(vasep.com.vn) Vòng đàm phán cuối cùng để đạt được Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa Anh và EU đã bắt đầu. Tuy nhiên, kết quả của những cuộc đàm phán này vẫn không chắc chắn. Bất kể quyết định cuối cùng như thế nào, nó cũng sẽ ảnh hưởng tới thương mại cá ngừ của Anh, đặc biệt là khi Anh rời khỏi Liên minh Châu Âu (Brexit) mà không có thỏa thuận thương mại nào được kích hoạt khi giai đoạn chuyển tiếp kết thúc vào ngày 01/01/2021.
Trong nhiều năm, Anh đã là nước NK cá ngừ đóng hộp lớn nhất tại EU. Năm 2019, theo số liệu thống kê của Eurostat nước này đã NK 106.119 tấn cá ngừ đóng hộp, chiếm gần 17% tổng NK của cả EU. Mặc dù, phần lớn các sản phẩm này đến từ các nước bên ngoài EU, nhưng gần 17% là hàng NK từ các nhà chế biến EU.
Đặc biệt, hoạt động kinh doanh của các nhà chế biến cá ngừ Tây Ban Nha đang tăng trưởng đều đặn tại Anh, dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong năm nay. Tuy nhiên, nếu Brexit mà không có thỏa thuận có thể ảnh hưởng tới thị phần của Tây Ban Nha tại thị trường cá ngừ Anh vì các sản phẩm của nước này sẽ bị mất lợi thế cạnh tranh khi phải chịu thuế NK. Trong khi đó Anh đã có các hiệp định thương mại ưu đãi thuế quan 0% với các quốc gia XK như Ecuador, Papua New Guinea (PNG), Fiji và các quốc gia Đông và Nam Phi (ESA), bao gồm Mauritius và Seychelles, hai nguồn cung chính cho Anh.
Ngoài ra, Anh đang đàm phán để đạt được thỏa thuận với Philippines, Ghana và Indonesia. Thái Lan cũng đang để mắt tới khả năng có được FTA với Anh, điều này sẽ khiến các sản phẩm cá ngừ của Thái Lan có sức cạnh tranh cao, tuy nhiên cơ hội để Thái Lan có được FTA với Anh rất nhỏ.
Hiện tại, vẫn chưa rõ liệu Anh có đạt được thỏa thuận với EU hay không.
Tác động tới nguồn cung cá ngừ đóng hộp từ EU
Trong năm 2019, Anh đã NK 18.012 tấn cá ngừ đóng hộp từ Tây Ban Nha và Đức - hai nước cung cấp chính từ khối EU.
Hiệp hội các nhà sản xuất cá và thủy sản đóng hộp của Tây Ban Nha (ANFACO) gần đây đã tuyên bố rằng trong các cuộc đàm phán, bắt buộc phải thiết lập một sân chơi bình đẳng. Ngoài ra, các quy tắc xuất xứ phải được ưu tiên hàng đầu vì đây là biện pháp nhằm ngăn chặn nước thứ 3 tiếp cận thị trường EU thông qua Anh.
Việc không đạt được FTA sẽ không ảnh hưởng tới các lô hàng cá ngừ đóng hộp của Tây Ban Nha. Tuy nhiên, điều này rất có thể ảnh hưởng đến việc NK loin cá ngừ hấp, nguyên liệu để làm cá ngừ đóng hộp.
Tây Ban Nha nhập khẩu phần lớn loin cá ngừ hấp của EU. Năm 2019, nước này đã NK 99.707 tấn, chiếm 63% tổng lượng giao hàng của EU. Việc mất một phần lớn hoạt động kinh doanh tại Anh cũng sẽ là giảm nhu cầu đối với loin cá ngừ hấp của Tây Ban Nha. Hiện nước cung cấp loin cá ngừ hấp rẻ nhất cho các nước EU là Trung Quốc, đang được hưởng lợi từ hạn ngạch miễn thuế 30.000 tấn.
Mặc dù đã có thỏa thuận ưu đãi đối với các sản phẩm cá ngừ đóng hộp khi XK sang Anh, nhưng nguồn cung từ Ecuador hay PNG rất có thể vẫn bị ảnh hưởng bởi việc Anh “đoạn tuyệt hoàn toàn và rõ ràng” với EU (Brexit cứng). Trong trường hợp Tây Ban Nha rút khỏi thị trường này, một trong hai nước nói trên có thể tham gia và tận dụng lợi thế của mình.