Mexico tạm thời cấm nhập khẩu tôm Trung Mỹ vì lo ngại buôn lậu

Lệnh cấm được tòa án quận 7 bang Sinaloa ban hành nhằm đáp lại đơn khiếu nại của Liên đoàn các tổ chức nuôi trồng thủy sản bang Sinaloa. Nguyên nhân sâu xa của vấn đề là việc Mexico cho rằng các nước này đang nhập khẩu tôm từ Ecuador để sau đó xuất khẩu sang thị trường Mexico.

Quyết định này nhằm ngăn chặn sự xâm nhập của tôm Ecuador qua các quốc gia Trung Mỹ - Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Nicaragua và Honduras - những quốc gia duy trì hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mexico.

Các nhà chức trách cho biết việc đóng cửa đột ngột thị trường Mexico có thể đặt ra thách thức đáng kể cho tất cả các ngành công nghiệp tôm Trung Mỹ. Ví dụ, Guatemala đã xuất khẩu tôm trị giá khoảng 70 triệu USD vào năm 2022 và đạt mức tương đương vào năm 2023, trong đó 15%, tương đương khoảng 10,5 triệu USD, được XK sang Mexico. Thị trường xuất khẩu tôm của Guatemala chủ yếu dựa vào Mỹ, EU và Mexico. 

Lệnh của tòa án quy định rằng Bộ trưởng Kinh tế, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Dịch vụ Y tế, An toàn và Chất lượng Thực phẩm quốc gia Mexico (SENASICA) “phải ngay lập tức bắt đầu quy trình xác minh để xác nhận nguồn gốc của tôm nuôi” từ các quốc gia Trung Mỹ được FTA bảo vệ."

Các cơ quan chức năng cũng được hướng dẫn tạm thời đóng cửa tất cả các biên giới đường hàng không, đường bộ và đường biển đối với tôm nhập khẩu từ các nước thành viên FTA và chứng nhận từng trang trại nơi tôm được nhập khẩu. 

Lệnh của tòa án nhấn mạnh thêm: “Bộ trưởng kinh tế phải duy trì cơ quan đăng ký cụ thể về các trang trại được ủy quyền và số lượng tôm vào Mexico để thực hiện kiểm soát chặt chẽ và ngăn chặn việc buôn lậu tôm từ Ecuador”. Hậu quả là các nhà sản xuất tôm Honduras cũng phải đối mặt với những thiệt hại đáng kể. 

Các nhà sản xuất tôm Honduras đang xem xét kêu gọi các cơ quan quốc tế thách thức lệnh cấm của Mexico, cho rằng không có cơ sở cho những cáo buộc của người nuôi tôm Mexico.

Quyết định này gây lo ngại cho các doanh nghiệp hoạt động tại khu vực phía Nam, đặc biệt ảnh hưởng đến xuất khẩu sản phẩm đông lạnh. Mexico là điểm đến quan trọng thứ hai của tôm Honduras, với xuất khẩu đạt khoảng 22,7 triệu pound - tương đương 10.300 tấn - trị giá 76,7 triệu USD vào năm 2023.

Mặc dù việc đóng cửa chỉ là tạm thời nhưng thời gian của quá trình này vẫn chưa chắc chắn, có khả năng gây nguy hiểm cho 70% sản lượng tôm của cả nước. Honduras trước đó đã phải đối mặt với biện pháp tương tự vào năm 2017, vụ việc lần này càng làm tổn thương ngành tôm trước sự gián đoạn thương mại.