1/ Bảo đảm thực hành trách nhiệm xã hội (Corporate Social Responsibility-CSR)
Đây là nội dung khá quan trọng mà nhiều DN cảm thấy lúng túng khi bước đầu thực hiện. Đó là:
(1) DN phải ký hợp động lao động với công nhân chính qui theo qui định Luật Lao động của Việt Nam (không áp dụng với lao động thời vụ và công nhật). Bao gồm các qui định về thời gian làm việc (8g/ngày), mức lương tối thiểu theo qui định của nhà nước (ví dụ: từ 2024, khoảng 150- 185 USD/tháng, tùy theo vùng), tiền thưởng cuối năm, các chế độ nghỉ phép hàng năm, nghỉ giữa ca, nghỉ thai sản, bảo hiểm tai nạn, trang bị đầy đủ bảo hộ lao động (BHLĐ) cho nam và nữ (áo choàng trắng, nón, bao tay, ủng, khẩu trang, áo chống lạnh). DN phải có phòng giặt sấy đồ BHLĐ, tủ để tư trang, phòng y tế sơ cứu công nhân. Lưu ý, nhà máy phải có sổ chấm công giờ được nghỉ để vệ sinh cá nhân phụ nữ. Trong hợp đồng lao động, còn có điều khoản về các quyền tự do tham gia Công đoàn, Hiệp hội, bảo vệ quyền lợi công nhân.
(2) Tuyệt đối cấm sử dụng lao động trẻ em (dưới 18 tuổi), lao động tù nhân, lao động bị cưỡng bức để sản xuất hàng cho Walmart. Do trả lương quá thấp hay không phải trả tiền công nên giá bán rất rẻ (họ đã từng phát hiện một số trường hợp sử dụng lao động bị cấm này ở Trung Quốc, Ấn Độ).
(3) Trong phân xưởng chế biến, các hệ thống cửa thoát hiểm luôn có đèn và dễ mở từ bên trong, có vạch phản quang hướng dẫn đến lối thoát rõ ràng. Các bằng chứng diễn tập phòng cháy- chửa cháy (PCCC) hàng năm do cơ quan cảnh sát PCCC địa phương xác nhận. Trong và ngoài nhà máy, phải bố trí thêm hệ thống chuông tự động, hay kẻng báo động khẩn cấp khi nhà máy bị cúp điện (họ đã từng gặp trường hợp một nhà máy may mặc tại Bangladesh cửa thoát hiểm bị khóa kín, khi sự cố cháy, nhiều công nhân bị chết ngạt do không thể thoát ra ngoài).
(4) Khu nhà ở tập thể công nhân (nếu có), phải có khu nam và nữ riêng, và bảo đảm số lượng nhà vệ sinh tương ứng, và luôn có sẳn giấy, xà phòng, nước rửa tay. Nhà ăn tập thể phải bảo đảm vệ sinh, có lưới chắn côn trùng, thức ăn phải được lấy mẫu kiểm tra hàng ngày tránh ngộ độc; kiểm tra suất ăn giữa ca, tăng ca, các hoạt động vui chơi, thể thao, giải trí cho công nhân (sân bóng chuyền, cầu lông, bóng bàn, hay TV, Karaoke…), nhà để xe cho công nhân cần có mái che…, sẽ được thêm điểm cộng khi đánh giá.
(5) Phiếu thanh toán bảo hiểm xã hội và bảo hiểm tai nạn lao động, theo qui định cho tất cả CB-
CNV (họ sẽ kiểm tra các các phiếu chuyển tiền mới nhất). Không chấp nhận nợ thanh toán các khoản bảo hiểm này quá qui định (30 ngày).
2/ Kiểm soát chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm (Factory Capability & Capacity Assessment - FCCA).
Đây là nội dung chính trong việc đánh giá chất lượng sản phẩm, bao gồm:
(1) Các sổ theo dõi, danh mục các loại thuốc kháng sinh phòng trị bệnh, các sổ theo dõi, phiếu kiểm tra định kỳ cơ sở sản xuất giống, trại nuôi, đơn vị cung cấp thức ăn cho vùng nuôi.
