Xuất khẩu cá tra: Vì sao chế biến sâu chỉ chiếm 2%?

Xuất nhập khẩu 05:52 09/02/2023 Bảo Ngọc
Năm 2022, ngành cá tra lập kỳ tích khi mang về kim ngạch xuất khẩu hơn 2,4 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay, góp phần quan trọng trong kỷ lục xuất khẩu 11 tỷ USD của toàn ngành thủy sản. Tuy nhiên, sản phẩm cá tra xuất khẩu hầu hết chỉ ở dạng sơ chế…

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tới năm 2022 cá tra Việt Nam đã chinh phục hơn 140 thị trường trên thế giới, trong đó có các thị trường truyền thống và khắt khe như Mỹ, EU và cả những thị trường vốn không ưa chuộng cá nuôi như Nhật Bản. Với kim ngạch XK từ 1,5- 2,4 tỷ USD/năm, cá tra chiếm 16-26% tổng giá trị XK thủy sản của Việt Nam…

Chế biến cá tra xuất khẩu. 

Tuy nhiên, sản phẩm cá tra XK hầu hết là ở dạng sơ chế, trong khi tỷ lệ sản phẩm chế biến sâu, giá trị gia tăng (GTGT) còn quá khiêm tốn. Cụ thể, trong cơ cấu sản phẩm cá tra XK năm 2022, cá tra phi-lê đông lạnh chiếm tới 86%; cá tra tươi/đông lạnh/khô nguyên con, cắt khúc chiếm 12%; còn cá tra chế biến GTGT chỉ chiếm 2%.

Qua 20 năm chinh phục thành công nhiều thị trường lớn nhưng cá tra Việt Nam vẫn hạn chế ở phân khúc sản phẩm GTGT. Ông Trần Văn Hùng (Công ty TNHH Hùng Cá) cho biết, một số doanh nghiệp cũng đầu tư nhà máy chế biến cho phân khúc sản phẩm GTGT nhưng kết quả hoạt động không như kỳ vọng. Bên cạnh đó, một yếu tố đáng lưu ý đó là sản phẩm GTGT khi đưa sang thị trường nhập khẩu không giữ được sự nguyên vẹn về mặt chất lượng.

“Như sản phẩm cá tra giả thịt cừu cuốn bánh tráng, khi đưa qua thị trường nhập khẩu bị bể, không đáp ứng được yêu cầu chất lượng. Trong khi đó, phi-lê và nguyên con cắt khúc là những dòng sản phẩm thô sơ được đưa vào nhà hàng hoặc được người tiêu dùng mua về chế biến theo nhu cầu, sở thích riêng” - ông Hùng dẫn chứng và cho rằng trong tương lai gần rất khó để thay đổi được nhiều.

Rào cản thị trường

Theo ông Nguyễn Văn Kịch - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thủy sản Cafatex, thị trường nhập khẩu tập trung mua sản phẩm cá tra phi-lê và nguyên con cắt khúc của Việt Nam vì thuận tiện cho họ trong việc chế biến được nhiều sản phẩm khác nhau. DN cũng mong muốn nâng cao giá trị cho con cá tra bằng việc đi vào phân khúc sản phẩm GTGT, nhưng hiện nay cũng chỉ dừng lại ở sản phẩm tẩm bột với sản lượng không đáng kể.

Ông Võ Hùng Dũng - Tổng Thư ký Hiệp hội Cá tra Việt Nam cho rằng, thị trường đang cần sản phẩm phi-lê, nguyên con cắt khúc và phân khúc này vẫn mang lại nhiều lợi ích cho DN và người nuôi nên dòng sản phẩm sơ chế này vẫn đang được các DN lựa chọn.

Mặt khác, rào cản về thuế suất, kiểm tra vệ sinh hay các tiêu chuẩn liên quan nghiêm ngặt hơn của các nước nhập khẩu đối với sản phẩm chế biến sâu cũng chính là những trở ngại cho DN đẩy mạnh phân khúc này.

