Đây không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là đòn bẩy chiến lược giúp ngành nâng cao năng suất, chất lượng, truy xuất nguồn gốc và hướng tới phát triển bền vững.
Thực trạng ngành thủy sản và nhu cầu chuyển đổi số
Ngành thủy sản Việt Nam đóng góp gần 4% GDP quốc gia và tạo việc làm cho hàng triệu lao động. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2024 đạt trên 9 tỷ USD, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu thủy sản hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, ngành cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức: biến đổi khí hậu, chi phí sản xuất gia tăng, yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế về truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm.
Chuyển đổi số là giải pháp cốt lõi để ngành thủy sản vượt qua các rào cản này. Việc ứng dụng công nghệ số trong nuôi trồng, khai thác, chế biến và tiêu thụ sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, nâng cao hiệu quả quản lý và đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của thị trường toàn cầu.
Ứng dụng công nghệ số trong chuỗi giá trị thủy sản
Nuôi trồng và khai thác: Các công nghệ IoT, AI, và dữ liệu lớn đang được ứng dụng vào việc giám sát môi trường nước, tự động hóa cho ăn, phát hiện dịch bệnh và dự báo sản lượng. Điều này giúp người nuôi giảm thiểu rủi ro, kiểm soát chi phí và nâng cao năng suất.
Chế biến và bảo quản: Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử, cảm biến nhiệt độ trong kho lạnh và các giải pháp quản trị chuỗi cung ứng (SCM) giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm, từ đó tăng uy tín và giá trị thương hiệu.
Tiêu thụ và thị trường: Thương mại điện tử, sàn giao dịch thủy sản trực tuyến và công cụ phân tích dữ liệu hành vi tiêu dùng đang thay đổi cách thức tiếp cận khách hàng, giúp doanh nghiệp thủy sản mở rộng thị trường và phát triển theo hướng cá nhân hóa sản phẩm.
Thách thức và giải pháp
Dù tiềm năng lớn, quá trình chuyển đổi số trong ngành thủy sản còn nhiều rào cản: chi phí đầu tư ban đầu cao, trình độ công nghệ của doanh nghiệp chưa đồng đều, hạ tầng dữ liệu còn thiếu, và đặc biệt là thiếu nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn về công nghệ và thủy sản.
Để tháo gỡ các nút thắt này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu. Cụ thể:
- Chính phủ cần hoàn thiện cơ chế chính sách, hỗ trợ tài chính và thúc đẩy hợp tác công - tư trong đầu tư công nghệ.
- Doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức, chủ động đầu tư công nghệ và đào tạo lại nguồn nhân lực.
- Ngành giáo dục và nghiên cứu cần đẩy mạnh đào tạo chuyên sâu và chuyển giao công nghệ phù hợp với đặc thù ngành thủy sản.
Hướng tới một ngành thủy sản bền vững, thông minh
Chuyển đổi số không chỉ là cuộc cách mạng công nghệ, mà còn là sự thay đổi toàn diện về tư duy, mô hình quản trị và phương thức sản xuất trong ngành thủy sản. Trong dài hạn, một ngành thủy sản thông minh, bền vững và có khả năng cạnh tranh toàn cầu sẽ là kết quả tất yếu nếu các bên cùng đồng hành và đầu tư đúng hướng.
Với quyết tâm từ Chính phủ, nỗ lực từ cộng đồng doanh nghiệp và sự hỗ trợ của khoa học – công nghệ, ngành thủy sản Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu về chuyển đổi số trong nông nghiệp – ngư nghiệp khu vực ASEAN và thế giới.
Theo Tép bạc
(vasep.com.vn) Thị trường cá tuyết và cá haddock đang chịu tác động mạnh từ các yếu tố địa chính trị, gồm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga và sự thay đổi trong chính sách thuế của Trung Quốc. Những diễn biến này khiến nguồn cung cá thịt trắng toàn cầu trở nên bất ổn, gia tăng rủi ro cho các nhà xuất khẩu của Na Uy.
Bất chấp căng thẳng thương mại leo thang với Hoa Kỳ, ngành tôm Ấn Độ vẫn ghi nhận đà tăng trưởng mạnh trong năm tài chính 2026, theo Economic Times. Dữ liệu từ CareEdge Ratings cho thấy trong năm tháng đầu năm tài chính, xuất khẩu tôm của Ấn Độ tăng 18% về giá trị, lên 2,43 tỷ USD, và tăng 11% về khối lượng, đạt 348.000 tấn.
(vasep.com.vn) Từ ngày 8 đến 12/12/2025, Ủy ban Thủy sản Nga – Na Uy sẽ tiến hành vòng đàm phán quan trọng trong bối cảnh hoạt động khai thác cá tuyết tại Biển Barents đang chịu tác động lớn từ các biện pháp trừng phạt và căng thẳng chính trị. EU và Na Uy trước đó đã áp lệnh hạn chế đối với hai doanh nghiệp Nga là Norebo và Murman Seafood, làm gián đoạn truyền thống hợp tác và chia sẻ ngư trường giữa hai nước.
(vasep.com.vn) Dự án xây dựng một nhà máy sản xuất thức ăn thủy sản đang được triển khai tại vùng Saratov, đánh dấu bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển ngành nuôi trồng thủy sản của khu vực. Công trình đặt tại quận Balashovsky, với tổng vốn đầu tư 1,5 tỷ ruble và dự kiến hoàn thành vào năm 2026.
(vasep.com.vn) Chính phủ Brazil dự kiến sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc liệu cá rô phi có bị xếp vào danh mục loài ngoại lai xâm lấn hay không vào năm 2026. Trước đó, vào tháng 10/2025, Ủy ban Đa dạng Sinh học Quốc gia (Conabio), trực thuộc Bộ Môi trường, đã đưa cá rô phi vào Danh sách chính thức các loài ngoại lai xâm lấn. Việc phân loại này chưa đồng nghĩa với lệnh cấm nuôi, nhưng đã làm dấy lên tranh luận trong ngành, khi cơ quan môi trường cảnh báo rằng cá rô phi đang xuất hiện ở nhiều con sông ngoài vùng nuôi, có nguy cơ gây mất cân bằng sinh thái.
(vasep.com.vn) Giá ghẹ xanh (blue swimming crab – BSC) và ghẹ đỏ (red swimming crab – RSC) trên thị trường Mỹ vẫn duy trì ở mức kỷ lục, dù ngành nhập khẩu vừa nhận được “phao cứu sinh” tạm thời từ Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) đối với lệnh cấm nhập khẩu liên quan đến Đạo luật Bảo vệ Động vật Có vú Biển (MMPA).
(vasep.com.vn) Trong 9 tháng đầu năm 2025, ngành tôm Ấn Độ trải qua một trong những giai đoạn nhiều biến động nhất của thập kỷ. Sản lượng xuất khẩu tăng nhẹ nhưng phân hóa mạnh theo từng tháng, giá trị xuất khẩu tăng cao hơn sản lượng, trong khi cấu trúc thị trường chuyển dịch nhanh chóng dưới tác động của cú sốc thuế quan tại Mỹ.
(vasep.com.vn) Bộ Sản xuất Peru (PRODUCE) đã đặt ra tổng sản lượng đánh bắt được (TAC) đối với cá cơm (Engraulis ringens) và cá cơm trắng (Anchoa nasus) ở vùng biển miền trung bắc Peru là 1,63 triệu tấn cho mùa đánh bắt thứ hai vào năm 2025.
(vasep.com.vn) Nhập khẩu cá minh thái đông lạnh của Hàn Quốc trong tháng 10 đạt 6.391 tấn, giảm 61% so với mức 16.488 tấn của cùng kỳ năm 2023. Tính lũy kế 10 tháng đầu năm, Hàn Quốc nhập khẩu 101.521 tấn, thấp hơn 17% so với 121.625 tấn của cùng kỳ năm trước.
Sáng 2/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) chủ trì phiên họp lần thứ 24 của Ban Chỉ đạo, kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển.
VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội
Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO
Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu
Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông
Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn
Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh
Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn
VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn