Cá tra Việt Nam: Thích nghi để tồn tại và phát triển giữa bất ổn chính sách Mỹ

Giá cá tra ra sao nếu bị gánh thêm thuế đối ứng

Khi cộng thử thêm thuế, giá thành sản phẩm vẫn dao động quanh mức 50–60 cent/pound – tức là vẫn thấp hơn nhiều so với các loại cá trắng phổ thông như cá tuyết hay cá minh thái. Thực tế này cho thấy cá tra vẫn giữ được lợi thế cạnh tranh về giá, một yếu tố rất quan trọng trong bối cảnh người tiêu dùng Mỹ ngày càng thắt chặt chi tiêu hậu đại dịch và lạm phát cao.

Cá tra là một trong số ít các sản phẩm thủy sản vừa có giá hợp lý, vừa có tính linh hoạt trong chế biến, thích hợp với nhiều phân khúc tiêu dùng từ nhà hàng, bếp ăn công nghiệp cho đến kênh bán lẻ gia đình.

Giá trị thực của cá tra và khả năng thích nghi của thị trường Mỹ

Một điểm đáng lưu ý là cá tra Việt Nam ngày càng có vị trí vững chắc hơn trên bàn ăn của người Mỹ – không chỉ trong cộng đồng người gốc Á mà cả trong các phân khúc tiêu dùng phổ thông. Từ góc độ thị trường, điều này phản ánh mức độ “gắn bó” của cá tra với người tiêu dùng và cho thấy mức giá tăng không phải là rào cản không thể vượt qua.

Thực tế, trong quá khứ cá tra từng có giá cao hơn hiện nay, và thị trường Mỹ vẫn tiêu thụ tốt. Điều này cho thấy, nếu chuỗi cung ứng được tổ chức linh hoạt và bài bản, mức giá mới sau thuế hoàn toàn có thể được thị trường hấp thụ.

Tất nhiên, rủi ro vẫn hiện hữu. Sự thiếu chắc chắn về chính sách thương mại của Mỹ – đặc biệt trong nhiệm kỳ của ông Trump – khiến việc xây dựng kế hoạch kinh doanh dài hạn gặp nhiều trở ngại. Nhưng ở chiều ngược lại, nếu các DN Việt Nam chủ động về chiến lược thị trường, cá tra vẫn có thể giữ vững vị thế tại Mỹ như đã từng làm trong nhiều biến động trước đây.

Sức bật từ thị trường ngoài Mỹ

Trong khi Mỹ là thị trường lớn và có sức chi phối lớn đến ngành cá tra, không thể không nhắc đến những điểm sáng khác. Thị trường EU được đánh giá có tiềm năng tăng trưởng nhẹ nhờ các chính sách tài khóa nới lỏng, lạm phát thấp, và đồng EUR tăng giá. Các yếu tố này đều có thể hỗ trợ sức mua thủy sản nhập khẩu, trong đó có cá tra.

Ngoài ra, việc nhiều quốc gia châu Âu giảm hạn ngạch đánh bắt cá trắng, đặc biệt là cá tuyết, sẽ tiếp tục tạo dư địa cho cá tra thay thế. Người tiêu dùng khu vực này vốn đã quen với việc tiêu thụ cá phile đông lạnh, càng dễ chấp nhận sản phẩm cá tra nếu giá và chất lượng ổn định.

Chuỗi cung ứng cá tra: không chỉ là chuyện thuế

Một trong những vấn đề lớn hiện nay không nằm ở giá hay thuế – mà là sự thận trọng trong việc kiểm soát hàng tồn và quản trị rủi ro trong chuỗi cung ứng. Khi những cú sốc chính sách xảy ra quá thường xuyên, các nhà nhập khẩu buộc phải tính đến các kịch bản xấu nhất. Điều này có thể khiến lượng hàng giao dịch thực tế thấp hơn nhu cầu thị trường.

Chính vì vậy, bên cạnh việc kỳ vọng chính sách thuế ổn định hơn, ngành cá tra cần từng bước xây dựng chuỗi giá trị có “sức đề kháng” cao hơn – từ vùng nuôi, chế biến, logistics cho đến hệ thống phân phối quốc tế.

Tái định vị cá tra trong nước – chiến lược cần song hành

Câu chuyện thuế tại Mỹ cũng nhắc lại một bài học cũ nhưng luôn cần thiết: Không nên phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường. Thị trường nội địa, với gần 100 triệu dân, ngày càng trở nên hấp dẫn với thu nhập tăng và thị hiếu ẩm thực thay đổi. Vấn đề nằm ở chỗ cá tra vẫn chưa thật sự tìm được chỗ đứng tương xứng trong nước.

Cá tra có lợi thế lớn về giá, dinh dưỡng và an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, việc thiếu nhận diện thương hiệu, bao bì sơ sài và phân phối kém hiệu quả khiến sản phẩm khó cạnh tranh với các loại thịt hoặc hải sản khác trong kênh bán lẻ hiện đại.

Cần một chiến dịch đồng bộ, có sự tham gia của nhà nước, DN và hiệp hội – nhằm đưa cá tra trở lại đúng vị thế của mình: một sản phẩm quốc dân, có thể “đứng vững trong sân nhà” trước khi “chinh chiến” toàn cầu.