(2) Thực hành chương trình quản lý chất lượng HACCP trong nhà máy. Tất cả hồ sơ, giấy tờ, bằng chứng, số nhật ký sản xuất, phiếu kiểm tra từ nguyên liệu đến thành phẩm. Các kết quả lấy mẫu kiểm nghiệm nội bộ, xử lý phụ phẩm…. Tất cả các hồ sơ, tài liệu chi phải có tủ hồ sơ riêng, lưu giữ cẩn thận. (việc làm này các nhà máy đông lạnh đã rất quen thuộc vì đó là qui định bắt buộc của cơ quan NAFIQAD)
(3) Hồ sơ huấn luyện tay nghề công nhân, sổ vận hành và kiểm soát chất lượng nguồn nước sạch chế biến và xử lý nước thải, chất thải ra môi trường (lưu ý: việc xử lý chất thải độc hại phải do đơn vị chuyên trách thực hiện).
 |
 |
Vùng nuôi cá Tra (trái) và Trong nhà máy chế biến fillet cá Tra (phải)- (Ảnh minh họa-Nguồn: Getty images)
3/ Kiểm soát an ninh, chống khủng bố (Walmart’s Supply Chain Security-SCS)
Nội dung này liên quan đến các đơn vị vận chuyển hàng. DN nên yêu cầu họ cung cấp trước:
(1) Các hồ sơ liên quan an ninh trong quá trình vận chuyển nguyên liệu, xe tải đông lạnh, containers lạnh, các công ty vận tải biển an toàn đưa hàng đến Mỹ (ISF).
(2) Các biểu đồ ghi nhiệt độ bảo quản lô hàng (-18 độ C); hành trình vận chuyển từng chuyến hàng không được ghé qua những cảng thuộc danh sách các nước thù địch, hay có nguy cơ khủng bố đối với nước Mỹ.
(3) Cách lưu trữ, bảo mật thông tin (số hiệu containers, số lượng, chủng loại hàng hóa) do hãng vận chuyển liên quan cung cấp.
4/ Các giấy chứng nhận an toàn thực phẩm của các tổ chức quốc tế liên quan
Ngoài các giấy chứng nhận trong nước, Walmart yêu cầu nhà máy có thêm một số giấy chứng nhận của các tổ chức quốc tế cấp cho chuỗi sản xuất liên quan như từ nguyên liệu đến thành phẩm: GMP, SQF, ISO 9000, ISO 9001, SA 8000, ISF…Trong đó quan trọng nhất là chứng nhận BAP (do SGS Thụy sĩ đánh giá).
5/ Doanh nghiệp cần lưu ý gì trong quá trình đánh giá?
Sự hợp tác tích cực của DN trong thời gian đơn vị đến kiểm tra, đánh giá là rất cần thiết. Điều này thể hiện thiện chí muốn trở thành nhà cung cấp sản phẩm cho Walmart.
Đối với nhà máy được đánh giá:
(1) Các hồ sơ, giấy chứng nhận liên quan phải được chuẩn bị sẵn để cung cấp đầy đủ và kịp thời theo yêu cầu của đoàn đánh giá. Thời gian đánh giá có thể bị kéo dài nếu thiếu sót các tài liệu chứng minh cần thiết, như các tài liệu liên quan từ các nhà cung cấp phụ liệu, các giấy chứng nhận quốc tế hết hiệu lực.
(2) Tạo điểu kiện làm việc tốt nhất cho đoàn đánh giá, như có phòng làm việc riêng cho đoàn và nhân viên nhà máy (5-10 người), có WiFi mạnh, có thông dịch viên (nếu cần), các máy scan, photocopy. Đội ngũ nhân viên nhà máy cần có kiến thức chuyên môn để cùng tham gia suốt đợt kiểm tra, đánh giá (từ 10-15 ngày hay hơn).
(3) Không được làm giả các loại giấy tờ, chứng từ để đối phó với đoàn kiểm tra. Nếu họ phát hiện không trung thực, sẽ bị thất bại ngay trong lần đánh giá đó và bị nghi ngờ những lần sau.
Đối với đơn vị đánh giá:
(1) Đoàn có quyền đến DN bất cứ ngày nào làm việc trong tháng, chỉ trừ những ngày nghỉ đã được báo trước, và có thể vào nhà máy bất cứ thời điểm nào trong giờ làm việc hành chính.
(2) Họ có quyền thẩm vấn (one-one) bất kỳ công nhân nào đang làm việc trong nhà máy và không được chỉ định, hay có sự can thiệp của lãnh đạo. Số lượng người thẩm vấn tùy theo tỷ lệ % số công nhân hiện hữu (4-5%). Các câu hỏi chủ yếu là để xác thực lại những cam kết của DN có làm đúng hay không? Có trường hợp công nhân bất mãn, tố cáo sai sự thật cần được kiểm chứng.