“Các thị trường nhập khẩu đều có những hàng rào kỹ thuật được dựng lên để ngăn chặn sản phẩm chế biến sâu nhằm bảo vệ ngành công nghiệp chế biến trong nước của họ. Đồng thời, họ có thể lấy sản phẩm phi-lê nguyên con cắt khúc để chế biến tiếp tục, nhất là khi sản phẩm này là sản phẩm tươi” - ông Dũng nhận định.

Mất dần vị thế "độc tôn"

Theo Bộ NN&PTNT, cá tra là loài thủy sản đặc hữu có giá trị kinh tế của khu vực ĐBSCL, đây cũng là sản phẩm quốc gia và được đưa vào chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Với lợi thế tuyệt đối về điều kiện tự nhiên của vùng sông nước ĐBSCL, ngành cá tra không ngừng phát triển và hiện đã trở thành ngành công nghiệp cá tra nổi tiếng toàn cầu.

Tuy nhiên, sau những năm đầu không có đối thủ, "một mình một chợ" vì hầu như không có quốc gia nào cạnh tranh thì càng về sau và nhất là những năm gần đây, cá tra Việt Nam mất dần vị thế độc tôn khi các nước như Ấn Độ, Bangladesh, Indonesia và Trung Quốc đã sản xuất được sản lượng cá tra đáng kể.

Hội nghị Thị trường thủy sản toàn cầu (GSMC) ước tính sản lượng cá tra toàn cầu năm 2023 sẽ tăng 62.000 tấn, lên hơn 3,4 triệu tấn. Trong đó, Việt Nam chiếm 44% với hơn 1,4 triệu tấn; tiếp theo là Ấn Độ với 648 nghìn tấn; Trung Quốc 468 nghìn tấn; Bangladesh 412 nghìn tấn và Indonesia 387 nghìn tấn.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, để phát triển bền vững ngành hàng cá tra, cần nhiều giải pháp đồng bộ như liên kết, hình thành chuỗi giá trị ngành hàng cá tra giữa người nông dân và DN; quy hoạch vùng sản xuất, cơ sở chế biến cá tra; đa dạng hóa sản phẩm để gia tăng giá trị, sử dụng hiệu quả phụ phẩm và phát triển thương mại điện tử; xây dựng thương hiệu và phát triển thị trường tiêu thụ gồm cả XK và tiêu dùng nội địa.

Năm 2022, kim ngạch XK cá tra đạt 2,44 tỷ USD, tăng 51% so với năm 2021. Năm thị trường hàng đầu của cá tra Việt Nam lần lượt là Trung Quốc (672 triệu USD), Mỹ (537 triệu USD), Mexico (105 triệu USD), Brazil (95 triệu USD), Thái Lan (86 triệu USD)… Cá tra cũng là mặt hàng tăng trưởng cao nhất trong các sản phẩm thủy sản xuất khẩu năm 2022. Tuy nhiên, tháng 1/2023, đây cũng là mặt hàng sụt giảm mạnh nhất khi giảm 50% so với cùng kỳ, đạt 106 triệu USD.

Bảo Ngọc (Theo Cafef)

xuat khau ca tra che bien sau

TIN MỚI CẬP NHẬT

Nga miễn thuế xuất khẩu phi lê cá minh thái

 |  08:34 08/11/2024

(vasep.com.vn) Nga đã miễn thuế xuất khẩu đối với phi lê cá minh thái và một số sản phẩm thủy sản khác, sau khi một số nhóm trong ngành kêu gọi giảm thuế.

Chính sách về thuỷ sản chưa sát thực tế, lo doanh nghiệp xuất khẩu bế tắc

 |  08:32 08/11/2024

Đại biểu Châu Quỳnh Giao (đoàn Kiên Giang) phản ánh một số chính sách về thuỷ sản chưa sát với thực tế, khiến những doanh nghiệp thu mua, chế biến cá ngừ xuất khẩu, một ngành hàng chủ lực đã lâm vào bế tắc.

