Thời gian qua, Hiệp hội VASEP đã nhận được phản ánh của một số DN hội viên về bất cập trong các quy định về sử dụng lao động vị thành niên tại DN chế biến thủy sản, đã khiến các đoàn đánh giá quốc tế về trách nhiệm xã hội của các nhà nhập khẩu đã đánh “trượt” hoặc lỗi hệ thống không tuân thủ pháp luật Việt Nam của doanh nghiệp, gây thiệt hại vô cùng to lớn trong khi DN luôn cố gắng thực hiện tốt. Cụ thể là:
Tại Khoản 1 Điều 163 của Bộ Luật Lao động 2012 “Nguyên tắc sử dụng lao động là người chưa thành niên” quy định: “Không được sử dụng lao động chưa thành niên làm những công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc chỗ làm việc, công việc ảnh hưởng xấu tới nhân cách của họ theo danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì phối hợp với Bộ Y tế ban hành.”
Theo đó, Bộ LĐ-TB-XH đã ban hành Quyết định 190/1999/QĐ-BLĐTBXH ngày 3/3/1999 về danh mục “nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm” bao gồm cả quy định công việc "chế biến thủy, hải sản đông lạnh” được xếp vào nhóm nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm loại IV. Đây cũng là cơ sở mà các DN thủy sản đang phải thực hiện trả lương cao hơn 5% theo Quy định hiện hành cho người lao động.
Do căn cứ theo Khoản 1 Điều 163 của Bộ Luật Lao động 2012 và Quyết định 190/1999/QĐ-BLĐTBXH nên trong thời gian qua, các đánh giá viên của khách hàng quốc tế hoặc của các tổ chức chứng nhận đánh giá việc áp dụng các trách nhiệm xã hội tại các DN thủy sản đã kết luận các DN chế biến thủy sản đông lạnh của Việt Nam đang không tuân thủ các yêu cầu về trách nhiệm xã hội do vi phạm luật của Việt Nam trong sử dụng lao động vị thành niên, có nguy cơ mất các đơn hàng và khách hàng.
Hiệp hội xin báo cáo và kiến nghị với Quý Cục như sau: Trên cơ sở văn bản pháp lý hiện hành, đề nghị Cục giúp có văn bản sớm làm rõ cho Hiệp hội và ngành hàng một số vướng mắc sau để các DN chế biến thủy sản đông lạnh có cơ sở làm việc với các đánh giá viên của của khách hàng quốc tế hoặc của các tổ chức chứng nhận về vấn đề sử dụng lao động vị thành niên tại Việt Nam:
- Chế biến thủy sản có phải là ngành hàng nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm không?
- Theo logic giữa 4 văn bản nêu trên, thì nội dung “không được sử dụng lao động chưa thành niên làm những công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm...” tại Khoản 1 Điều 163 của Bộ Luật Lao động 2012 có áp dụng cho chế biến thủy sản đông lạnh quy định tại danh mục công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm của Quyết định 190/1999/QĐ-BLĐTBXH?
- Điều 163 của Bộ Luật lao động 2012 quy định cấm tất cả hay chỉ cấm một số nghề thuộc nhóm Nghề có điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm loại IV?
Đỗ Hương