Việt Nam hướng tới mục tiêu tăng xuất khẩu cá tra trong bối cảnh thuế quan mới của Hoa Kỳ

Ngành cá tra Việt Nam kỳ vọng sẽ tăng sản lượng, khối lượng XK và giá trị vào năm 2025, nhờ giá cả hấp dẫn và bối cảnh thương mại ngày càng có lợi hơn sau động thái áp thuế của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đối với Trung Quốc.

Để nâng cao sản lượng vào năm 2025, Việt Nam cần phải chú trọng vào nhiều mặt, bao gồm các chương trình nhân giống để lựa chọn và cải thiện chất lượng cá tra bố mẹ tập trung vào các đặc điểm như khả năng chịu mặn và kháng bệnh, nhằm cung cấp cá bột khỏe mạnh có thể thích nghi với điều kiện khí hậu thay đổi và cải thiện khả năng chống lại bệnh tật của chúng.

Indonesia, Ấn Độ và Trung Quốc đang gia tăng năng lực sản xuất và chế biến cá tra. Mặc dù chất lượng sản phẩm của họ có thể chưa theo kịp sự nhất quán của Việt Nam, nhưng họ đang thâm nhập vào các phân khúc thị trường cụ thể thông qua các chiến lược cạnh tranh về giá. Điều này tạo ra áp lực ngày càng tăng đối với thị phần của Việt Nam, đặc biệt là ở các điểm đến XK chính như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản và các nước hợp tác vùng Vịnh.

Cá tra Việt Nam chiếm 42% sản lượng cá tra toàn cầu, trong khi Ấn Độ, Trung Quốc và Bangladesh đóng góp từ 15% đến 21%. Trung Quốc là thị trường lớn nhất của cá tra Việt Nam, tuy nhiên, kể từ năm 2023, Hainan Xiangtai Fishery, một trong những công ty XK cá rô phi lớn nhất Trung Quốc, đã tuyên bố tham gia tích cực vào chuỗi cung ứng cá tra để đáp ứng nhu cầu trong nước ngày càng tăng. Sản lượng của Ấn Độ đang tăng lên, nhưng kích thước cá nhìn chung nhỏ, chủ yếu phục vụ cho thị trường trong nước. Ngược lại, Indonesia, mặc dù có sản lượng thấp hơn, đã XK thành công sang Trung Đông dưới thương hiệu riêng của mình và đang xây dựng danh tiếng của mình.

Trung Quốc hoàn toàn có thể NK nhiều cá tra và cá rô phi hơn vào thị trường nội địa vào năm 2025 nếu mức thuế quan bổ sung 10% của Hoa Kỳ vẫn được duy trì đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc. Năm 2018 các sản phẩm này bị áp thuế 25% trong nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden, khiến giá NK cá rô phi đắt hơn cá tra khoảng 20% ​​tính đến năm 2023. 

Cá tra có thể được hưởng lợi từ mức thuế quan cao hơn của Hoa Kỳ đối với cá rô phi Trung Quốc. Các nhà XK dường như cũng nhìn nhận vấn đề theo hướng này, khi nhiều công ty đã bắt đầu hoặc đang cân nhắc về việc chế biến cá rô phi.

Trong khi các sản phẩm cạnh tranh từ Nga và Trung Quốc phải đối mặt với các yếu tố bất lợi, XK cá tra có thể tăng 5-10% vào năm 2025, nhờ vào lòng tin của người tiêu dùng tốt hơn và các yếu tố sau: Chính sách thuế của chính quyền Trump dự kiến ​​sẽ áp thuế cao đối với hàng hóa Trung Quốc, điều này sẽ giúp ngành thủy sản Việt Nam được hưởng lợi; Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Việt Nam - UAE được ký kết vào năm 2024 sẽ tạo cơ hội cho thủy sản Việt Nam tăng XK sang thị trường UAE; Giá thức ăn thủy sản đang có xu hướng giảm.

Chi tiết xem tại: BÁO CÁO NGÀNH HÀNG CÁ TRA 2015-2024