Cá tra Đồng Tháp: 'Hành trình xanh – Giá trị xanh"

 |  08:27 08/11/2024

Ngày hội cá tra Đồng Tháp – năm 2024 chủ đề “Cá tra Đồng Tháp: Hành trình xanh – Giá trị xanh” diễn ra vào ngày 16-17/11 tại TP Hồng Ngự.

Xuất khẩu thủy sản sang Mỹ: Cơ hội và thách thức nào sau bầu cử Tổng thống mới?

 |  08:23 08/11/2024

(vasep.com.vn) Trong những năm gần đây, Mỹ luôn là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang Mỹ trong 5 năm qua dao động từ 1,5 tỷ USD đến 2,1 tỷ USD mỗi năm. Mặc dù luôn phải đối mặt với các chính sách bảo vệ chặt chẽ như thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp, nhu cầu của thị trường Mỹ vẫn rất lớn và chất lượng thủy sản Việt Nam ngày càng được cải thiện, giúp duy trì và mở rộng vị thế tại thị trường này.

Hirose Suisan (Nhật Bản) khai trương nhà máy mới chế biến sò điệp

 |  08:39 07/11/2024

(vasep.com.vn) Công ty Hirose Suisan, một nhà sản xuất surimi cá minh thái ở vùng Okhotsk thuộc Hokkaido, Nhật Bản, đang xây dựng một cơ sở chế biến mới để tăng gấp đôi công suất chế biến sò điệp.

80% người Mỹ quan tâm đến thủy sản bền vững

 |  08:38 07/11/2024

(vasep.com.vn) Một cuộc thăm dò mới cho thấy hầu hết người Mỹ quan tâm đến thủy sản được sản xuất bền vững, an ninh lương thực và bảo vệ đại dương trên thế giới.

CEPA được ký kết mở thêm cánh cửa cho xuất khẩu tôm sang UAE

 |  08:36 07/11/2024

(vasep.com.vn) Trong giai đoạn từ 2018-2022, UAE đứng thứ 16 về nhập khẩu tôm từ Việt Nam, chiếm tỷ trọng khoảng 0,5% tổng giá trị XK tôm Việt Nam đi các thị trường. Mỗi năm, Việt Nam XK khoảng trên dưới 20 triệu USD tôm sang thị trường này.

Thủ tướng yêu cầu xử lý dứt điểm tàu cá “3 không” trước 20/11/2024

 |  11:05 06/11/2024

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu trong tháng 11, các lực lượng thực thi pháp luật mở đợt cao điểm đồng loạt triển khai lực lượng tuần tra, kiểm tra, kiểm soát xử lý tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác thủy sản, tàu cá đã xóa đăng ký nhưng vẫn còn hoạt động… Phải hoàn thành xử lý dứt điểm tàu cá "3 không" trước ngày 20 /11/2024...

Na Uy, Nga cắt giảm hạn ngạch cá tuyết Biển Barents năm 2025

 |  10:51 06/11/2024

(vasep.com.vn) Na Uy đã xác nhận việc giảm 25% hạn ngạch cá tuyết Đại Tây Dương ở Biển Barents cho năm 2025, thiết lập tổng sản lượng khai thác cho phép (TAC) là 340.000 tấn. Quyết định này dựa trên khuyến nghị khoa học của Viện Nghiên cứu Biển Na Uy nhằm ổn định trữ lượng cá tuyết đang giảm sút.

USDA tiếp tục nhập khẩu 270.000 pao cá da trơn

 |  10:49 06/11/2024

(vasep.com.vn) Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) sẽ NK thêm 270.000 pao cá tra, bao gồm 190.000 pao phi lê đông lạnh và 80.000 pao cá da trơn cắt miếng tẩm bột dễ chế biến. Hạn nộp hồ sơ mời thầu là ngày 05/11/2024, và giao hàng từ 01/1 - 30/6/2025.

VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM

Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội

Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO

Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu

Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông

Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn

Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh

Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn

VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội

Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn

© Copyright 2020 - Mọi hình thức sao chép phải được sự chấp thuận bằng văn bản của VASEP

DANH MỤC