(3) Không được phép nhận bất kỳ khoản chi phí nào ngoài qui định của hợp đồng kiểm tra (như tiền ăn uống, phương tiện đi lại, thù lao (tips), quà tặng, hay tiệc chiêu đãi đoàn sau khi kết thúc). Điều này sẽ bị xem là hành vi bất chính.
(4) Mức độ đánh giá dựa theo thang điểm (lỗi nhẹ, lỗi nặng, hay không được phép). Kết quả cuối cùng thể hiện theo màu: Xanh (tốt); Vàng (có một số lỗi cần khắc phục), và Đỏ (không đạt). Nếu hai lần đành giá liên tiếp kết quả đều Vàng thị bị xem là Đỏ. Thời gian khắc phục để yêu cầu tái đánh giá tùy vào thỏa thuận với nhà máy.
(5) Việc đánh giá phải được thực hiện hàng năm, trong thời gian hiệu lực hợp đồng bán hàng cho Walmart. Sau khi nhà máy đã đạt được tất cả các bước đánh giá kết quả màu “Xanh” nêu trên, công ty thành viên Sam’s Club mới bắt đầu đến đám phán ký hợp đồng cung cấp sản phẩm. Khi đàm phán hợp đồng, mặc dù đã tốn nhiều công sức, chi phí đầu tư, nhưng DN cũng không nên kỳ vọng sẽ bán được hàng với giá cao, mà cần phải tính toán giá hợp lý nhất, bảo đảm DN vẫn có lãi. Giá bán lẻ Swai fillet tại Walmart Mỹ, dao động từ 8.74-9.50 USD/ túi 2 pound (2 lbs bag) (4/2025). Điều quan trọng là DN nhận được đơn hàng lớn (có thể từ 50 containers 40”/tháng trở lên), bảo đảm nguồn cung cấp ổn định, và phương thức thanh toán sòng phẳng (L/C). Họ sẽ từ chối mua hàng nếu DN không đạt đánh giá, cho dù bán với giá rất rẻ. Trước khi giao hàng, khách còn yêu cầu một công ty kiểm tra chất lượng độc lập khác đến kiểm tra cuối cùng lô hàng. Tất cả đạt đúng qui định hợp đồng mới được phép bán cá Swai vào Walmart.
Bán hàng vào Walmart là mục tiêu của nhiều DN, tuy có nhiều thách thức, nhưng thật sự không quá khó đối với những DN lớn, vì các DN này đã thường xuyên thực hiện các qui định về quản lý sản xuất, an toàn vệ sinh thực phẩm, và cũng đã có sẵn các chứng nhận quốc tế cần thiết. Hiện tại, trong tổng số trên 400 DN cá tra, chỉ có 6 DN cung cấp cá Tra vào thị trường Mỹ và cho Walmart do có mức thuế CBPG thấp nhất (0% - 0,18 USD/kg). Trong tương lai, khi nhiều DN vượt qua được rào cản thương mại (CBPG) và rào cản kỹ thuật, thì sẽ có nhiều cơ hội bán cá Tra (Swai) vào Walmart. Điều này sẽ giúp mở rộng thị trường, quảng bá thương hiệu, uy tín sản phẩm. Bên cạnh đó, nhận thức của DN về trách nhiệm xã hội trong quản lý, điều hành, và cách đối xử công bằng với người lao động được hoàn thiện hơn. Với những tiêu chuẩn chất lượng và trách nhiệm cộng đồng đạt được, DN sẽ thuận lợi trong việc mở rộng thị trường vào những hệ thống siêu thị khác trên thế giới.
Cali, Mùa Hè, 2025
Nguyễn Phước Bửu Huy
Ghi chú các chữ viết tắt:
Nguồn tham khảo:
(vasep.com.vn) Các nhà sản xuất Nhật Bản, nổi tiếng với những sáng tạo trong ẩm thực, đã bắt đầu tích cực khai thác tiềm năng tiềm ẩn của cá khô. Sản phẩm này vốn đã bị lãng quên từ lâu nhưng hiện đang thu hút sự chú ý của cả các nhà hàng và người nấu ăn tại nhà. Các thí nghiệm ẩm thực với cá khô mở ra chân trời mới cho nền ẩm thực, và các chuyên gia cho rằng đây chỉ là sự khởi đầu.
(vasep.com.vn) Xuất khẩu chả cá và surimi của Việt Nam tăng gấp đôi trong tháng 2/2025 sau khi sụt giảm nhẹ trong tháng đầu năm, đạt 29 triệu USD. Con số này góp phần nâng tổng kim ngạch XK trong 2 tháng đầu năm nay lên hơn 56 triệu USD, tăng 38% so với cùng kỳ.
