(vasep.com.vn) Nhu cầu cá ngừ đóng hộp trên toàn cầu trong nửa đầu năm 2021 ở mức thấp hơn so với cùng kỳ năm trước, nguyên nhân là do tác động của đại dịch Covid-19 đã khiến lượng tồn kho của các nhà bán lẻ ở mức cao. Lượng tồn kho cao đã khiến cho thương mại toàn cầu giảm mạnh, giảm xuống mức thấp hơn so với trước khi bùng phát dịch bệnh. Điều này được phản ánh rõ ràng qua dữ liệu xuất khẩu của quốc gia chế biến cá ngừ lớn nhất thế giới là Thái Lan.
Năm 2020 sẽ đi vào lịch sử do sự bùng phát của đại dịch Covid-19, điều này đã ảnh hướng tới mọi khía cạnh của chuỗi cung ứng cá ngừ, từ các tàu đánh bắt trên biển đến tiêu thụ của người tiêu dùng. Tác động của đại dịch cũng không hoàn toàn tiêu cực, lệnh “đóng cửa” được áp dụng đã khiến cho người dân mua tích trữ cá ngừ đóng hộp, do đó sản lượng và doanh số bán cá ngừ tăng vọt ở hầu hết các thị trường trên thế giới.
Để theo kịp xu hướng mua hàng “hoảng loạn” của người tiêu dùng, các nhà bán lẻ đã đặt các đơn hàng thay thế lớn hơn nhiều so với dự đoán nhu cầu tiêu thụ cao trong một thời gian dài hơn. Đặc biệt vào giữa năm 2020, hoạt động mua bán các lô hàng cá ngừ đóng hộp đã tăng vọt trên toàn cầu. Tuy nhiên, lượng tồn kho tiếp tục tăng lên trong khi nhu cầu của người tiêu dùng giảm xuống. Tình hình này đã bắt đầu ảnh hưởng tới hoạt động xuất nhập khẩu trong quý cuối cùng của năm 2020 và kéo dài sang năm 2021. Nhu cầu nhập khẩu của các thị trường giảm trong quý I/2021 và xu hướng này tiếp tục gia tăng trong quý II năm nay. Các kho hàng tại các trung tâm phân phối như Hà Lan và Đức chứa đầy các sản phẩm được thu mua, đóng gói sẵn chỉ chờ được phân phối đến các siêu thị trên khắp EU.
Trong thời gian diễn ra đại dịch, hầu hết các nhà bán lẻ đã mua quá nhiều cá ngừ cho nhãn hiệu riêng của mình và một trong số họ vẫn giữ lượng tồn kho ở mức cao cho tới tháng 12 mà không phải mua thêm bất kỳ sản phẩm nào từ các nhà xuất khẩu như Thái Lan, Ecuador hay Philippines.
Một điểm bất lợi khác đối với thương mại toàn cầu là mức phí vận chuyển đường biển cao chưa từng có đối với các container xuất phát từ Châu Á. Với mức phí tăng lên 12.000 USD/container 20ft, nhiều người mua đã quyết định hoãn đơn đặt hàng để chờ phí vận chuyển giảm.
Điều này được phản ánh rõ qua số liệu xuất khẩu của Thái Lan, xuất khẩu của quốc gia Châu Á này đã bị sụt giảm ở hơn 30 thị trường, chỉ có một số ít thị trường là có sự tăng trưởng.
Lượng cá ngừ đóng hộp xuất khẩu của Thái Lan trong nửa đầu năm 2021 đạt 222.257 tấn, giảm 25% so với cùng kỳ năm 2020. Con số này cũng thấp hơn 16% với cùng kỳ năm 2019, thời điểm trước khi xẩy ra đại dịch.
Xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Thái Lan sang Mỹ trong nửa đầu năm 2021 đã giảm 36% so với cùng kỳ năm 2020, đạt 42.615 tấn. Điều này có nghĩa là số lượng container cá ngừ đóng hộp từ Thái Lan giao tới Mỹ ít hơn 1.445 container 20ft so với cùng kỳ.
Ai Cập là một trong số ít các thị trường tăng nhập khẩu cá ngừ đóng hộp từ Thái Lan trong nửa đầu năm 2021, tăng 20% so với cùng kỳ năm 2020, trở thành thị trường nhập khẩu cá ngừ đóng hộp lớn thứ 2 của Thái Lan. So với năm 2019, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Thái Lan sang thị trường này cao hơn khoảng 13.000 tấn. Trong khi đó, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp sang các quốc gia Trung Đông khác như Ảrập Saudi, UAE hay Israel, lại giảm đáng kể lần lượt là 19%, 8% và 33%. Xuất khẩu của Thái Lan sang Libya cũng giảm 53%, mặc dù xung đột quân sự tại quốc gia này đã chấm dứt vào năm 2020. Một số chuyên gia cho rằng, có thể lượng thiếu hụt trong nguồn cung cá ngừ đóng hộp của quốc gia này đã được lấp đầy bởi các thương nhân Ai Cập.
Tại các thị trường xuất khẩu nhỏ lẻ, như Thuỵ Sĩ, Jordan, hay Lebanon… cũng đang sụt giảm so với cùng kỳ năm 2020 và 2019.
Nửa đầu năm 2021, mặc dù xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Thái Lan sang Papua New Guinea đã tăng trưởng mạnh trở lại sau khi sụt giảm vào năm 2020, tăng 520%, nhưng vẫn thấp hơn so với năm 2019. Một số thị trường khác cũng đang tăng nhập khẩu cá ngừ đóng hộp của Thái Lan trong giai đoạn này là Nga, Argentina và Nam Phi.
Hiện tại, Chưa có dấu hiệu nào cho thấy xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Thái Lan sẽ phục hồi. Giá cước vận chuyển bằng đường biển vẫn ở mức cao và doanh số bán lẻ vẫn chậm. Có thể phải tới quý 4, các quốc gia cung cấp cá ngừ đóng hộp chính cho thị trường toàn cầu như Thái Lan, Ecuador hay Philippines mới có thể phục hồi xuất khẩu về mức trước khi diễn ra đại dịch, năm 2019. Trong khi đó, nhà các nhà bán lẻ tại các thị trường đang cố gắng giảm bớt lượng tồn kho bằng cách tăng số lượng sản phẩm khuyến mại.