Xuất khẩu cá tra: Vì sao chế biến sâu chỉ chiếm 2%?

Xuất nhập khẩu 05:52 09/02/2023 Bảo Ngọc
Năm 2022, ngành cá tra lập kỳ tích khi mang về kim ngạch xuất khẩu hơn 2,4 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay, góp phần quan trọng trong kỷ lục xuất khẩu 11 tỷ USD của toàn ngành thủy sản. Tuy nhiên, sản phẩm cá tra xuất khẩu hầu hết chỉ ở dạng sơ chế…

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tới năm 2022 cá tra Việt Nam đã chinh phục hơn 140 thị trường trên thế giới, trong đó có các thị trường truyền thống và khắt khe như Mỹ, EU và cả những thị trường vốn không ưa chuộng cá nuôi như Nhật Bản. Với kim ngạch XK từ 1,5- 2,4 tỷ USD/năm, cá tra chiếm 16-26% tổng giá trị XK thủy sản của Việt Nam…

Chế biến cá tra xuất khẩu. 

Tuy nhiên, sản phẩm cá tra XK hầu hết là ở dạng sơ chế, trong khi tỷ lệ sản phẩm chế biến sâu, giá trị gia tăng (GTGT) còn quá khiêm tốn. Cụ thể, trong cơ cấu sản phẩm cá tra XK năm 2022, cá tra phi-lê đông lạnh chiếm tới 86%; cá tra tươi/đông lạnh/khô nguyên con, cắt khúc chiếm 12%; còn cá tra chế biến GTGT chỉ chiếm 2%.

Qua 20 năm chinh phục thành công nhiều thị trường lớn nhưng cá tra Việt Nam vẫn hạn chế ở phân khúc sản phẩm GTGT. Ông Trần Văn Hùng (Công ty TNHH Hùng Cá) cho biết, một số doanh nghiệp cũng đầu tư nhà máy chế biến cho phân khúc sản phẩm GTGT nhưng kết quả hoạt động không như kỳ vọng. Bên cạnh đó, một yếu tố đáng lưu ý đó là sản phẩm GTGT khi đưa sang thị trường nhập khẩu không giữ được sự nguyên vẹn về mặt chất lượng.

“Như sản phẩm cá tra giả thịt cừu cuốn bánh tráng, khi đưa qua thị trường nhập khẩu bị bể, không đáp ứng được yêu cầu chất lượng. Trong khi đó, phi-lê và nguyên con cắt khúc là những dòng sản phẩm thô sơ được đưa vào nhà hàng hoặc được người tiêu dùng mua về chế biến theo nhu cầu, sở thích riêng” - ông Hùng dẫn chứng và cho rằng trong tương lai gần rất khó để thay đổi được nhiều.

Rào cản thị trường

Theo ông Nguyễn Văn Kịch - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thủy sản Cafatex, thị trường nhập khẩu tập trung mua sản phẩm cá tra phi-lê và nguyên con cắt khúc của Việt Nam vì thuận tiện cho họ trong việc chế biến được nhiều sản phẩm khác nhau. DN cũng mong muốn nâng cao giá trị cho con cá tra bằng việc đi vào phân khúc sản phẩm GTGT, nhưng hiện nay cũng chỉ dừng lại ở sản phẩm tẩm bột với sản lượng không đáng kể.

Ông Võ Hùng Dũng - Tổng Thư ký Hiệp hội Cá tra Việt Nam cho rằng, thị trường đang cần sản phẩm phi-lê, nguyên con cắt khúc và phân khúc này vẫn mang lại nhiều lợi ích cho DN và người nuôi nên dòng sản phẩm sơ chế này vẫn đang được các DN lựa chọn.

Mặt khác, rào cản về thuế suất, kiểm tra vệ sinh hay các tiêu chuẩn liên quan nghiêm ngặt hơn của các nước nhập khẩu đối với sản phẩm chế biến sâu cũng chính là những trở ngại cho DN đẩy mạnh phân khúc này.

“Các thị trường nhập khẩu đều có những hàng rào kỹ thuật được dựng lên để ngăn chặn sản phẩm chế biến sâu nhằm bảo vệ ngành công nghiệp chế biến trong nước của họ. Đồng thời, họ có thể lấy sản phẩm phi-lê nguyên con cắt khúc để chế biến tiếp tục, nhất là khi sản phẩm này là sản phẩm tươi” - ông Dũng nhận định.

Mất dần vị thế "độc tôn"

Theo Bộ NN&PTNT, cá tra là loài thủy sản đặc hữu có giá trị kinh tế của khu vực ĐBSCL, đây cũng là sản phẩm quốc gia và được đưa vào chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Với lợi thế tuyệt đối về điều kiện tự nhiên của vùng sông nước ĐBSCL, ngành cá tra không ngừng phát triển và hiện đã trở thành ngành công nghiệp cá tra nổi tiếng toàn cầu.

Tuy nhiên, sau những năm đầu không có đối thủ, "một mình một chợ" vì hầu như không có quốc gia nào cạnh tranh thì càng về sau và nhất là những năm gần đây, cá tra Việt Nam mất dần vị thế độc tôn khi các nước như Ấn Độ, Bangladesh, Indonesia và Trung Quốc đã sản xuất được sản lượng cá tra đáng kể.

Hội nghị Thị trường thủy sản toàn cầu (GSMC) ước tính sản lượng cá tra toàn cầu năm 2023 sẽ tăng 62.000 tấn, lên hơn 3,4 triệu tấn. Trong đó, Việt Nam chiếm 44% với hơn 1,4 triệu tấn; tiếp theo là Ấn Độ với 648 nghìn tấn; Trung Quốc 468 nghìn tấn; Bangladesh 412 nghìn tấn và Indonesia 387 nghìn tấn.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, để phát triển bền vững ngành hàng cá tra, cần nhiều giải pháp đồng bộ như liên kết, hình thành chuỗi giá trị ngành hàng cá tra giữa người nông dân và DN; quy hoạch vùng sản xuất, cơ sở chế biến cá tra; đa dạng hóa sản phẩm để gia tăng giá trị, sử dụng hiệu quả phụ phẩm và phát triển thương mại điện tử; xây dựng thương hiệu và phát triển thị trường tiêu thụ gồm cả XK và tiêu dùng nội địa.

Năm 2022, kim ngạch XK cá tra đạt 2,44 tỷ USD, tăng 51% so với năm 2021. Năm thị trường hàng đầu của cá tra Việt Nam lần lượt là Trung Quốc (672 triệu USD), Mỹ (537 triệu USD), Mexico (105 triệu USD), Brazil (95 triệu USD), Thái Lan (86 triệu USD)… Cá tra cũng là mặt hàng tăng trưởng cao nhất trong các sản phẩm thủy sản xuất khẩu năm 2022. Tuy nhiên, tháng 1/2023, đây cũng là mặt hàng sụt giảm mạnh nhất khi giảm 50% so với cùng kỳ, đạt 106 triệu USD.

Bảo Ngọc (Theo Cafef)

xuat khau ca tra che bien sau

TIN MỚI CẬP NHẬT

Infographic: Xuất khẩu tôm Việt Nam 10 tháng đầu năm 2024

 |  08:36 22/11/2024

(vasep.com.vn) Tháng 10/2024, XK tôm Việt Nam đạt 394 triệu USD, tăng 24%. Lũy kế 10 tháng đầu năm nay, XK tôm mang về 3,2 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái. XK sang tất cả các các thị trường tiêu thụ chính đều ghi nhận tăng trưởng 2 con số trong tháng 10 năm nay.

Xanh hóa quy trình sản xuất và chế biến trong xuất khẩu cá tra

 |  08:34 22/11/2024

Trong 30 năm, cá tra Việt Nam đã có mặt ở 150 thị trường cùng nhiều loại cá thịt trắng khác nhờ vào nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cá tra Việt Nam.

Xuất khẩu thủy sản của Brazil tăng vọt trong quý 3/2024

 |  08:26 22/11/2024

(vasep.com.vn) Xuất khẩu thủy sản nuôi trồng của Brazil đã đạt đến mức cao mới trong quý 3 năm 2024, với khối lượng xuất khẩu tăng 158% và giá trị tăng 174% so với cùng kỳ năm trước, đạt 4.031 tấn với giá trị 18,5 triệu USD.

Campuchia tăng cường các biện pháp giải quyết tình trạng đánh bắt bất hợp pháp

 |  08:51 21/11/2024

(vasep.com.vn) Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Campuchia (MAFF) xác nhận rằng Cục Thủy sản (FA) và lực lượng đặc nhiệm đang tăng cường các biện pháp giải quyết tình trạng đánh bắt bất hợp pháp trên toàn quốc trong mùa cấm đánh bắt để bảo tồn nguồn lợi cá.

Kêu gọi áp dụng phương pháp quản lý đa loài đối với tình trạng đánh bắt quá mức ở Đông Bắc Đại Tây Dương

 |  08:49 21/11/2024

(vasep.com.vn) Một báo cáo mới từ Pew Charitable Trusts cho rằng cần có phương pháp tiếp cận đa loài trong quản lý nguồn cá để giải quyết tình trạng suy giảm nguồn cá ở Bắc Đại Tây Dương.

Nhập khẩu cá rô phi của Mỹ tiếp tục giảm

 |  08:37 20/11/2024

(vasep.com.vn) Nhập khẩu cá rô phi của Hoa Kỳ tiếp tục giảm trong tháng 9, với mức giảm đáng kể về khối lượng và giá, chủ yếu là đối với phi lê tươi.

EU chấm dứt thỏa thuận đánh bắt cá với Senegal

 |  08:36 20/11/2024

(vasep.com.vn) Thông báo của Phái đoàn EU tại Senegal nêu rõ mối lo này xuất phát từ thiếu sót trong hệ thống giám sát đối với cả tàu cá trong nước và quốc tế hoạt động từ cảng Dakar.

Đảo Cocos của Costa Rica dẫn đầu cuộc chiến chống đánh bắt bất hợp pháp

 |  08:31 20/11/2024

(vasep.com.vn) Tổ chức Pew Charitable Trusts gần đây đã xuất bản một bài báo nêu bật phạm vi quốc tế của Trung tâm giám sát, kiểm soát và giám sát Khu bảo tồn biển Cocos của Costa Rica (MCCA). Trung tâm này, nơi bảo vệ Di sản thế giới của UNESCO, đi đầu trong cuộc chiến chống đánh bắt bất hợp pháp tại một trong những khu bảo tồn biển quan trọng nhất thế giới.

Xuất khẩu cá ngừ tháng 10 lập đỉnh sau hơn 2 năm

 |  08:29 20/11/2024

(vasep.com.vn) Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, XK cá ngừ của Việt Nam trong tháng 10 đạt gần 93 triệu USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2023. Tính luỹ kế 10 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch XK đạt hơn 821 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2023.

VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM

Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội

Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO

Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu

Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông

Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn

Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh

Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn

VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội

Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn

© Copyright 2020 - Mọi hình thức sao chép phải được sự chấp thuận bằng văn bản của VASEP

DANH MỤC