(vasep.com.vn) Ngành tôm từ lâu đã khẳng định vị thế là một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế nông nghiệp và thủy sản Việt Nam. Với vị thế là một trong bốn quốc gia sản xuất tôm lớn nhất thế giới và nằm trong top 3 các nước xuất khẩu tôm hàng đầu toàn cầu, ngành tôm không chỉ đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu mà còn tạo công ăn việc làm cho hàng triệu người dân. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và yêu cầu ngày càng khắt khe về phát triển bền vững, việc chuyển đổi sang phát triển xanh không chỉ là một lựa chọn mà đã trở thành một yêu cầu sống còn để ngành tôm Việt Nam tiếp tục duy trì và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
(vasep.com.vn) Ngày 2/4/2025 (rạng sáng 3/4/2025 giờ Việt Nam), Tổng thống Trump đã công bố sắc lệnh áp dụng thuế đối ứng với 180 nền kinh tế. Mục đích là nhằm giải quyết thâm hụt thương mại lớn, bảo vệ an ninh kinh tế và quốc gia, đồng thời tái thiết ngành sản xuất trong nước. Một mức thuế 10% sẽ được áp dụng chung cho tất cả các quốc gia từ ngày 5/4/2025. Các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn nhất với Hoa Kỳ sẽ phải chịu mức thuế đối ứng cao hơn, có hiệu lực từ ngày 9/4/2025. Việt Nam chịu mức thuế 46%, cao hơn nhiều nước XK thủy sản cạnh tranh khác như Thái Lan (36%), Ấn Độ (26%), Indonesia (32%), Ecuador (10%)…
(vasep.com.vn) Ngành nuôi trồng và chế biến tôm đang chứng kiến những bước tiến vượt bậc nhờ vào sự ứng dụng của công nghệ hiện đại. Những đổi mới này không chỉ giúp tăng năng suất mà còn góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng sản phẩm, và hướng đến một ngành công nghiệp bền vững hơn. Trong bối cảnh nhu cầu tôm toàn cầu ngày càng gia tăng, việc áp dụng các công nghệ tiên tiến sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và phát triển lâu dài của ngành.
(vasep.com.vn) Nga đã ký kết một thỏa thuận đánh bắt cá mới có thời hạn bốn năm với Morocco, thay thế cho thỏa thuận trước đó đã hết hạn vào cuối năm 2024.
Hiện nay, nhiều hộ ở vùng ven TP Cà Mau thực hiện mô hình nuôi cá tra khá hiệu quả, mang lại nguồn thu nhập ổn định. Khác với quy mô công nghiệp như ở các tỉnh trong khu vực, mô hình nuôi cá tra ở đây khá đơn giản, ít tốn chi phí, được xem là hướng đi triển vọng cho nông dân.
Giống thuỷ sản là đối tượng phục vụ nghề nuôi thuỷ sản, giúp tăng thu nhập cho nông dân. Tuy nhiên, thời gian qua, do môi trường nước ô nhiễm cùng với việc khai thác, đánh bắt theo cách huỷ diệt đã làm cho giống loài thuỷ sản ở môi trường tự nhiên gần như cạn kiệt.
Bán hàng vào Walmart là mục tiêu của nhiều DN, tuy có nhiều thách thức, nhưng thật sự không quá khó đối với những DN lớn, vì các DN này đã thường xuyên thực hiện các qui định về quản lý sản xuất, an toàn vệ sinh thực phẩm, và cũng đã có sẵn các chứng nhận quốc tế cần thiết. Hiện tại, trong tổng số trên 400 DN cá tra, chỉ có 6 DN cung cấp cá Tra vào thị trường Mỹ và cho Walmart do có mức thuế CBPG thấp nhất (0% - 0,18 USD/kg).
Để bán được hàng thủy sản với số lượng lớn vào thị trường Mỹ là một thách thức đối với các DN. Một trong những hệ thống bán lẻ lớn nhất của Hoa Kỳ là Waltmart. Từ những năm 2012, qua các nhà cung cấp trung gian, Walmart đã bắt đầu nhập một số sản phẩm thủy hải sản từ Việt Nam, như cá Tra fillet, tôm đông lạnh, để phân phối cho hệ thống cửa hàng bán lẻ của họ.
VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội
Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO
Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu
Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông
Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn
Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh
Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn
VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn