấn năm 2024), nhưng phần lớn dùng cho thị trường nội địa, ít tham gia thương mại quốc tế.
Một trong những yếu tố quyết định là hiện tượng khí hậu El Niño, vốn làm suy giảm sinh khối cá cơm tại Peru. Bên cạnh đó, hiệu quả khai thác nguồn cá nổi tự nhiên và sự gia tăng sử dụng by-products (phụ phẩm từ chế biến thủy sản) cũng ngày càng quan trọng. Nếu năm 2010 chỉ khoảng 25% bột cá và dầu cá đến từ phụ phẩm, thì đến năm 2023, tỷ lệ này đã tăng lên gần 40% đối với bột cá và 54% đối với dầu cá. Đây là minh chứng cho xu hướng khai thác hiệu quả hơn, giảm áp lực lên nguồn cá khai thác trực tiếp.
Triển vọng gần và dài hạn
Giai đoạn 2023–2024, El Niño khiến sản lượng giảm mạnh, giá tăng cao. Tuy nhiên, bước sang năm 2025, báo cáo cho thấy sản lượng quay lại đúng kế hoạch, với mức giá hạ nhiệt nhờ nguồn cung từ Peru được cải thiện. Đáng chú ý, dự báo đến năm 2033, sản lượng bột cá toàn cầu có thể đạt 6,0 triệu tấn, tăng khoảng 15% so với hiện nay; sản lượng dầu cá đạt 1,7 triệu tấn, tăng khoảng 17%. Động lực chính cho sự tăng trưởng này đến từ việc tận dụng phụ phẩm ngày càng hiệu quả, chứ không phải từ việc gia tăng đánh bắt cá nổi nhỏ.
Bức tranh toàn cầu của bột cá và dầu cá là sự pha trộn giữa tính ổn định dài hạn và biến động ngắn hạn. Peru vẫn là nhân tố quyết định, khiến toàn bộ thị trường phụ thuộc vào diễn biến mùa vụ tại quốc gia này. Tuy nhiên, xu hướng gia tăng sử dụng phụ phẩm, cùng với sự cải thiện trong quản lý bền vững và chứng nhận quốc tế, mở ra triển vọng phát triển cân bằng hơn trong thập kỷ tới.
Ngành bột cá và dầu cá vì vậy đứng trước cả thách thức và cơ hội: thách thức về khí hậu và nguồn cung bấp bênh, nhưng đồng thời có cơ hội để tái định hình theo hướng bền vững và giảm phụ thuộc. Đó là con đường tất yếu nếu ngành muốn duy trì vai trò trọng yếu trong chuỗi giá trị thủy sản toàn cầu.
(vasep.com.vn) Thị trường cá tuyết và cá haddock đang chịu tác động mạnh từ các yếu tố địa chính trị, gồm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga và sự thay đổi trong chính sách thuế của Trung Quốc. Những diễn biến này khiến nguồn cung cá thịt trắng toàn cầu trở nên bất ổn, gia tăng rủi ro cho các nhà xuất khẩu của Na Uy.
Bất chấp căng thẳng thương mại leo thang với Hoa Kỳ, ngành tôm Ấn Độ vẫn ghi nhận đà tăng trưởng mạnh trong năm tài chính 2026, theo Economic Times. Dữ liệu từ CareEdge Ratings cho thấy trong năm tháng đầu năm tài chính, xuất khẩu tôm của Ấn Độ tăng 18% về giá trị, lên 2,43 tỷ USD, và tăng 11% về khối lượng, đạt 348.000 tấn.
(vasep.com.vn) Từ ngày 8 đến 12/12/2025, Ủy ban Thủy sản Nga – Na Uy sẽ tiến hành vòng đàm phán quan trọng trong bối cảnh hoạt động khai thác cá tuyết tại Biển Barents đang chịu tác động lớn từ các biện pháp trừng phạt và căng thẳng chính trị. EU và Na Uy trước đó đã áp lệnh hạn chế đối với hai doanh nghiệp Nga là Norebo và Murman Seafood, làm gián đoạn truyền thống hợp tác và chia sẻ ngư trường giữa hai nước.
(vasep.com.vn) Dự án xây dựng một nhà máy sản xuất thức ăn thủy sản đang được triển khai tại vùng Saratov, đánh dấu bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển ngành nuôi trồng thủy sản của khu vực. Công trình đặt tại quận Balashovsky, với tổng vốn đầu tư 1,5 tỷ ruble và dự kiến hoàn thành vào năm 2026.
(vasep.com.vn) Chính phủ Brazil dự kiến sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc liệu cá rô phi có bị xếp vào danh mục loài ngoại lai xâm lấn hay không vào năm 2026. Trước đó, vào tháng 10/2025, Ủy ban Đa dạng Sinh học Quốc gia (Conabio), trực thuộc Bộ Môi trường, đã đưa cá rô phi vào Danh sách chính thức các loài ngoại lai xâm lấn. Việc phân loại này chưa đồng nghĩa với lệnh cấm nuôi, nhưng đã làm dấy lên tranh luận trong ngành, khi cơ quan môi trường cảnh báo rằng cá rô phi đang xuất hiện ở nhiều con sông ngoài vùng nuôi, có nguy cơ gây mất cân bằng sinh thái.
(vasep.com.vn) Giá ghẹ xanh (blue swimming crab – BSC) và ghẹ đỏ (red swimming crab – RSC) trên thị trường Mỹ vẫn duy trì ở mức kỷ lục, dù ngành nhập khẩu vừa nhận được “phao cứu sinh” tạm thời từ Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) đối với lệnh cấm nhập khẩu liên quan đến Đạo luật Bảo vệ Động vật Có vú Biển (MMPA).
(vasep.com.vn) Trong 9 tháng đầu năm 2025, ngành tôm Ấn Độ trải qua một trong những giai đoạn nhiều biến động nhất của thập kỷ. Sản lượng xuất khẩu tăng nhẹ nhưng phân hóa mạnh theo từng tháng, giá trị xuất khẩu tăng cao hơn sản lượng, trong khi cấu trúc thị trường chuyển dịch nhanh chóng dưới tác động của cú sốc thuế quan tại Mỹ.
(vasep.com.vn) Bộ Sản xuất Peru (PRODUCE) đã đặt ra tổng sản lượng đánh bắt được (TAC) đối với cá cơm (Engraulis ringens) và cá cơm trắng (Anchoa nasus) ở vùng biển miền trung bắc Peru là 1,63 triệu tấn cho mùa đánh bắt thứ hai vào năm 2025.
(vasep.com.vn) Nhập khẩu cá minh thái đông lạnh của Hàn Quốc trong tháng 10 đạt 6.391 tấn, giảm 61% so với mức 16.488 tấn của cùng kỳ năm 2023. Tính lũy kế 10 tháng đầu năm, Hàn Quốc nhập khẩu 101.521 tấn, thấp hơn 17% so với 121.625 tấn của cùng kỳ năm trước.
Sáng 2/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) chủ trì phiên họp lần thứ 24 của Ban Chỉ đạo, kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển.
VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội
Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO
Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu
Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông
Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn
Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh
Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn
VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn
