Tác động của chiến trah thương mại Mỹ -Trung đến ngành thủy sản qua các biểu đồ
Năm 1651, hai năm sau khi nhà cách mạng người Anh Oliver Cromwell xử tử vua Charles I, Nghị viện Anh thông qua Đạo luật hàng hải quy định tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Anh phải do tàu Anh hoặc tàu từ nước xuất khẩu chuyên chở.
Đạo luật này đã loại trừ các tàu buôn trung gian, hầu hết là của Hà Lan, ra khỏi các hoạt động thương mại hàng hải với Anh. Các hàng hóa bị ảnh hưởng bao gồm cá tuyết, cá trích, cá mòi, được buôn bán bởi các tàu Hà Lan dọc theo bờ biển Anh.
Hơn 350 năm sau và Tổng thống Mỹ Donald Trump - người đắc cử vào Nhà Trắng năm 2017, với lòng nhiệt thành cách mạng tương tự - đã “khai hỏa” cuộc chiến thương mại với Trung Quốc.
Trang Undercurrent News đã minh họa sự tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ -Trung đến ngành thủy sản qua các biểu đồ.
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung tác động đến thương mại thủy sản và thương mại protein động vật một cách bất cân xứng.
Thịt và sữa của Mỹ rất phổ biến ở Trung Quốc, đặc biệt là những người ăn thịt heo Trung Quốc, sau này là những phụ huynh Trung Quốc nuôi con bằng sữa bột - nhưng giá trị của chúng trong thương mại song phương giữa hai nước tương đối nhỏ.
Giá của philê cá mà Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc cao hơn giá của tất cả các sản phẩm thịt giữa hai nước.
Theo dữ liệu từ Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), giá trị thương mại thủy hải sản Mỹ - Trung lớn hơn giá trị thương mại của cùng một sản phẩm giữa hai quốc gia khác.
Trong chiến dịch tranh cử tổng thống của mình, ông Trump cam kết giải quyết thâm hụt thương mại khiến các nhà điều hành ngành thủy sản lo lắng. Vào ngày 6/7/2018, nỗi lo ngại ấy tăng lên khi Trung Quốc thực hiện mức thuế 25% đối với 224 sản phẩm hải sản từ Mỹ nhằm đáp trả thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc.
Nhưng làm thế nào Trung Quốc, một quốc gia không thu hoạch cá hồi hoang dã hay cá tuyết, trở thành nhà cung cấp philê cá hồi và cá hồi hoang dã lớn nhất của Mỹ? Và tại sao Mỹ, quốc gia thu hoạch cá tuyết và cá hồi hoang dã, lại xuất khẩu các loại cá này đến Trung Quốc nhiều hơn bất kỳ nước nào khác?
Trở lại năm 2000, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã tiếp tục xúc tiến một thỏa thuận gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Họ hiểu rằng việc gia nhập WTO sẽ cho phép các nhà xuất khẩu Trung Quốc tiếp cận bình đẳng với thị trường rộng lớn bao gồm cả Mỹ và EU.
Trên thực tế, hiệu quả của việc Trung Quốc gia nhập WTO có thể thấy rõ trong xuất khẩu thủy sản của nước này. Trong năm 2001, xuất khẩu thủy sản của Trung Quốc sang Mỹ đã tăng trưởng mạnh, tăng hơn ba lần lên 2,76 tỉ USD.
Xuất khẩu thủy sản của Trung Quốc sang Mỹ đã tăng đáng kể khi ngư dân ở miền nam nước này bắt đầu nuôi cá rô phi và tôm. Đến năm 2010, khi mức sống tăng lên, Trung Quốc đã nhập khẩu tôm hùm Mỹ và cua Dungility để phục vụ nhu cầu tiêu thụ nội địa, thúc đẩy hơn nữa thương mại song phương.
Mặc dù Trung Quốc đã giảm thuế nhập khẩu thép, thịt, trái cây và các loại hạt của Mỹ với trị giá 3 tỉ USD vào 31/3, hải sản vẫn được xem là mục tiêu cạnh tranh trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.
Vào ngày 15/6, Trung Quốc tuyên bố đánh thuế lên 224 sản phẩm hải sản của Mỹ với mức thuế bổ sung 25%, để trả đũa cho đợt thuế quan thứ hai của Mỹ được công bố ba ngày trước đó.
Điều này cho thấy hải sản Mỹ chiếm tỉ trọng lớn trong nhập khẩu của Trung Quốc theo số lượng sản phẩm nhập khẩu tuyệt đối (500 sản phẩm). Ngoài ra, hầu hết nhập khẩu hải sản Trung Quốc đều có thuế quan bằng 0 trong năm 2017, theo phân tích của Undercurrent News.
Trong khi đó, ngành thủy sản Mỹ vẫn đang “quay cuồng”. Gần như tất cả nhập khẩu hải sản của Trung Quốc từ Mỹ, ngoại trừ bột cá, sẽ bị đánh thuế sau đó vào 24/8. Và vì phải mất ít nhất 40 ngày để chuyển các container từ Mỹ sang Trung Quốc, các đơn đặt hàng đã bị hủy ngay lập tức trước ngày 6/7, các Giám đốc điều hành trong ngành mực cho biết.
Vào ngày 28/6, theo một báo cáo của Undercurrent News trước đó, Cục quản lý Đại dương và Khí quyển Quốc gia Mỹ đã công bố rằng xuất khẩu cá và động vật giáp xác của Mỹ được chế biến ở Trung Quốc để tái xuất sẽ không phải chịu thuế quan bổ sung 25%.
Điều này cho thấy hơn một nửa nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc từ Mỹ có khả năng không bị áp thuế quan 25%, theo Undercurrent News.
(vasep.com.vn) Thị trường cá tuyết và cá haddock đang chịu tác động mạnh từ các yếu tố địa chính trị, gồm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga và sự thay đổi trong chính sách thuế của Trung Quốc. Những diễn biến này khiến nguồn cung cá thịt trắng toàn cầu trở nên bất ổn, gia tăng rủi ro cho các nhà xuất khẩu của Na Uy.
Bất chấp căng thẳng thương mại leo thang với Hoa Kỳ, ngành tôm Ấn Độ vẫn ghi nhận đà tăng trưởng mạnh trong năm tài chính 2026, theo Economic Times. Dữ liệu từ CareEdge Ratings cho thấy trong năm tháng đầu năm tài chính, xuất khẩu tôm của Ấn Độ tăng 18% về giá trị, lên 2,43 tỷ USD, và tăng 11% về khối lượng, đạt 348.000 tấn.
(vasep.com.vn) Từ ngày 8 đến 12/12/2025, Ủy ban Thủy sản Nga – Na Uy sẽ tiến hành vòng đàm phán quan trọng trong bối cảnh hoạt động khai thác cá tuyết tại Biển Barents đang chịu tác động lớn từ các biện pháp trừng phạt và căng thẳng chính trị. EU và Na Uy trước đó đã áp lệnh hạn chế đối với hai doanh nghiệp Nga là Norebo và Murman Seafood, làm gián đoạn truyền thống hợp tác và chia sẻ ngư trường giữa hai nước.
(vasep.com.vn) Dự án xây dựng một nhà máy sản xuất thức ăn thủy sản đang được triển khai tại vùng Saratov, đánh dấu bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển ngành nuôi trồng thủy sản của khu vực. Công trình đặt tại quận Balashovsky, với tổng vốn đầu tư 1,5 tỷ ruble và dự kiến hoàn thành vào năm 2026.
(vasep.com.vn) Chính phủ Brazil dự kiến sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc liệu cá rô phi có bị xếp vào danh mục loài ngoại lai xâm lấn hay không vào năm 2026. Trước đó, vào tháng 10/2025, Ủy ban Đa dạng Sinh học Quốc gia (Conabio), trực thuộc Bộ Môi trường, đã đưa cá rô phi vào Danh sách chính thức các loài ngoại lai xâm lấn. Việc phân loại này chưa đồng nghĩa với lệnh cấm nuôi, nhưng đã làm dấy lên tranh luận trong ngành, khi cơ quan môi trường cảnh báo rằng cá rô phi đang xuất hiện ở nhiều con sông ngoài vùng nuôi, có nguy cơ gây mất cân bằng sinh thái.
(vasep.com.vn) Giá ghẹ xanh (blue swimming crab – BSC) và ghẹ đỏ (red swimming crab – RSC) trên thị trường Mỹ vẫn duy trì ở mức kỷ lục, dù ngành nhập khẩu vừa nhận được “phao cứu sinh” tạm thời từ Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) đối với lệnh cấm nhập khẩu liên quan đến Đạo luật Bảo vệ Động vật Có vú Biển (MMPA).
(vasep.com.vn) Trong 9 tháng đầu năm 2025, ngành tôm Ấn Độ trải qua một trong những giai đoạn nhiều biến động nhất của thập kỷ. Sản lượng xuất khẩu tăng nhẹ nhưng phân hóa mạnh theo từng tháng, giá trị xuất khẩu tăng cao hơn sản lượng, trong khi cấu trúc thị trường chuyển dịch nhanh chóng dưới tác động của cú sốc thuế quan tại Mỹ.
(vasep.com.vn) Bộ Sản xuất Peru (PRODUCE) đã đặt ra tổng sản lượng đánh bắt được (TAC) đối với cá cơm (Engraulis ringens) và cá cơm trắng (Anchoa nasus) ở vùng biển miền trung bắc Peru là 1,63 triệu tấn cho mùa đánh bắt thứ hai vào năm 2025.
(vasep.com.vn) Nhập khẩu cá minh thái đông lạnh của Hàn Quốc trong tháng 10 đạt 6.391 tấn, giảm 61% so với mức 16.488 tấn của cùng kỳ năm 2023. Tính lũy kế 10 tháng đầu năm, Hàn Quốc nhập khẩu 101.521 tấn, thấp hơn 17% so với 121.625 tấn của cùng kỳ năm trước.
Sáng 2/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) chủ trì phiên họp lần thứ 24 của Ban Chỉ đạo, kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển.
VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội
Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO
Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu
Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông
Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn
Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh
Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn
VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn