Loài P. Hypophthalmus được tìm thấy ở sông Mekong, con sông dài nhất Đông Nam Á và là một trong những vựa cá lớn nhất thế giới. Là nhà nuôi và xuất khẩu các loài cá da trơn lớn nhất khu vực, ước tính Việt Nam thu hoạch 1,1 triệu tấn cá mỗi năm. Không giống như nhiều loài cá thương mại khác như cá tuyết Đại tây dương hay cá nheo Mỹ, chúng ta còn có quá ít dữ liệu hệ gene về cá tra để có được những hướng dẫn về phương pháp nuôi trồng tốt.
Trong nghiên cứu “Một phác thảo hệ gene cá tra sọc Pangasianodon hypophthalmus cho phân tích so sánh các gene thích hợp để phát triển và là nguồn cải thiện việc nuôi trồng thủy sản” (A draft genome of the striped catfish, Pangasianodon hypophthalmus, for comparative analysis of genes relevant to development and a resource for aquaculture improvement), các nhà khoa học ở Viện nghiên cứu hệ gene (Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) đã cùng với các đồng nghiệp ở Viện nghiên cứu KH&CN Okinawa, Nhật Bản giải mã toàn bộ hệ gene cá tra sọc. Sử dụng các kỹ thuật giải trình tự gene thế hệ mới, các nhà khoa học đã tập hợp được dữ liệu hệ gene chất lượng cao và lắp ráp vào một hệ gene hoàn chỉnh.
Họ đã so sánh hệ gene mới với dữ liệu hệ gene cũ đã được công bố trước đó của cá nheo Mỹ và cá ngựa vằn – một mẫu hình sinh học liên quan đến cá tra về mặt tiến hóa. Các nhà khoa học tìm thấy những khác biệt rõ ràng giữa cá tra châu Á và họ hàng châu Mỹ của chúng, cũng như nêu rõ những khác biệt giữa cá tra châu Á và cá ngựa vằn.
Đặc biệt, họ còn xác định được sự suy giảm hai gene trong gene cá tra châu Á nhưng vẫn còn nguyên trong gene cá ngựa vằn.
Các gene này đã được tiến hóa trong quá trình sàng lọc tự nhiên của các loài cá. Bởi vì cá tra sống ở đáy sông, không bị ảnh hưởng của tia UV, chúng dường như không cần đến ánh sáng mặt trời, do đó các gene cuối cùng đã biết mất khỏi hệ gene cá tra. Các nhà khoa học cũng thấy rằng cá tra sọc có nhiều gene chứa yếu tố tăng trưởng giống insulin hơn cá ngựa vằn – đây có thể là yếu tố quan trọng để thúc đẩy sự phát triển và tăng trưởng của cá tra một cách lành mạnh.
Các nhà nghiên cứu cũng lắp ráp một bản đồ hệ gene có thể mở đường cho những nghiên cứu so sánh tiếp theo về các loài cá tra, theo dấu nòi giống và điều tra chức năng gene của chúng. Do đã được giải mã, các nhà sinh học tiến hóa và các nhà nuôi trồng thủy sản sẽ có thể cùng nghiên cứu về hệ gene cá tra vằn.
Trong tương lai gần, các nhà nuôi trồng thủy sản có thể bắt đầu tìm kiếm và lựa chọn để tối ưu các mảnh DNA, vốn được biết như các marker phân tử, trong cá tra sọc của mình, GS. Kim Thị Phương Oanh – trưởng Phòng Hệ gen học môi trường, Viện nghiên cứu hệ gene và là đồng tác giả liên hệ của nghiên cứu, cho biết.
“Dữ liệu hệ gene này có thể giúp kiểm tra sự đa dạng sinh học hiện nay trong tập hợp cá tra”, TS. Eiichi Shoguchi, trưởng nhóm nghiên cứu thuộc Bộ phận Hệ gene sinh vật biển tại Viện nghiên cứu KH&CN Okinawa và đồng tác giả liên hệ của nghiên cứu, giải thích. “Ví dụ trong nuôi trồng thủy sản, một cá thể cá có thể có nhiều khả năng kháng bệnh hơn những cá thể khác. Hiện tại, anh có thể kiểm tra hệ gene của từng cá thể và tìm ra gene có liên hệ với khả năng kháng bệnh”.
(vasep.com.vn) Thị trường cá tuyết và cá haddock đang chịu tác động mạnh từ các yếu tố địa chính trị, gồm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga và sự thay đổi trong chính sách thuế của Trung Quốc. Những diễn biến này khiến nguồn cung cá thịt trắng toàn cầu trở nên bất ổn, gia tăng rủi ro cho các nhà xuất khẩu của Na Uy.
Bất chấp căng thẳng thương mại leo thang với Hoa Kỳ, ngành tôm Ấn Độ vẫn ghi nhận đà tăng trưởng mạnh trong năm tài chính 2026, theo Economic Times. Dữ liệu từ CareEdge Ratings cho thấy trong năm tháng đầu năm tài chính, xuất khẩu tôm của Ấn Độ tăng 18% về giá trị, lên 2,43 tỷ USD, và tăng 11% về khối lượng, đạt 348.000 tấn.
(vasep.com.vn) Từ ngày 8 đến 12/12/2025, Ủy ban Thủy sản Nga – Na Uy sẽ tiến hành vòng đàm phán quan trọng trong bối cảnh hoạt động khai thác cá tuyết tại Biển Barents đang chịu tác động lớn từ các biện pháp trừng phạt và căng thẳng chính trị. EU và Na Uy trước đó đã áp lệnh hạn chế đối với hai doanh nghiệp Nga là Norebo và Murman Seafood, làm gián đoạn truyền thống hợp tác và chia sẻ ngư trường giữa hai nước.
(vasep.com.vn) Dự án xây dựng một nhà máy sản xuất thức ăn thủy sản đang được triển khai tại vùng Saratov, đánh dấu bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển ngành nuôi trồng thủy sản của khu vực. Công trình đặt tại quận Balashovsky, với tổng vốn đầu tư 1,5 tỷ ruble và dự kiến hoàn thành vào năm 2026.
(vasep.com.vn) Chính phủ Brazil dự kiến sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc liệu cá rô phi có bị xếp vào danh mục loài ngoại lai xâm lấn hay không vào năm 2026. Trước đó, vào tháng 10/2025, Ủy ban Đa dạng Sinh học Quốc gia (Conabio), trực thuộc Bộ Môi trường, đã đưa cá rô phi vào Danh sách chính thức các loài ngoại lai xâm lấn. Việc phân loại này chưa đồng nghĩa với lệnh cấm nuôi, nhưng đã làm dấy lên tranh luận trong ngành, khi cơ quan môi trường cảnh báo rằng cá rô phi đang xuất hiện ở nhiều con sông ngoài vùng nuôi, có nguy cơ gây mất cân bằng sinh thái.
(vasep.com.vn) Giá ghẹ xanh (blue swimming crab – BSC) và ghẹ đỏ (red swimming crab – RSC) trên thị trường Mỹ vẫn duy trì ở mức kỷ lục, dù ngành nhập khẩu vừa nhận được “phao cứu sinh” tạm thời từ Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) đối với lệnh cấm nhập khẩu liên quan đến Đạo luật Bảo vệ Động vật Có vú Biển (MMPA).
(vasep.com.vn) Trong 9 tháng đầu năm 2025, ngành tôm Ấn Độ trải qua một trong những giai đoạn nhiều biến động nhất của thập kỷ. Sản lượng xuất khẩu tăng nhẹ nhưng phân hóa mạnh theo từng tháng, giá trị xuất khẩu tăng cao hơn sản lượng, trong khi cấu trúc thị trường chuyển dịch nhanh chóng dưới tác động của cú sốc thuế quan tại Mỹ.
(vasep.com.vn) Bộ Sản xuất Peru (PRODUCE) đã đặt ra tổng sản lượng đánh bắt được (TAC) đối với cá cơm (Engraulis ringens) và cá cơm trắng (Anchoa nasus) ở vùng biển miền trung bắc Peru là 1,63 triệu tấn cho mùa đánh bắt thứ hai vào năm 2025.
(vasep.com.vn) Nhập khẩu cá minh thái đông lạnh của Hàn Quốc trong tháng 10 đạt 6.391 tấn, giảm 61% so với mức 16.488 tấn của cùng kỳ năm 2023. Tính lũy kế 10 tháng đầu năm, Hàn Quốc nhập khẩu 101.521 tấn, thấp hơn 17% so với 121.625 tấn của cùng kỳ năm trước.
Sáng 2/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) chủ trì phiên họp lần thứ 24 của Ban Chỉ đạo, kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển.
VASEP - HIỆP HỘI CHẾ BIẾN VÀ XUẤT KHẨU THỦY SẢN VIỆT NAM
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội
Đơn vị vận hành trang tin điện tử: Trung tâm VASEP.PRO
Trưởng Ban Biên tập: Bà Phùng Thị Kim Thu
Giấy phép hoạt động Trang thông tin điện tử tổng hợp số 138/GP-TTĐT, ngày 01/10/2013 của Bộ Thông tin và Truyền thông
Tel: (+84 24) 3.7715055 – (ext.203); email: kimthu@vasep.com.vn
Trụ sở: Số 7 đường Nguyễn Quý Cảnh, Phường An Phú, Quận 2, Tp.Hồ Chí Minh
Tel: (+84) 28.628.10430 - Fax: (+84) 28.628.10437 - Email: vasephcm@vasep.com.vn
VPĐD: số 10, Nguyễn Công Hoan, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội
Tel: (+84 24) 3.7715055 - Fax: (+84 24) 37715084 - Email: vasephn@vasep.com.vn