2006- 2015: Xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang Tây Ban Nha không ổn định

XK cá ngừ Việt Nam sang Tây Ban Nha trong 10 năm qua không có sự đột phá đáng kể về khối lượng, dao động khoảng 1.000 – 2.000 tấn/năm. Tuy nhiên, về giá trị XK và cơ cấu sản phẩm có sự thay đổi đáng kể.

Trong 6 năm đầu của giai đoạn này, giá trị XK cá ngừ sang Tây Ban Nha biến động từ 4,2-8,4 triệu USD/năm. Mức tăng trưởng qua các năm không ổn định.

Trong 3 năm đầu (2006 – 2007) sản phẩm XK tập trung chủ yếu vào cá ngừ vây vàng nguyên con đông lạnh. Từ năm 2009 DN Việt Nam bắt đầu XK thêm cá ngừ hộp và cá ngừ loin/phile đông lạnh (HS0304) sang Tây Ban Nha. Sản phẩm cá ngừ phile đông lạnh ngày càng thế chỗ của cá ngừ nguyên con đông lạnh.

Từ năm 2009, XK cá ngừ nguyên con đông lạnh có xu hướng giảm mạnh từ mức 7- 8 triệu USD những năm trước xuống còn 2 -3 triệu USD những năm gần đây. Trong khi đó, XK cá ngừ loin/phile đông lạnh tăng từ 3,5 triệu USD năm 2009 lên 11 triệu USD năm 2012. Cùng với việc gia tăng XK sản phẩm cá ngừ chế biến như cá ngừ vằn hấp dạng flake đông lạnh, cá ngừ vây vàng hấp dạng loin đông lạnh và cá ngừ loin, meat đông lạnh, năm 2012, XK cá ngừ Việt Nam sang Tây Ban Nha tăng trưởng mạnh nhất 124,5% đạt mức đỉnh 14,7 triệu USD.

Đến năm 2015, sản phẩm cá ngừ XK sang Tây Ban Nha nghiêng nhiều về dạng cá ngừ vằn hấp flake và cá ngừ vây vàng hấp loin (HS1604), chiếm 68%, cá ngừ nguyên con đông lạnh chiếm 18%, còn lại cá ngừ loin đông lạnh chiếm 14%. 

Giá trung bình cá ngừ hấp dạng loin và flake (HS160414) của Việt Nam XK sang Tây Ban Nha khoảng 3.800 USD/tấn trong năm 2015, thấp hơn nhiều so với 4.137 USD/tấn giá cá ngừ loin đông lạnh (HS030487).

Đối với sản phẩm chế biến HS16 này, Việt Nam khó cạnh tranh với mức thuế NK 14,5%, trong khi Ecuador có lợi thế hơn với mức thuế 0% nên nước này đang là nguồn cung lớn nhất tại Tây Ban Nha. Việt Nam đứng thứ 9, dưới cả vị trí của Trung Quốc và Phillipin. Trung Quốc đang bị áp thuế 18% cao hơn Việt Nam, trong khi Phillippine được hưởng 0%.

Đối với sản phẩm cá ngừ loin đông lạnh trên thị trường Tây Ban Nha, Việt Nam là nguồn cung lớn thứ 3, tuy nhiên, với mức thuế NK 14,5% Việt Nam cũng không có lợi thế so với Mexico và Ecuador – 2 nước đang được hưởng thuế 0% và dẫn đầu về XK cá ngừ loin đông lạnh sang Tây Ban Nha.

Sau khi hiệp định EVFTA có hiệu lực, từ năm 2018, DN Việt Nam có thể tận dụng được cam kết giảm thuế cá ngừ chương 03 về 0% để đẩy mạnh XK sản phẩm loin cá ngừ đông lạnh và cá ngừ đông lạnh nguyên con sang thị trường Tây Ban Nha. Riêng đối với cá ngừ hấp dạng loin hoặc flake sẽ được hưởng thuế 0% sau 7 năm (năm 2015).