Nâng chất tôm - rừng

Đây được xem là chiến lược quan trọng trong việc phát triển ngành tôm Cà Mau trong thời gian tới. Trên 300.000 ha nuôi trồng thuỷ sản, trong đó có 280.000 ha nuôi tôm, với nhiều loại hình nuôi như chuyên tôm, luân canh lúa - tôm, xen canh tôm - rừng, tôm công nghiệp, tôm siêu thâm canh… sản lượng tôm của tỉnh hằng năm đạt trên 150.000 tấn; con tôm đang là ngành kinh tế chủ lực của địa phương.

Xây dựng thương hiệu tôm sạch

Phó giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Cà Mau Châu Công Bằng cho biết, Cà Mau có diện tích rừng ngập mặn lớn nhất cả nước, có truyền thống nuôi tôm dưới tán rừng lâu nhất và hiệu quả nhất. Những năm gần đây, tỉnh đang quan tâm mở rộng diện tích nuôi tôm dưới tán rừng và được các tổ chức quốc tế cấp giấy chứng nhận tôm sạch cho gần 20.000 ha của hơn 4.200 hộ dân ở các huyện: Ngọc Hiển, Năm Căn và Đầm Dơi.

Ngoài ra, hiện tỉnh còn lợi thế nữa là có gần 100.000 ha lúa - tôm, nuôi tôm xen canh dưới tán rừng đang được các tổ chức quốc tế xem xét chứng nhận theo loại hình nuôi sinh thái.

Ông Châu Công Bằng thông tin thêm, hiện toàn tỉnh có 8 doanh nghiệp tham gia mô hình chuỗi tôm - rừng, xuất khẩu sang 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, thu về gần 1 tỷ USD/năm. Thực phẩm sạch đang là nhu cầu bức thiết hiện nay, do đó, con tôm sinh thái đang được nhiều nước trên thế giới ưa chuộng.

Là người có nhiều tâm huyết với mô hình nuôi tôm sinh thái, Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Thuỷ, Giám đốc Dự án MAM tại Cà Mau cho biết, tôm sinh thái đang được người tiêu dùng trên thế giới ưa chuộng. Tuy nhiên, thời gian qua hiệu quả kinh tế của mô hình này còn nhiều hạn chế do nuôi tự phát, nhỏ lẻ, chưa thực hiện đúng quy trình kỹ thuật, chưa có sự liên kết chuỗi.

Theo đó, không truy xuất được nguồn gốc dẫn đến không đăng ký được chứng nhận quốc tế ASC, BAP, GlobalGAP… để bán vào các thị trường lớn và khó tính như: Mỹ, Nhật, Canada, Úc… Vì thế, sản phẩm tôm rừng chưa tạo ra sự khác biệt và giá bán chưa cao so với tôm nuôi thông thường.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Thuỷ cho biết thêm, mục tiêu phát triển của dự án là để khôi phục rừng ngập mặn, chống biến đổi khí hậu, tăng năng suất, thu nhập, thích ứng với biến đổi khí hậu, thực hiện vai trò liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp, góp phần phát triển kinh tế bền vững từ con tôm sinh thái có chứng nhận quốc tế.

Tại hội thảo đánh giá kết quả thực hiện Quyết định số 111/QĐ-UBND và đề xuất cho chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng trong nuôi trồng thuỷ sản thuộc Dự án MAM, các chuyên gia ngành tôm nhận định, so với nuôi tôm công nghiệp, nuôi tôm sinh thái có nhiều điểm khác biệt. Nuôi tôm công nghiệp cần sự đầu tư lớn về kinh phí như thức ăn, hệ thống xử lý nước thải, chi phí thuốc điều trị bệnh trên tôm và mật độ thả nuôi rất dày..., trong khi đó, nuôi tôm sinh thái trong rừng ngập mặn, hoặc tôm - lúa lại được thả với mật độ thưa, chi phí đầu tư thấp, không tốn nhân công, giá doanh nghiệp thu mua cao hơn so với tôm nuôi công nghiệp.

Đặc biệt là có sự liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu trong và ngoài nước, các tổ chức quốc tế như: Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO), Tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ), Tổ chức Phục hồi rừng ngập mặn dựa vào nuôi tôm bền vững và phát thải của tổ chức phát triển Hà Lan MAM...

Môi trường sản xuất bền vững

Hiệu quả mô hình nuôi tôm sinh thái có chứng nhận quốc tế đã được chứng minh, người dân thật sự bị thuyết phục và sẽ tham gia mô hình này dài lâu. Ông Tăng Kim Ngân, ấp Tam Hiệp, thị trấn Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển, cho biết, khi tham gia sản xuất chuỗi tôm rừng, các công ty ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm và được hưởng lợi từ phí chi trả dịch vụ môi trường rừng; tôm bán với giá cao hơn từ 5 - 10% so với các loại hình nuôi tôm khác. Đặc biệt, môi trường sản xuất rất bền vững.

Ông Tăng Thái Xuyên, Giám đốc Doanh nghiệp xã hội chuỗi tôm rừng Minh Phú, kiến nghị, tỉnh cần quan tâm quy hoạch phát triển diện tích nuôi tôm sinh thái, tôm hữu cơ… tạo ra sản phẩm sạch, an toàn với người tiêu dùng đang được thị trường ưa chuộng. Bên cạnh đó, tỉnh cần đẩy nhanh xúc tiến thương mại, quảng bá, các doanh nghiệp xuất khẩu phải chú trọng vấn đề nhãn mác và kiểm định chất lượng để xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường để bán vào các thị trường khó tính như: Mỹ, EU, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Cũng tại hội thảo này, Phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử nhấn mạnh, do Cà Mau là tỉnh đi tiên phong trong việc thực hiện Dự án MAM, nhất là chi trả dịch vụ môi trường rừng. Khó khăn trong việc phát triển tôm rừng là do nguồn tôm bố mẹ không đảm bảo, chủ yếu khai thác từ tự nhiên. Trong khi đó, việc đánh bắt ngày càng hạn chế nên địa phương chưa chủ động tạo nguồn tôm bố mẹ; việc khai thác, đánh bắt không đồng bộ, khiến chất lượng con giống thiếu ổn định…

Có được thành công bước đầu là do các tổ chức quốc tế tích cực hỗ trợ tỉnh Cà Mau trong việc thực hiện các chính sách phát triển, bảo vệ rừng trước biến đổi khí hậu. Cộng hưởng vào đó là sự đồng tình và đồng hành của các doanh nghiệp, ban, ngành địa phương. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề bất cập, cần điều chỉnh phù hợp tình hình thực tế địa phương, làm cơ sở để đề xuất bộ, ngành Trung ương hỗ trợ Cà Mau trong thời gian tới, bởi do chúng ta là tỉnh đi đầu cả nước trong việc triển khai mô hình này./.

(Theo báo Cà Mau)